Leipzig

Leipzig
Grad
Crkva sv. Tome u Leipzigu Bachu
Grb
Leipzig Lokacija u Njemačkoj
Koordinate: 51°20′0″N 12°22′0″E / 51.33333°N 12.36667°E / 51.33333; 12.36667
Država	Njemačka
Pokrajina	Saksonija
Vlada
• Načelnik	Burkhard Jung (SPD)
Površina
• Ukupno	297,36 km2
Nadmorska visina	113 m
• Gustoća	Greška izraza: Neočekivani / operator /km2
Vremenska zona	CET (UTC+1)
• Ljeti (DST)	CEST (UTC+2)
Poštanski broj	04103–04358
Pozivni broj	0341
Registracija vozila	L
Veb-sajt	www.leipzig.de

Leipzig (fonet. Lajpcih) je, po broju stanovnika, najveći grad njemačke pokrajine Saksonije.^[1] Nalazi se na ušću rijeka Pleiße, Weiße Elster i Parthe. Grad je poznat po svojoj tradiciji i kulturi, najviše po radu i djelovanju Bacha i Mendelssohna.

Leipzig je sjedište dobro poznatog univerziteta, a u njemu se održava i čuveni lajpciški sajam. U Leipzigu je osnovana prva radnička partija u Njemačkoj.

Smatra se da je ime Leipzig izvedeno iz slavenske riječi Lipsk što bi značilo naselje gdje rastu lipe.^[2]

Prvi put spomenut 1015. a proglašen gradom 1165. godine, Leipzig je temeljito obilježio historiju Saksonije i Njemačke. Oduvijek je smatran trgovačkim mjestom. Poznati lajpciški sajam, koji svoje korijene ima u Srednjem vijeku, danas se ubraja među sajmove sa jednom od najdužih tradicija u svijetu. Sajam je postao događaj od međunarodnog značaja, naročito za vrijeme dok je Leipzig bio unutar Istočne Njemačke, dio istočnoevropskog ekonomskog bloka i član COMECON - Vijeća za uzajamnu ekonomsku podršku (kasnije OIEC). Osnivanjem Univerziteta u Leipzigu 1409. potaknut je razvoj grada u središte njemačkog prava i izdavačke industrije, a kasnije je grad postao sjedište Vrhovnog suda i Njemačke nacionalne biblioteke (osnovana 1912.).

U Leipzigu je rođen i poznati filozof i matematičar Gottfried Wilhelm Leibniz 1646, a ovdje je i pohađao Univerzitet od 1661. do 1666. Čuveni kompozitori Johann Sebastian Bach i Richard Wagner su također veoma vezani za Leipzig. Prvi je ovdje radio od 1723. do 1750. u luteranskoj crkvi Svetog Tome, dok je drugi ovdje rođen 1813. Iste godine, Leipzig i područje oko njega je bilo poprište velike bitke poznate kao Bitka nacija, koja je okončala Napoleonov pohod po Evropi i dovela do njegovog progona na ostrvo Elba. U čast ove bitke, na njenu stotu godišnjicu 1913, u Leipzigu je podignut spomenik.

Terminal prve njemačke međugradske željeznice, od Leipziga prema Dresdenu, izgrađen 1839, postaje željeznički čvor za cijelu Srednju Evropu, a izgrađena prelijepa zgrada glavne željezničke stanice ima, po površini, najveći terminal u Evropi.^{[nedostaje referenca]}

Prva njemačka radnička partija Opće njemačko radničko udruženje (Allgemeiner Deutscher Arbeiterverein, ADAV) je osnovana u Leipzigu 23. maja 1863, a njen osnivač je bio Ferdinand Lassalle; iz svih krajeva Njemačke oko 600 radnika došlo je tada u Leipzig novom željezničkom linijom da bi prisustvovali osnivanju.

Jedna od najznačajnijih arhitektonskih zdanja u gradu, lajpciška sinagoga u maurskom stilu iz 1855, potpuno je uništena za vrijeme "Kristalne noći". Pored toga, grad je dosta uništen i u savezničkom bombardovanju za vrijeme Drugog svjetskog rata. Grad je oslobođen na Hitlerov 56. i posljednji rođendan 20. aprila 1945. od strane 69. američke pješadijske divizije. Nekoliko mjeseci kasnije, Amerikanci prepuštaju grad Crvenoj Armiji u skladu sa prethodno dogovorenim zonama okupacije. Leipzig zatim postaje jedan od većih gradova Njemačke Demokratske Republike.

Godine 1989, nakon molitve za mir u crkvi Svetog Nikole, takozvanim "demonstracijama ponedjeljkom", počinju masovni protesti protiv komunističkog režima sa zahjevima za ujedinjenje sa Zapadnom Njemačkom.

Leipzig je bio grad-kandidat za održavanje Ljetnih olimpijskih igara 2012. godine, ali nije ušao u uži izbor.

• Crkva svetog Tome: Napoznatija kao mjesto gdje je Johann Sebastian Bach radio i djelovao kao kantor, te kao mjesto gdje se djeluje čuveni hor Thomaner.
• Nacionalni spomenik u čast Bitke nacija (Völkerschlachtdenkmal): jedan od najvećih ratnih spomenika u Evropi, sagrađen kao sjećanje na pobjedu nad Napoleonovom vojskom
• Gewandhaus: sjedište poznatog Gewandhaus orkestra
• Stara vijećnica (Altes Rathaus): stara gradska vijećnica sagrađena 1556. a u njoj se nalazi gradski historijski muzej
• Nova vijećnica (Neues Rathaus): gradska vijećnica sagrađena na temeljima dvorca Pleißenburg, u kojem se 1519. godine održavala debata između Johanna Ecka i Martina Luthera
• Najviša zgrada u gradu City-Hochhaus izgrađena 1972, nekad je bila i dio univerziteta
• Auerbachs Keller: restoran gdje je mladi Goethe često zalazio za vrijeme svog studiranja u Leipzigu, spominje se i kao mjesto radnje u Goetheovom Faustu
• Savezni administrativni sud Njemačke (Bundesverwaltungsgericht): bio je sjedište Vrhovnog suda Njemačkog Reicha u periodu od 1888. do 1945.

Pored ovih građevina, treba se spomenuti lajpciška zgrada opere i zoološki vrt, koji ima najveće kapacitete na svijetu namijenjene za primate. Crkva svetog Nikolasa (Nikolaikirche) bila je polazište mirnih ponedeljnih demonstracija za ujedinjenje Njemačke. Lajpciški međunarodni sajam se nalazi na sjeveru grada, a i njemu se nalazi najveća ostakljena dvorana na svijetu. Leipzig je također poznat po svojim prolazima između kuća (haustorima).

Univerzitet u Leipzigu osnovan je 1409. i smatra se drugim najstarijim univerzitetom u Njemačkoj, odmah poslije Univerziteta u Heidelbergu.^[3] U njemu je u periodu od 1927. do 1942. radio dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1932. godine Werner Heisenberg. Pored njega nobelovci Gustav Ludwig Hertz (fizika), Wilhelm Ostwald (hemija) i Theodor Mommsen (književnost) su također radili i djelovali na ovom Univerzitetu. Između ostalih studenata i profesora koji su prošli kroz Univerzitet su: minerolog Georg Agricola, pisac Gotthold Ephraim Lessing, psiholog Wilhelm Wundt, pisci Johann Wolfgang von Goethe i Erich Kästner, filozofi Ernst Bloch, Gottfried Leibniz i Friedrich Nietzsche, političari Karl Liebknecht i Angela Merkel i kompozitor Richard Wagner. Na Univerzitetu studira oko 30.000 studenata.^[4]

U Leipzigu se također nalazi Univerzitet muzike i pozorišta osnovan 1843. kao muzički konzervatorijum. Jedan od njegovih osnivača bio je Felix Mendelssohn. U toku 2006. u ovu školu upisano je oko 900 studenata.^[5]

Visoka škola za grafiku (Hochschule für Grafik und Buchkunst) osnovana je 1764. a na nju je 2006. upisano oko 530 studenata. Postoji još i visoka škola za tehniku, ekonomiju i kulturu (Hochschule für Technik, Wirtschaft und Kultur) osnovana 1992. a na njoj studira oko 6200 studenata.^[6]

Između ostalih obrazovnih institucija njih tri pripadaju društvu Max Plancka: Instituti primjenjene matematike^[7], humanih kognitivnih nauka ^[8] i evolucione antropologije ^[9] te dva Frauenhoferova instituta.

Kompanije koje posluju u i oko Leipziga su:

• Amazon
• Blüthner, proizvođač klavira
• BMW
• Porsche
• Siemens AG

• MDR je jedan od njemačkih javnih emitera i ima sjedište u Leipzigu. U sklopu MDR-a djeluje simfonijski orkestar, hor i balet.
• Leipziger Volkszeitung su jedine dnevne novine u gradu, osnovane 1894. godine.
• Postoje poslovnice Brockhausa i izdavačkih kuća Insel Verlag i Reclam (osnovana 1828.).

• Bachfest: festival u čast Bacha
• Božični sajam (od 1767.)
• Dokfestival: međunarodni festival dokumentarnog i crtanog filma
• GC - Games Convention: konvencija video igara
• Jazztage: savremeni festival jazza
• Lajpciški sajam knjiga: drugi najveći sajam knjiga u Njemačkoj
• Stadtfest: gradski festival

Njemačka nogometna organizacija (DFB) je osnovana u Leipzigu 1900. godine.

Grad je bio jedan od domaćina Svjetskog prvenstva u nogometu 2006. godine. U njemu se održalo izvlačenje učesnika po grupama, te odigrane četiri utakmice u okviru grupne faze takmičenja i jedna utakmica druge faze. Utakmice su se održavale na Zentralstadionu (Centralni stadion) na kojem domaće utakmice igra nogometni klub FC Sachsen Leipzig.

Leipzig je bio domaćin svjetskog kupa u mačevanju 2005. i brojnih međunarodnih takmičenja u mnogim sportovima. VfB Leipzig, danas 1. FC Lokomotive Leipzig je jedan od lajpciških nogometnih klubova, osvajač prvog nacionalnog nogometnog prvenstva 1903. godine. Od 2016. RB Leipzig se takmiči u prvoj njemačkoj diviziji, Bundesligi.

Glavna željeznička stanica u Leipzigu je čvorište važnih željezničkih linija koje se pružaju u pravcima sjever-jug i istok-zapad. Podzemna željeznička linija se pruža pored željezničkog pravca sjever-jug.

U blizini grada se nalaze dva aerodroma: Leipzig/Halle i Leipzig-Altenburg (u Tiringiji).

• Adis Abeba, Etiopija od 2004.
• Birmingham, Ujedinjeno Kraljevstvo^[10] od 1992.
• Bologna, Italija od 1962.
• Brno, Češka Republika od 1973.
• Frankfurt am Main, Njemačka od 1990.
• Hanover, Njemačka od 1987.
• Houston, Texas, SAD od 1993.
• Kijev, Ukrajina od 1961.
• Kraków, Poljska od 1973.
• Lyon, Francuska od 1981.
• Nanjing, Kina od 1988.
• Solun, Grčka od 1984.
• Travnik, BiH od 2003.
• Plovdiv, Bugarska od 1975.

• George J. Adler, (1821-1868), rođen u Leipzigu, filolog^[11]
• Johann Sebastian Bach, kompozitor
• Die Prinzen, njemačka muzička grupa
• Johann Wolfgang von Goethe, pjesnik
• Hans Hartung, slikar
• Emil Jellinek, dizajner prvog modernog automobilskog motora
• Georg Jellinek, filozof
• Joseph Joachim, violinist, kompozitor
• Bernard Katz, nobelovac
• Horst Köhler, 13. predsjednik Njemačke
• Gottfried Wilhelm Leibniz, matematičar
• Felix Mendelssohn, kompozitor
• Friedrich Nietzsche, filozof
• Kristine Nitzsche, istočnonjemačka atletičarka
• Friedrich Schiller, (1759-1805), njemački pjesnik i filozof, živio u Leipzigu nakon bijega iz Stuttgarta
• Robert Schumann, (1810-1856), kompozitor
• Clara Schumann, pijanist
• Richard Wagner, kompozitor
• Walter Ulbricht, bivši vođa Istočne Njemačke
• Till Lindemann, frontman grupe Rammstein
• Bill Kaulitz i Tom Kaulitz, članovi grupe Tokio Hotel

• 
  Karta bitke kod Leipziga 18. oktobra 1813.
• 
  "Porsche Diamond", centar Porschea
• 
  City-Hochhaus
• 
  Mädler-Passage, jedan od mnogih prolaza u Leipzigu
• 
  Novi sajam.
• 
  Palais Roßbach, jedna od mnogih građevina iz doba Gründerzeita
• 
  Savezni administrativni sud noću

Leipzig na Wikimedia Commonsu.

• Zvanični sajt grada
• Zoološki vrt Leipzig na Zoo-Infos.de