Ukranya
Ang Ukranya (Inukranyano: Україна — Ukrajina) usa ka nasod nga nahimutangan sa Sidlakang Uropa. Ang Ukranya mao ang ika-walong kinadaghang kamulupyohan sa tibuok Uropa. Ang kaulohan ug kinadak-ang dakbayan sa nasod niini mao ang Kiev. Ang llahang nasodnong pinulongan mao ang Inukranyano.
Kaagi / Kasaysayan
[usba | usba ang wikitext]Karaang panahon
[usba | usba ang wikitext]Daghang lain-laing mga tribo ang nagpuyo sa teritoryo sa modernong Ukranya sukad sa wala pa ang kasaysayan. Kadaghanan sa mga magsasaysay nagtuo niini nga ang Great Steppe North sa Black Sea mao ang yutang natawhan sa tanang mga pinulongang Indo-Uropahon ug Indo-Iranhon. Ang uban nagtuo nga kini usab ang dapit nga natawhan sa tibuok populasyon sa Uropa. Ang mga Wends, Goths, Huns, Sclaveni, Avars, ug uban pang mga tribo ug mga pundok sa tribo manag-away-ayaw sa usa'g-usa, miapil sa mga unyon, mihunong, ug nakig-uban sa usa'g-usa.
Sa tungatunga sa ika-4 nga gatosay, si Antes miapil sa ubang mga tribo ug nagtukod og bansa ubos sa ilang pagmando. Ang ilang bansa nahulog ubos sa pagpit-os sa Avar sa 602 AD ug ang ilang ngalan mas dugay nga gihisgotan. Sukad sa ika-7 nga gatosay kapin sa 10 ka mga pundok sa tribo ang miduyog ubos sa ngalang "Mga Slav" ug naghimo sa ilang kaugalingong bansa nga ginganlan og "Rus". Ang mga kronika mihisgot og tulo ka mga tungang gaporma niining bansa: Kuyavia (yuta sa Kyiv uban sa Kyiv mismo), Slavia (yuta sa Novgorod), ug Artania (wala mahibal-i ang eksaktong dapit).
Aduna'y usa ka pangutana kon ang Kyiv gitukod sa mga Slav kun dili. Ang mga magsasaysay milalis gihapon bahin niining pangutana. Apan klaro nga usa kini ka lungsod sukad sa ika-10 nga gatosay, ug mao kini ang kaulohan sa labing kusgang nasod sa Uropa.
Ang kinadak-ang dakbayan
[usba | usba ang wikitext]mao ang:
- Kiev (gikan sa ulahing bahin sa ika-9 nga gatosay mao ang kaulohan sa Kyivan Rus; ang kaulohan sa Ukranya sukad sa pagpasig-uli sa makinaugalingong bansa sa Ukranya niadtong 1919)
- Kharkiv (mao ang kaulohan sa Ukranya niadtong 1919-1934)
- Dnipro
- Odesa
- Zaporizhia
- Lviv
Mga Pamuno-Nasod
[usba | usba ang wikitext]- Mykhaylo Hrushevsky (1917 — 1922)
- Leonid Makarovych Kravchuk (1991—1994)
- Leonid Danylovych Kuchma (1994—2005)
- Victor Yushchenko (2005—2010)
- Victor Yanukovych (2010—2014)
- Oleksandr Turchynov (2014)
- Petro Poroshenko (2014–2019)
- Volodymyr Zelensky (2019-karon)
 | Kinìng maong pangnasodnong artikulo mao usa ka Saha. Makatábang ka sa Wikipedya pinaági sa pag-uswág ug pag-punô niini. |