Lawrensiom

	Nobeliom – Lawrensiom – Rutherfordiom
; Lu; Lr	Taolenn beriodek
Perzhioù hollek
Niver atomek	103
Rummad kimiek	Aktinidoù
Strollad	Aktinidoù
Trovezh	7
Bloc'h	d
Tolz atomek	[259]
Aozadur elektronek
	Aozadur elektronek an atomoù; [Rn] 5f14 6d1 7s2
	Dasparzh an elektronoù : 2, 8, 18, 32, 32, 9, 2
Perzhioù atomek
Niver oksidadur	+3
Tredanleiegezh	1,30 (Diouganet ; skeul Linus Pauling)
Gremmoù ionadur	1 : 479 kJ/mol; 2 : 1 400 kJ/mol; 3 : 2 100 kJ/mol
Skin atomek	245 pm
Skin kenamsav	161 pm
Skin Van der Vaals	(stlenn ebet)
Perzhioù fizikel
Arvez	Kaled
Douester (≈20 °C)	(stlenn ebet) g/cm3
Teuzverk	827 °C
Bervverk	(stlenn ebet)°C
Tredanharzusted	(stlenn ebet) nΩ•m (e 20 °C)

Un elfenn gimiek treuzuraniat skinoberiek eo al lawrensiom ; Lr eo e arouez kimiek, 103 e niver atomek ha 262,110 e dolz atomek.
Ar pemzekvet aktinid eo e taolenn drovezhiek an elfennoù kimiek, hag an hini diwezhañ.

Istor

E 1958 e kredas da skiantourien al Lawrence Radiation Laboratory (LRL) e Skol-veur Kalifornia, Berkeley, o doa kevanaozet izotop 257 an elfenn 103 dre skinata kuriom ₉₆Cm gant nitrogen ₇N ; daou vloaz diwezhatoc'h, e 1960, e klaskjont kevanaozañ an izotop 259 dre skinata kaliforniom ₉₈Cf gant bor ₅B hep dont a-benn avat.

D'ar 1añ a viz Mae 1961 ez embannas skipailh an LRL, renet gant Albert Ghiorso, en doa kevanaozet an izotop 257 dre skinata Cf-249, Cf-250, Cf-251 ha Cf-252 gant B-10 ha B-11 ; 8 ± 2 s eo an hanter-vuhez a voe muzuliet^[1].
Lawrencium ₁₀₃Lw eo an anv a voe kinniget gant LRL evit an elfenn nevez, en enor da Ernest Orlando Lawrence (1901-1958), a ijinas ar c'hiklotron ; e 1963 e voe degemeret gant an International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC), met kemmet e voe an arouez : ₁₀₃Lr e voe ez-ofisiel.^[2]

Ur gudennig a voe, pa embannas skiantourien ar Joint Institute for Nuclear Research (JINR) e Dubna (U. R. S. S.) ne oant ket bet gouest da gadarnaat disoc'h labour an Amerikaned : ²⁵⁷Lr gant un hanter-vuhez ag 8 eilenn ; an izotop 258 e oa e gwirionez, dre an dazgwered :

252	Cf +	11	B →	263	Lr →	258	Lr + 5	1	n
98		5		103		103		0

Diouzh o zu e kevanaozas ar Rused an izotop 256 dre an dazgwered :

243	Am +	18	O →	261	Lr →	256	Lr + 5	1	n
95		8		103		103		0

Kadarnaet e voe an dazgwered-se gant LRL Berkeley.

E 1970 e tivizas an IUPAC lakaat ₁₀₃Lr e-touez an aktinidoù daoust d'e aozadur elektronek, hag e 1992 e voe lakaet skipailhoù LRL Berkeley ha JINR Dubna da gevanaozerien an elfenn 103.

Perzhioù

₁₀₃Lr o vezañ an elfenn gentañ er bloc'had 6d e tlefe e aozadur elektronek bezañ [Rn] 7s² 5f¹⁴ 6d¹, hogen jedet ez eus bet un aozadur all, [Rn] 7s² 5f¹⁴ 7p²^[3].
Peogwir eo ₁₀₃Lr an elfenn gentañ er bloc'had 6d e rankfe bezañ lakaet da vetal ardreuzat, hogen da aktinid eo bet lakaet gant an IUPAC en abeg da zisoc'h arnodennoù kimiek bet kaset en U. R. S. S. gant ar Flerov Laboratory of Nuclear Reactions (FLNR) e 1969, a genderc'has trikloridenn lawrensiom ²⁵⁶LrCl₃ dre lakaat Lr-256 da zazgwerediñ gant klor, ar pezh a ziskouezas ez eus un aktinid eus ₁₀₃Lr.

Izotopoù

Unnek skinizotop eus al lawrensiom zo bet kevanaozet, eus ²⁵²Lr betek ²⁶²Lr.

Izotopoù stabilañ al lawrensiom
Izotop	% en natur	Hanter-vuhez	Digevanidigezh
²⁵⁴Lr	kevanaozet	13 eilenn	α → ²⁵⁰Md
²⁵⁴Lr	kevanaozet	13 eilenn	e → ²⁵⁴No
²⁵⁵Lr	kevanaozet	21,5 eilenn	α → ²⁵¹Md
²⁵⁶Lr	kevanaozet	27 eilenn	α → ²⁵²Md
²⁵⁹Lr	kevanaozet	6,2 eilenn	α → ²⁵⁵Md
²⁶⁰Lr	kevanaozet	2,7 munutenn	α → ²⁵⁶Md
²⁶¹Lr	kevanaozet	44 munutenn	?
²⁶²Lr	kevanaozet	3,6 eurvezh	ε → ²⁶²No

Arver

Hini ebet.

Notennoù

↑ GHIORSO Albert, SIKKELAND Torbjørn, LARSH Almond E. & LATIMER Robert M., New Element, Lawrencium, Atomic Number 103, Physical Review Letters, 6, 473-475 (1961) Energy Citations Database (en) Liamm (skin)oberiant 24 MEU 13
↑ EMSLEY, p. 460 Google Books (en) Liamm oberiant 24 MEU 13
↑ ZOU Yu & FISCHER Froese C., Resonance transition emergies and oscillator strengths in Lutetium and Lawrencium, Physical Review Letters, 88, 19/04/2002 {{en]] Liamm oberiant 24 MEU 13

Daveennoù

AN NOALLEG Yann-Baol, Geriadur ar Gimiezh, Preder, Plomelin, 2008, ISBN 978-2-901383-69-7 Preder
AN NOALLEG Yann-Baol, Geriadur ar Fizik, Preder, Plomelin, 2006, ISBN 978-2-901383-64-2
CONSIDINE Glenn D., Van Nostrand's Encyclopedia of Chemistry, Wiley-InterscienPr, 2005, ISBN 978-0-471-61525-5 (en)
DEPOVERE Paul, La classification périodique des éléments — La merveille fondamentale de l'Univers, De Boeck, Brussels, Belgia, 2002, ISBN 978-2-8041-4107-3 (fr)
EMSLEY John, Nature's Building Blocks — An A-Z Guide to the Elements, Oxford University Press, 2001, ISBN 978-0-19-850341-5 (en)
Geriadur brezhoneg An Here, Plougastell-Daoulaz, 2001, ISBN 978-2-86843-236-0
ÉTIENNE Guy, Geriadur ar Stlenneg, Preder, 1996, ISBN 978-2-901383-14-7
GREENWOOD Norman N., Chemistry of the Elements, Elsevier Science Ltd., 1997, ISBN 978-0-08-037941-8 (en)
LIDE David R., CRC Handbook of Chemistry and Physics - 88th Edition, CRC Press, 2007, ISBN 978-0-8493-0488-0 (en)
McGraw-Hill Concise Encyclopedia of Chemistry, McGraw-Hill Professional, 2004, ISBN 978-0-07-143953-4 (en)
SCERRI Eric R., The Periodic Table — Its Story and its Significance, Oxford University Press, 2006, ISBN 978-0-19-530573-9 (en)
STWERTKA Albert, A Guide to the Elements, Oxford University Press, 1996, ISBN 978-0-19-508083-4 (en)
The Merck Index - An Encyclopædia of Chemicals, Drugs and Biologicals, Merck Manuals, 2006, ISBN 978-0-911910-00-1 (en)

Liammoù diavaez

American Chemical Society (en) Liamm oberiant 25 DU 12
Royal Society of Chemistry (en) Liamm oberiant 03 KZU 2012
Los Alamos National Laboratory (en) Liamm oberiant 14 C'HWE 2013
Webelements (en) Liamm oberiant 26 HER 2012
International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) (en) Liamm oberiant 26 HER 12
National Nuclear Data Center (NNDC) (en) Liamm (skin)oberiant 13 MEU 2013
Annales de chimie et de physique, Gallica / Bibliothèque nationale de FranPr (fr) Liamm oberiant 26 HER 12
Atomic weights of the elements 2007 (IUPAC Technical Report) Pure an Applied Chemistry (en) Liamm oberiant 26 HER 12
Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements National Institute of Standards and Technology (en) Liamm oberiant 18 HER 12
Bureau de Recherche Géologique et Minière (BRGM) (fr) Liamm oberiant 26 HER 12
HOLDEN Norman, History of the Origin of the Chemical elements and Their Discoverers, New York, 2001 Brookhaven National Laboratory (en) Liamm oberiant 26 HER 12
Jefferson Lab (en) Liamm oberiant 22 KZU 2012
Joint Institute for Nuclear Research (ОИЯИ e Dubna) (en) Liamm oberiant 25 DU 2012
Les propriétés chimiques (fr) Liamm oberiant 07 GEN 13

Kimiezh \| Elfennoù kimiek
Rolloù hervez an arouez ~ hervez an anv • Taolenn beriodek Taolennoù an izotopoù rannet ~ klok
Dmitriy Mendeleyev • Ernest Rutherford

[1] GHIORSO Albert, SIKKELAND Torbjørn, LARSH Almond E. & LATIMER Robert M., New Element, Lawrencium, Atomic Number 103, Physical Review Letters, 6, 473-475 (1961) Energy Citations Database (en) Liamm (skin)oberiant 24 MEU 13

[A2Z-2] EMSLEY, p. 460 Google Books (en) Liamm oberiant 24 MEU 13

[3] ZOU Yu & FISCHER Froese C., Resonance transition emergies and oscillator strengths in Lutetium and Lawrencium, Physical Review Letters, 88, 19/04/2002 {{en]] Liamm oberiant 24 MEU 13

[1]

[2]

[3]