[go: up one dir, main page]

Jump to content

Seyyare

QIRIMTATAR VİKİPEDİYASINIÑ MALÜMATI
Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi. (Büyüklikler ve uzaqlıqlar ölçeklenmegen.
Küneş sistemasındaki seyyarelerniñ orbitaları

Seyyare (Planet, Gezegen) – Küneşniñ etrafında aylanıp turğan kök cismi. Tar manasınen, Küneş sisteması içinde, Küneşniñ doğrudan yoldaşı olğan ve Halqlarara Felekiyat Birligi (inglizce International Astronomy Union) tarafından bu tarifke uyğundır dep tanılğan sekiz kök cismini tayinlemek içün qullanıla. Küneş sistemasında, resmen qabul etilgen sekiz seyyareden ğayrı, bu cisimlerlge büyüklik, orbita ve fizikiy hususiyetler ceetinden aynı zümrege qoyulıp olacaq yañı kök cisimleriniñ keşif etilüvi, bir yandan da başqa yıldızlarnıñ etrafında da Küneş sistemasındaki seyyarelerge oşağan kök cisimleriniñ dolanğanınıñ saptanması, seyyare tarifiniñ sıñırlarınıñ bulanıqlaşmasına sebep olğandır.

Halqlarara Felekiyat Birliginiñ, 1919 senesi qabul etken Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi, küneşke yaqınlıq sırasına köre şulardır:

  1. ☿ Utarit
  2. ♀ Çolpan
  3. 🜨 Zemin (Yer, Dünya)
  4. ♂ Merih
  5. ♃ Müşteri
  6. ♄ Zual
  7. ♅ Uran
  8. ♆ Neptun
Seyyare hususiyetleri
Ad Ekvator
diametri[1]
Kütle[1] Orbita
radiusı (AU)
Aylanuv devri
(yıl)
Orbita avuqlığı (°) Tışmerkezlik Dönme devri
(kün)
Yoldaş Alqalar Atmosfera
Yer şeklindeki seyyareler Utarit 0,382 0,06 0,39 0,24 3,38 0,206 58,64 yoq azğariy
Çolpan 0,949 0,82 0,72 0,62 3,86 0,007 -243,02 yoq CO2, N2
Zemin[2] 1,00 1,00 1,00 1,00 7,25 0,017 1,00 1 yoq N2, O2
Merih 0,532 0,11 1,52 1,88 5,65 0,093 1,03 2 yoq CO2, N2
Gaz seyyareleri Müşteri 11,209 317,8 5,20 11,86 6,09 0,048 0,41 63 bar H2, He
Zual 9,449 95,2 9,54 29,46 5,51 0,054 0,43 60 bar H2, He
Uran 4,007 14,6 19,22 84,01 6,48 0,047 -0,72 27 bar H2, He
Neptun 3,883 17,2 30,06 164,8 6,43 0,009 0,67 13 bar H2, He
  1. 1,0 1,1 Ölçüler Zemin ile ilişkilidir
  2. degerler içün Zemin maqalesine baqıñız

Bu sekiz seyyareniñ tışında daa evel seyyare olaraq tariflengen Pluton Halqlarara Felekiyat Birliginiñ yañı tariflemesine köre kiçik seyyare olaraq qabul etile.

Küneş sisteması
KüneşUtaritÇolpanAy (kök cismi)DünyaMerih yoldaşlarıMerihCeres (kiçik gezegen)Asteroid quşağıMüşteriMüşteriniñ yoldaşlarıZualZualniñ yoldaşlarıUranUrannıñ yoldaşlarıNeptunnıñ yoldaşlarıNeptunPlutonnıñ yoldaşlarıPlutonKoyper quşağıDisnomiaErisScattered discOort bulutı
Seyyareler: Utarit - Çolpan - Dünya - Merih - Müşteri - Zual - Uran - Neptun
Kiçkene seyyareler: Pluton - Eris - Haumea - Makemake
Diger: Küneş - Ay - Asteroid quşağı - Quyruqlı yıldızlar - Neptun artında cisimler - Koyper quşağı- Oort bulutı