amzer

Brezhoneg

Etimologiezh

Meneget er C'hatolikon (amser).

Da geñveriañ gant ar gerioù amser « amzer gronologel » e kembraeg, anser « amzer gronologel » en hengerneveureg hag aimsir « amzer gronologel ha meteorologel » en iwerzhoneg.

Deuet eus ar ger keltiek *amsterā « amzer gronologel », deveret eus *amos (en deus roet an iwerzhoneg am « amzer gronologel ») a zeufe eus ar wrizienn indezeuropek *h₂emos « laziad » a gaver er ger hititek hamesha- « nevezamzer ».^[1]

Anv-kadarn

amzer /ˈãmzɛr/ benel, liester amzerioù

(Kronologiezh) Endro dizidermen ma hañval an darvoudoù c'hoarvezout an eil da heul egile, ma hañval buhezioù ar boudoù tremen.
1. Bezañ amzer.
  Amzer zo
2. Bezañ amzer da ober un dra
  N'eus ket amzer da goll.
3. Kaout amzer.
  N'hon devez ket amzer : trec'h e vez hon labour deomp ordinal. TBP
4. Kaout amzer d'ober un dra
  N'em eus ket amzer da chom da c'hoari.
5. bezañ, chom, labourat, dindan an amzer
6. a bep amzer
7. a-hed an amzer
8. e pep amzer
9. Ar seizh amzer
10. Ar pevar amzer
11. ur pennad amzer
12. anvioù-kadarn a verk a amzer a bad: boutad, frapad , herrad, lajad ( laziad ), pennad, pennadig, pred, predad, reuziad;
(Yezhadur) Hollad ar furmoù verb a dalvez da verkañ ur c'heñver etre ar c'houlz ma vez eus ur stad, un ober, hag ar c'houlz ma taneveller ar stad, an ober-se.
(Meteorologiezh) Stad an aergelc'h e koulz pe goulz, dreist-holl e-keñver al levezon war buhez hag obererezh an dud.
1. anvioù-gwan a vez staget ouzh ar ger amzer (an amzer a ra) hervez urzh al lizherenneg: brav, fall, kaer, mat, put, ramp, tener, tomm, yen.
  - Yenaat a ra an amzer. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 559.)
  - Yenaet eo an amzer. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 559.)

Deveradoù

Gerioù kevrennek

Troioù-lavar

Krennlavarioù

Amzer vrav pa gan an alc'hweder
Pell hag uhel en aer.
Deiz Gouel ar Chandelour e sko ar Werc'hez ar vilienn er mor hag e tousa an amzer. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 322.)
Gant kolo hag amzer
E teu da eogiñ ar mesper.

Troidigezhioù

Amzer gronologel

alamaneg : Zeit ^(de) benel
arabeg : وَقْت‎ ^(ar) (waqt) gourel , زَمَن‎ ^(ar) (zaman) gourel
esperanteg : tempo ^(eo)
euskareg : denbora ^(eu)
galleg : temps ^(fr) gourel
gresianeg : χρόνος ^(el) (chrónos) gourel
italianeg : tempo ^(it) gourel
islandeg : tími ^(is)
iwerzhoneg : am ^(ga) gourel
kembraeg : amser ^(cy) benel
kerneveureg : termyn ^(kw) gourel , prys ^(kw) gourel
luksembourgeg : Zäit ^(lb) benel
nederlandeg : tijd ^(nl) gourel
poloneg : czas ^(pl) gourel
portugaleg : tempo ^(pt) gourel
romañcheg : temp ^(rm) gourel
saozneg : time ^(en)
skoseg : àm ^(gd) gourel
spagnoleg : tiempo ^(es) gourel
vietnameg : thời gian ^(vi)

Amzer meteorologel

alamaneg : Wetter ^(de) nepreizh
arabeg : طَقْس‎ ^(ar) (ṭaqs) gourel
esperanteg : vetero ^(eo)
euskareg : eguraldi ^(eu)
galleg : temps ^(fr) gourel
gresianeg : καιρός ^(el) (kairós) gourel
italianeg : tempo ^(it) gourel
iwerzhoneg : aimsir ^(ga) benel
kembraeg : tywydd ^(cy) gourel , hin ^(cy) benel
kerneveureg : kewer ^(kw) benel
luksembourgeg : Wieder ^(lb) nepreizh
nederlandeg : weer ^(nl) nepreizh
poloneg : pogoda ^(pl) benel
portugaleg : tempo ^(pt) gourel
romañcheg : aura ^(rm) benel
saozneg : weather ^(en)
skoseg : aimsir ^(gd) benel , sìde ^(gd) benel
spagnoleg : tiempo ^(es) gourel
vietnameg : thời tiết ^(vi)

Gwelet ivez

Ar pennad « amzer gronologel » e-barzh Wikipedia
Ar pennad « amzer yezhadurel » e-barzh Wikipedia
Ar pennad « amzer meteorologel » e-barzh Wikipedia

Daveoù

Roll an daveoù :

^[1] : Ranko Matasović, Etymological Dictionary of Proto-Celtic, Leyden, Brill, 2009, p. 33-34.