Kurt Vonnegut

Kurt Vonnegut, Jr. (1922-2007) a oa ur skrivagner amerikan hag a embannas 14 romant, 3 dastumad danevelloù berr, 5 pezh-c'hoari ha 5 arnodskrid en un 50 bloaz bennak.
Skiant-faltazi a skrive, ha flemmganoù evel e oberenn vrudetañ Slaughterhouse-Five (1969).

♦ A-wechoù em bez klasket gouzout a-zivout talvoudegezh forzh pe arz. Gwellañ tra am eus kavet eo ar pezh a anvan "arlakadenn ar c'hanari er vengleuz glaou an arzoù". Hervez an arlakadenn-se ez eo talvoudus an arzourien d'ar gevredigezh abalamour ma'z int ken kizidik. Kizidik-kenañ. Mont a reont d'ar bord all evel kanaried e mengleuzioù pistriet pell a-raok ma komprenfe tud startoc'h ez eus dañjer pe zañjer.

• I sometimes wondered what the use of any of the arts was. The best thing I could come up with was what I call "the canary in the coal mine theory of the arts". This theory says that artists are useful to society because they are so sensitive. They are super-sensitive. They keel over like canaries in poison coal mines long before more robust types realize that there is any danger whatsoever. — Physicist, Purge Thyself (1969) ^[1]

  ---

♦ Kelennet e oa bet din e oa empenn mab-den kurunenn glodus an emdroadur betegouzout, met soñjal a ra din ez eo dister un hentenn evit dreistbevañ.

• I was taught that the human brain was the crowning glory of evolution so far, but I think it’s a very poor scheme for survival. — The Observer, London, 27 a viz Kerzu 1987.

  ---

♦ Kempennadurioù personel e linennadoù a-led c'hwec'h arouez war 'n ugent hepken, dek sifr arabek ha war-dro eizh merk poentadur enno eo al lennegezh.

• Literature is idiosyncratic arrangements in horizontal lines in only twenty-six symbols, ten arabic numbers, and about eight punctuation marks. — Kendiviz foran gant Lee Stringer, e Like Shaking Hands With God(1999). ^[2]

  ---

♦ Dre ar gwallzarvoudoù a c'hoarvez ganeoc'h e teskit a-zivout ar vuhez, c'hoazh hag adarre bepred.

• You learn about life by the accidents you have, over and over again. — Aterset gant J. Rentilly, 18 a viz Gwengolo 2002. ^[3]

  ---

♦ Un arz drezañ e-unan eo kontañ fentigelloù, hag atav e sav diwar ur gourdrouz fromel. Dañjerus eo ar fentigelloù gwellañ, ha dañjerus abalamour ma vezont leun a wirionez e doare pe zoare.

• The telling of jokes is an art of its own, and it always rises from some emotional threat. The best jokes are dangerous, and dangerous because they are in some way truthful. — Aterset gant J. Rentilly, 18 a viz Gwengolo 2002. ^[3]

  ---

♦ Ne gred ket din e vije kalz fentigelloù, mar ne vije ket angwalc'h dibaouez hag aon hag all. Ur respont da drubuilhoù fall evel an torfedoù eo.

• I don't think there would be many jokes, if there weren't constant frustration and fear and so forth. It's a response to bad troubles like crime. — Public Radio International, miz Here 2006.

  ---

♦ Unan eus an tragedioù amerikan brasañ eo bout kemeret perzh en ur brezel reizh. Tro zo bet d'ar bolitikerien ha d'ar filmaozourien d'hor c'halonekaat evel tud vat bepred. Hollret e oa stourm en Eil Brezel-bed. Ne'm bije ket c'hwitet warnañ en eskemm ouzh ar bed. Met gwech ebet ne gomzomp eus an dud a lazhomp. Gwech ebet ne vez komzet eus kement-se.

• One of the great American tragedies is to have participated in a just war. It's been possible for politicians and movie-makers to encourage us we're always good guys. The Second World War absolutely had to be fought. I wouldn't have missed it for the world. But we never talk about the people we kill. This is never spoken of. — Aterset gant Roger Friedman war Fox News, 11 a viz Du 2002. ^[4]

  ---

♦ Loened euzhus zo ac'hanomp. Me 'gred din emañ reizhiad diglañvaat an Douar o klask kaout an dizober ac'hanomp, evel ma rankfe ober.

• We're terrible animals. I think that the Earth's immune system is trying to get rid of us, as well it should. — Aterset gant Jon Stewart, 13 a viz Gwengolo 2005. ^[5]

  ---

♦ A-dra-sur e santan ez eo kontrollet an emdroadur gant un doare ijinour doueel bennak. Ne c'hallan ket mirout a soñjal kement-se. Hag an ijinour(ez)-se a oar resis petra emañ oc'h ober ha perak, ha da be lec'h e kas an emdroadur. Setu perak hon eus jirafennoù ha dourvarc'hed hag ar stlakadeg daouarn.

• I do feel that evolution is being controlled by some sort of divine engineer. I can't help thinking that. And this engineer knows exactly what he or she is doing and why, and where evolution is headed. That’s why we’ve got giraffes and hippopotami and the clap. — A-zivout an emdroadur enebet ouzh an intelligent design, atersadenn gant Jon Stewart. ^[5]

  ---

♦ Mar marvan deiz pe zeiz, ra verzo Doue, ra vo hemañ ma skrid-bez : « AR SONEREZH EO AR BROUENN NEMETI A ZIOUERE EUS BEZAÑS DOUE ».

• If I should ever die, God forbid, let this be my epitaph: « THE ONLY PROOF HE NEEDED FOR THE EXISTENCE OF GOD WAS MUSIC ». — Vonnegut's Blues For America, Sunday Herald, 7 a viz Genver 2006. ^[6]

  ---

♦ An diforc'h nemetañ etre George W. Bush ha Hitler eo e voe dilennet Hitler.

• The only difference between George W. Bush and Hitler is that Hitler was elected. — The Free Press, 4 a viz Meurzh 2006 ^[7]</ref>

  ---

♦ Displijet e vez an dud pa vezont hilliget abalamour ma'z eo displijus ar c'hoarzh pa bad re bell. Me 'soñj din ez eus anezhañ un doare glizienn dizesper e degouezhioù dic'hoanag, hag a sikour un tammig.

• People hate it when they're tickled because laughter is not pleasant, if it goes on too long. I think it's a desperate sort of convulsion in desperate circumstances, which helps a little. — Public Radio International, miz Here 2006.

♦ An dud dilec'hiet-se a ziouer un dra bennak, hag ar gloer ne c'hall e reiñ dezho – pe dic'hallus eo dezho kemer ar pezh a ginnig ar gloer. Ar gloer a lavar ez eo a-walc'h, ha kement-se a lavar ar Bibl ivez. An dud a lavar n'eo ket a-walc'h, ha diskrediñ a ran emañ ar wirionez ganto.

• These displaced people need something, and the clergy can’t give it to them — or it’s impossible for them to take what the clergy offers. The clergy says it’s enough, and so does the Bible. The people say it isn’t enough, and I suspect they’re right.

  ---

♦ An doktor Paul Proteus, mab d'un den bleunius, pinvidik e-unan gant ar gwel eus pinvidikaat, a gontas e vennozhioù danvezel. Kavout a reas en devoa aez a-walc'h da brenañ peurlealded.

• Doctor Paul Proteus, son of a successful man, himself rich with prospects of being richer, counted his material blessings. He found that he was in excellent shape to afford integrity.

  ---

♦ A-benn kaout ar pezh hon eus bet, Anita, hon eus evit gwir dibourvezet an dud-se diouzh ar pezh a oa ar pep pouezusañ evito war an douar – santad ar bout dioueret ha talvoudus, diazez an emzoujañ.

• In order to get what we've got, Anita, we have, in effect, traded these people out of what was the most important thing on earth to them — the feeling of being needed and useful, the foundation of self-respect.

  ---

♦ Al laz-seniñ e penn all ar sal, amplaet betek todion olifanted o fardañ, a dagas hag a zibradas an ton evel pa vije o ren ur brezel santel enep an didrouz.

• The band at the far end of the hall, amplified to the din of an elephant charge, smashed and hewed at the tune as though in a holy war against silence.

  ---

♦ N'eus hogos den barrek ebet, Paul. Gwelout pegen fall e vez an darn vuiañ eus an dud en o labour zo a-walc'h da'z lakaat da ouelañ. Ar born e rouantelezh an dalled zo ac'hanout mar gallez bout hanter null e forzh pe labour.

• Almost nobody's competent, Paul. It's enough to make you cry to see how bad most people are at their jobs. If you can do a half-assed job of anything, you're a one-eyed man in the kingdom of the blind.

  ---

♦ Ur souezh e oa gant Paul pegen don e krede an darn vuiañ eus an Amerikaned en ardivinkaat, zoken pa oa bet gwall c'haouiet o buhezioù gant an ardivinkaat.

• Paul wondered at what thorough believers in mechanization most Americans were, even when their lives had been badly damaged by mechanization.

  ---

♦ Hag ur c'hammed war-gil, goude bout troet e gaou, zo ur c'hammed war an hent mat.

• And a step backward, after making a wrong turn, is a step in the right direction.

  ---

♦ "An traoù ne chomont ket evel m'emaint", eme Finnerty. "Re zudius e vez klask lakaat kemm enno."

• "Things don't stay the way they are," said Finnerty. "It's too entertaining to try to change them."

♦ Pep eurvezh o tremen a gas koskor an Heol tri mil miltir ha daou-ugent tostoc'h d'ar gronnad boulek M13^[8] e Harkul – ha c'hoazh ez eus diazasidi hag a gadarna n'eus araokaat ebet.

• Every passing hour brings the Solar System forty-three thousand miles closer to Globular Cluster M13 in Hercules — and still there are some misfits who insist that there is no such thing as progress.

  ---

♦ Mab-den, dianaoudek war ar gwirionezioù a zo e pep boud denel, a sellas bepred war-du an diavaez, broudet ma oa war-du an diavaez. Ar pezh a c'hoanage mab-den deskiñ en e lusk war-du an diavaez eo piv a oa karget e gwirionez eus ar grouadelezh en he fezh, ha petra e oa pal ar grouadelezh en he fezh.

• Mankind, ignorant of the truths that lie within every human being, looked outward—pushed ever outward. What mankind hoped to learn in its outward push was who was actually in charge of all creation, and what all creation was all about.

  ---

♦ Sevel a reas e eurier war-du gouloù an Heol, ouzh e lezel da evañ an danvez ret hag a oa d'an eurieroù heolel ar pezh e oa an arc'hant da dud an Douar.

• He held up his watch to sunlight, letting it drink in the wherewithal that was to solar watches what money was to Earth men.

  ---

♦ Peurfurchal a reas e eñvor evel ul laer o firbouchal doug-bilhedoù un den all.

• He ransacked his memory like a thief going through another man’s billfold.

  ---

♦ A-wechoù e soñj din ez eus ur fazi bras eus kaout danvez hag a c'hall soñjal ha santout. Kement e klemm. Heñvel avat e lakaan e c'hellfer tamall bout un tammig re zifrom d'ar reier ha d'ar menezioù ha d'al loaroù.

• Sometimes I think it is a great mistake to have matter that can think and feel. It complains so. By the same token, though, I suppose that boulders and mountains and moons could be accused of being a little too phlegmatic.

  ---

♦ "Da stoupa gant mab-den !" eme Veatris. – "Un ezel anezhañ zo ac'hanout, te 'oar." eme Rumfoord. – "Neuze e karfen e vefe treuzkaset d'ar chimpanzeed !" eme Veatris. – "N'eus chimpanze ebet a gement a chomfe diflach p'emañ e wreg o koll holl he c'hraoñ-kokoz."

• “The hell with the human race!” said Beatrice. – “You’re a member of it, you know.” said Rumfoord. – “Then I’d like to put in for a transfer to the chimpanzees!” said Beatrice. “No chimpanzee husband would stand by while his wife lost all her coconuts.”

  ---

♦ Ar gudenn vras gant ar valteien ziot eo ez int re ziot evit krediñ ez eus un dra bennak evel bout fin.

• The big trouble with dumb bastards is that they are too dumb to believe there is such a thing as being smart.

  ---

♦ N'eus abeg ebet a vir ouzh ar mad da vout trec'h ken alies hag ar fall. Un afer framm eo trec'hlid kement tra zo. Mard eus traoù evel aeled, spi 'm eus ez int frammet evel ar Mafia.

• There is no reason why good cannot triumph as often as evil. The triumph of anything is a matter of organization. If there are such things as angels, I hope that they are organized along the lines of the Mafia.

  ---

♦ "E-kerz ma gweladenn gentañ deoc'h, kengrederien," emezañ, "e kontin deoc'h un hañvaladenn a-zivout tud hag a ra traoù e soñj dezho e fell da Zoue Hollc'halloudus e vefent graet. Ac'hann da neuze e vefe mat deoc'h, evel skor d'an hañvaladenn-mañ, lenn kement tra a gavot diwar-benn an Inkizision spagnat."

• “During my next visit with you, fellow-believers,” he said, “I shall tell you a parable about people who do things that they think God Almighty wants done. In the meanwhile, you would do well, for background on this parable, to read everything that you can lay your hands on about the Spanish Inquisition.”

  ---

♦ Ne oa bet bro ebet er bed a gement n'en devoa ket stourmet e brezel an Douar a-bezh enep an alouberien eus Meurzh. Pardonet e oa pep tra. Breudeur e oa eus an holl draoù bev, hag eus an holl draoù marv muioc'h c'hoazh.

• There was not a country in the world that had not fought a battle in the war of all Earth against the invaders from Mars. All was forgiven. All living things were brothers, and all dead things were even more so.

  ---

♦ "Trugarez da Zoue !" eme Unk. Sevel e zivabrant a reas Redwine, en amzivin m'edo. – "Perak ?" emezañ. – "Perak trugarekaat Doue ?" eme Redwine. "Ne vergn dezhañ ar pezh a c'hoarvez ganit. N'eo ket bet chalet gant da gas betek amañ yac'h ha dibistig, ha ne vefe ket chaletoc'h gant da lazhañ.

• “Thank God!” said Unk. Redwine raised his eyebrows quizzically. “Why?” he said. – “Pardon me?” said Unk. – “Why thank God?” said Redwine. “He doesn’t care what happens to you. He didn’t go to any trouble to get you here safe and sound, any more than He would go to the trouble to kill you.”

  ---

♦ N'eus arouez ebet birvilhusoc'h din eus denelezh mab-den e-keñver mab-den eget karr ar bomperien.

• I can think of no more stirring symbol of man’s humanity to man than a fire engine.

  ---

♦ Souezhet e viot marteze o teskiñ ez eus lorc'h a-walc'h ennon, pegen treuzkomprenet bennak e vefe al lorc'h-se dre ziotiz, o kemer ma divizoù-me evit ma abegoù-me.

• It may surprise you to learn that I take a certain pride, no matter how foolishly mistaken that pride may be, in making my own decisions for my own reasons.

  ---

♦ "Keit ha ma sell ouzhin," eme Gonstant, "ez eus ul lastezerezh eus an Hollved, ha re ger eo pep tra ennañ. Aet on faezh o furchal ar berniadoù lastez, o klask ober taol. Pep seurtanvet taol mat," eme Gonstant, "zo bet luget dre neudennoù tanav ouzh ur bokad dinamit.

• “As far as I’m concerned,” said Constant, “the Universe is a junk yard, with everything in it overpriced. I am through poking around in the junk heaps, looking for bargains. Every so-called bargain,” said Constant, “has been connected by fine wires to a dynamite bouquet.”

  ---

♦ "Ar pep gwashañ hag a c'hallfe c'hoarvezout gant forzh piv," emezi, "eo ne vefe ket implijet evit tra pe dra gant den pe zen." ... "Trugarez dit evit ma implijout," emezi da Gonstant, "zoken pa ne felle ket din bout implijet gant den pe zen."

• “The worst thing that could possibly happen to anybody,” she said, “would be to not be used for anything by anybody.” ... “Thank you for using me,” she said to Constant, “even though I didn’t want to be used by anybody.”

  ---

♦ "Me 'lavarfe, « Hag un dra bennak a c'hallan ober ? » – met Skip a lavaras din ur wech ez eo kement-se argazhañ ha diotañ lavared ar saozneg."

• “I would say, ‘Is there anything I can do?’ — but Skip once told me that that was the most hateful and stupid expression in the English language.”

♦ Ar pezh a lavaromp bout zo ac'hanomp, neuze e rankomp diwall ar pezh a lavaromp bout.

• We are what we pretend to be, so we must be careful about what we pretend to be. ^[9]

  ---

♦ "Foll eo an holl dud," emezañ. "Forzh petra a raint forzh pegoulz, ha ra sikouro Doue gant neb a glasko abegoù."

• "All people are insane," he said. "They will do anything at any time, and God help anybody who looks for reasons."

  ---

♦ Lavarit a garot a-zivout burzhud tener ar feiz dall, spontus ha lous-mezhus e kavan-me pep doug dezhi.

• Say what you will about the sweet miracle of unquestioning faith, I consider a capacity for it terrifying and absolutely vile.

  ---

♦ Spi am boa bet, evel den ar media, e vijen lu ha mat pell zo, met kriz eo ar bed-mañ d'ar re lu, gant kement a dud klouar d'ar c'hoarzhin, ken dic'houest da soñjal, ken c'hoantek da grediñ ha da grozal ha da gasaat. Kement a dud e felle dezho ma c'hrediñ !

• "I had hoped, as a broadcaster, to be merely ludicrous, but this is a hard world to be ludicrous in, with so many human beings so reluctant to laugh, so incapable of thought , so eager to believe and snarl and hate. So many people wanted to believe me!"

♦ N'eus netra gwir el levr-mañ.

• Nothing in this book is true.

  ---

---

♦ Disfiziit en den hag a labour kalet a-benn deskiñ un dra bennak, hag en desk, ha n'en em gav ket furoc'h eget kentoc'h.

• Beware of the man who works hard to learn something, learns it, and finds himself no wiser than before.

♦ Ur sammad arc'hant zo ur benndudenn en istor-mañ a-zivout tud, dres evel ma c'hellfe ur sammad mel bout ur benndudenn dereat en un istor a-zivout gwenan.

• A sum of money is a leading character in this tale about people, just as a sum of honey might properly be a leading character in a tale about bees.

  ---

♦ Ne staotomp ket en ho podoù-ludu, neuze na vannit ket sigaretennoù en hon troazhlec'hioù mar plij ganeoc'h.

• We don't piss in your ashtrays, so please don't throw cigarettes in our urinals.

  ---

♦ Grit van da vout mat bepred, ha Doue zoken a vo touellet.

• Pretend to be good always, and even God will be fooled.

♦ Gwech ebet ne veneg pennadurezhioù ar yec'hed foran ar pennabeg d'an Amerikaned da vutuniñ kalz, hag a zo eo ar butuniñ un doare sur a-walc'h, enorus a-walc'h d'en em lazhañ.

• The public health authorities never mention the main reason many Americans have for smoking heavily, which is that smoking is a fairly sure, fairly honorable form of suicide.

♦ Mervel a ra an traoù. Pep tra a varv.

• Things die. All things die.

  ---

♦ Ken fiziek e vezan a-hed an devezh. Setu perak ez on ken mat ur gwerhzer, c'hwi 'oar ? Fiziañs am eus, ha diskouez a ran bout fiziek, ha kement-se a laka fiziañs en dud all.

• All through the day I'm so confident. That's why I'm such a good salesman, you know? I have confidence, and I look like I have confidence, and that gives other people confidence.

  ---

♦ Na roit kentel ebet din a-zivout darempredoù gouennel. N'eus ennon molekulenn a rakvarn ebet. Bet on bet o stourm a-gevret gant kement doare gwaz a zo – eus ul Lapon betek un annezad eus Douar an Tan. Mar bijen bet biskoazh e pennahel Su ar bed, e vije bet ur sapre niver a c'hoded heñvel ouzhin.

• Don't lecture me on race relations. I don't have a molecule of prejudice. I've been in battle with every kind of man there is. I've been in bed with every kind of woman there is — from a Laplander to a Tierra del Fuegian. If I'd ever been to the South Pole, there'd be a hell of a lot of penguins who looked like me.

  ---

♦ N'eus maouez krenn ebet a gement a zo sot gant ur strinkadur bred.

• No grown woman is a fan of premature ejaculation.

  ---

♦ An arlakadenn-se am eus a-zivout perak e lazh an dud an eil re ar re all hag e torront traoù... Ne vergn. Un arlakadenn diot eo. Darev e oan da lavarout e oa revel penn-da-benn... met pep tra zo revel... war-bouez an alkool.

• I have this theory about why men kill each other and break things... Never mind. It's a dumb theory. I was going to say it was all sexual... but everything is sexual... but alcohol.

  ---

♦ Kalz gwelloc'h e vije ar brezel, da'm soñj, mar lavarje an dud dezho o-unan a-wechoù "Jezuz – n'emaon ket o vont d'ober kement-se d'an enebour. Re eo kement-se."

• Wars would be a lot better, I think, if guys would say to themselves sometimes "Jesus — I'm not going to do that to the enemy. That's too much."

♦ Ar skrid-se, da'm meno, eo labour tud a vicher hag o devoa c'hoant da vout ken hoalus ha ma c'hall amatourien awenet bout a-wechoù.

• This script, it seems to me, is the work of professionals who yearned to be as charming as inspired amateurs can sometimes be.

♦ Gouest on da gaout hoalerezh a-vil-vern pa fell din.

• I can have oodles of charm when I want to.

  ---

♦ Petra a soñjan-me diwar-benn al levr-se end-eeun ? Null en em gavan en e geñver, met atav en em gavan null e-keñver ma levrioù.

• What do I myself think of this particular book? I feel lousy about it, but I always feel lousy about my books.

  ---

♦ Ma frof diganin evit ma hanterkantvet deiz-ha-bloaz eo al levr-se.

• This book is my fiftieth birthday present to myself.

  ---

♦ Mennozhioù pe an diouer anezho a c'hall degas kleñved.

• Ideas or the lack of them can cause disease.

  ---

♦ Kelennerien bugale Stadoù-Unanet Amerika a skrivas an deiziad-se war taolennoù du c'hoazh hag adarre, hag a c'houlennas digant ar vugale e gounaat gant lorc'h ha levenez : 1492. Ar gelennerien a lavaras d'ar vugale e oa pa voe kavet o c'hevandir gant boudoù denel. E gwirionez, milionoù a vodoù denel a oa dija o vevañ buhezioù klok hag ijinek war ar c'hevandir e 1492. Hennezh end-eeun e voe ar bloaz ma krogas morlaeron d'o zouellañ ha d'o laerezh ha d'o lazhañ.

• Teachers of children in the United States of America wrote this date on blackboards again and again, and asked the children to memorize it with pride and joy: 1492. The teachers told the children that this was when their continent was discovered by human beings. Actually, millions of human beings were already living full and imaginative lives on the continent in 1492. That was simply the year in which sea pirates began to cheat and rob and kill them.

  ---

♦ Evel an darn vuiañ eus ar skrivagnerien skiant-faltazi,Trout ne ouie hogos netra diwar-benn ar skiant.

• Like most science-fiction writers, Trout knew almost nothing about science.

  ---

♦ Diplomet e oa bet e West Point^[10], ur skol vilourel a droe gwazed yaouank da vuntrerien foll evit servijout er brezel.

• He was a graduate of West Point, a military academy which turned young men into homicidal maniacs for use in war.

  ---

♦ Stultenn Trout e oa ma vije brouezet un den bennak gant al louc'hoù. Kement-se a roje dezhañ an dro da respont en un doare meurdezus : "Petra ho feuk kement ? Ne ran nemet ober gant gwask kentañ mab-den. Emaoc'h o lenn ur bomm herhag hollvedel hag a lavar « Amañ emaon, amañ emaon, amañ emaon. ».

• It was Trout’s fantasy that somebody would be outraged by the footprints. This would give him the opportunity to reply grandly, "What is it that offends you so? I am simply using man’s first printing press. You are reading a bold and universal headline which says, 'I am here, I am here, I am here.'"

  ---

♦ Selaouit : ar servijourez a zegasas ur werennad all din. C'hoant he devoa da entanañ ma c'hleuzeur-gorventenn adarre. Ne felle ket din e raje. "Ha gwelout a rit tra pe dra en deñvalijenn, gant ho lunedoù heol ?" a c'houlennas diganin. "E-barzh ma fenn emañ an abadenn veur," emezon.

• Listen: the waitress brought me another drink. She wanted to light my hurricane lamp again. I wouldn't let her. "Can you see anything in the dark, with your sunglasses on?" she asked me. "The big show is inside my head," I said.

  ---

♦ Ne vezomp yac'h nemet keit ha ma vez denel hor mennozhioù.

• We are healthy only to the extent that our ideas are humane. ^[11]

  ---

♦ Hon emskiant eo ar pezh nemetañ a zo bev ha sakr marteze e kement hini ac'hanomp. Ardivinkadur marv eo kement tra all a zo tro-dro dimp.

• Our awareness is all that is alive and maybe sacred in any of us. Everything else about us is dead machinery.

  ---

♦ Peurskuizh ha digalonekaet oc'h. Perak ne vefec'h ket ? Evel-just ez eo skuizhus rankout poellata a-hed an amzer en un hollved ha na oa ket raktreset evit bout poellek.

• You are pooped and demoralized. Why wouldn't you be? Of course it is exhausting, having to reason all the time in a universe which wasn't meant to be reasonable.

♦ Bet on annezad gourdrouzet un diretenn merket "Skiant-faltazi" ha mont er-maez a garfen, dreist-holl abaoe ma vez skridvarnourien sirius o faziañ reoliek etre an diretenn hag un troazhlec'h.

• I have been a soreheaded occupant of a file drawer labeled “Science Fiction” and I would like out, particularly since so many serious critics regularly mistake the drawer for a urinal.

  ---

♦ Ar C'hounezerien har ar Gollerien eo an daou strollad politikel gwirion a zo en Amerika. Ne anzav ket an dud kement-se. Lavarout a reont bout izili eus daou strollad faltazius, ar Republikaned hag an Demokrated, kentoc'h.

• The two real political parties in America are the Winners and the Losers. The people don’t acknowledge this. They claim membership in two imaginary parties, the Republicans and the Democrats, instead.

♦ Me'soñje din e oa ar skiantourien o vont da gavout resis penaos e ya an traoù en-dro, ha neuze d'o lakaat da vont gwelloc'h en-dro.

• 'I thought scientists were going to find out exactly how everything worked, and then make it work better.

  ---

♦ Kalz klokoc'h e vije hor surentez mar tennfe ar gouarnamant e arc'hant diouzh ar skiant d'e lakaat en astrologiezh hag er c'hiromañs. Boaz e oan da soñjal e vijemp saveteet gant ar skiant, ha sur a-walc'h e klaskas ar skiant. Met ne c'hellomp mui gouzañv tarzhadennoù spontus, evit pe enep an demokratelezh e vije.

• 'We would be a lot safer if the Government would take its money out of science and put it into astrology and the reading of palms. I used to think that science would save us, and science certainly tried. But we can't stand any more tremendous explosions, either for or against democracy.

  ---

♦ A-zivout an astrologiezh hag ar c'hiromañs : mat int peogwir e lakaont an dud da vuhezek ha leun a vezusterioù. Komunouriezh en he gwellañ zo anezho. Un deiz-ha-bloaz zo da bep unan, ha pep unan en deus ur palv.

• About astrology and palmistry: They are good because they make people feel vivid and full of possibilities. They are communism at its best. Everybody has a birthday and almost everybody has a palm.

  ---

♦ An arzoù a laka mab-den e kreiz an hollved, ha pa vefe e lec'h pe get.

• The arts put man at the center of the universe, whether he belongs there or not.

  ---

♦ Unan eus c'hwiberezhioù meur hon amzer eo diogeliñ ez eo bet diamzeriet ar relijion gant ar skiant. An traoù nemeto a zo bet diskaret gant ar skiant eo istor Adam hag Eva hag istor Yona hag ar balum. Kement tra all a zalc'h mat a-walc'h, ar c'hentelioù a-zivout ar reizhded hag an hegarated pergen. An dud hag a gav dezho ez eo diamzeriet ar c'hentelioù-se en ugentved kantved ne reont nemet implijout ar skiant evel un digarez evit ar gwallc'hoant hag ar rustoni. Ar skiant n'he deus netra d'ober gant kement-se, mignoned.

• A great swindle of our time is the assumption that science has made religion obsolete. All science has damaged is the story of Adam and Eve and the story of Jonah and the Whale. Everything else holds up pretty well, particularly lessons about fairness and gentleness. People who find those lessons irrelevant in the twentieth century are simply using science as an excuse for greed and harshness. Science has nothing to do with it, friends.

♦ El lec'h m'he c'havit emañ ar garantez. Me 'soñj din ez eo droch mont da glask war he lerc'h, ha me 'soñj din e c'hall alies bout pistrius.

• Love is where you find it. I think it is foolish to go looking for it, and I think it can often be poisonous.

  ---

♦ Me 'garfe e lavarfe an dud goulakaet dre gendiviz da garout an eil egile, p'en em dabutont : "Mar plij – un tammig nebeutoc'h a garantez, hag un tammig muioc'h a zereadegezh."

• I wish that people who are conventionally supposed to love each other would say to each other, when they fight, "Please — a little less love, and a little more common decency."

  ---

♦ Ul listennad souezhadennoù eo an Istor end-eeun. Ne c'hall nemet hor prestañ da vout souezhet c'hoazh ur wech. Skrivit kement-se, me ho ped.

• History is merely a list of surprises. It can only prepare us to be surprised yet again. Please write that down.

  ---

♦ Mar ne c'hallit ket ober vad, na rit ket a zroug da nebeutañ.

• If you can do no good, at least do no harm.

♦ Krediñ a ra din c'hoazh e c'heller tizhout ar peoc'h hag ar finborte hag an eürusted e doare pe zoare. Ur balteg zo ac'hanon.

• I still believe that peace and plenty and happiness can be worked out some way. I am a fool.

  ---

♦ Petra eo kontañ flourennig mar n'eo ket diogeliñ e rank ar vuhez kenderc'hel ha kenderc'hel ha kenderc'hel ?

• What is flirtatiousness but an argument that life must go on and on and on?

  ---

♦ "Nerzh an nazied e oa kement-se," emezi. "Gwelloc'h eget forzh piv e komprenent Doue. Gouzout a raent penaos mirout outañ a dostaat."

• "That was the strength of the Nazis," she said. "They understood God better than anyone. They knew how to make him stay away."

♦ Petra a rankfe an dud yaouank ober gant o buhez hiziv ? Kalz traoù, anat deoc'h. Met ar pep herañ eo krouiñ kumuniezhoù stabil ma c'heller pareañ kleñved euzhus an digenvez.

• What should young people do with their lives today? Many things, obviously. But the most daring thing is to create stable communities in which the terrible disease of loneliness can be cured.

  ---

♦ Me soñj din e vije ur mell freskadur mar bije un dra estreget istor al lennegezh araozañ e spered ur c'hrouer lennegezh. Arabat e vije ez aje al lennegezh da get dre bignat gant e doull-revr, koulz lavaret.

• I think it can be tremendously refreshing if a creator of literature has something on his mind other than the history of literature so far. Literature should not disappear up its own asshole, so to speak.

  ---

♦ Gallout a ra ar fentigelloù bout nobl. Ken enorus ha gouelañ eo c'hoarzhin. Koulz c'hoarzhin ha gouelañ zo respontoù d'an angwalc'h ha d'ar skuizhder, da zistervez ar soñjal hag ar strivañ pelloc'h. Ma 'gav gwelloc'h c'hoarzhin, peogwir e vez nebeutoc'h da naetaat goude — ha peogwir e c'hallan kregiñ da soñjal ha da strivañ abretoc'h dre-se.

• Jokes can be noble. Laughs are exactly as honorable as tears. Laughter and tears are both responses to frustration and exhaustion, to the futility of thinking and striving anymore. I myself prefer to laugh, since there is less cleaning up to do afterward — and since I can start thinking and striving again that much sooner.

  ---

♦ Ur sell hollek war ar skridvarnerezh : abaoe pell e lakaan da lu kement skridvarnour(ez) hag a eztaol kounnar ha heug e-keñver ur romant pe ur pezh-c'hoari. Par d'un den hag en deus lakaet un houarnwisk ha taget un hot fudge sundae pe ur banana split eo eñ pe hi.

• As for literary criticism in general: I have long felt that any reviewer who expresses rage and loathing for a novel or a play or a poem is preposterous. He or she is like a person who has put on full armor and attacked a hot fudge sundae or a banana split.

  ---

♦ Ha krediñ a ra din ez eo al lenn hag ar skrivañ ar magusañ stumm a brederi a zo bet kavet gant forzh pe zen betek-henn.

• 'And I believe that reading and writing are the most nourishing forms of meditation anyone has so far found.

♦ Setu amañ ma arbennadenn bennañ ouzh ar vuhez, da'm meno : re aes eo, ent-bev, d'ober fazioù eus ar re euzhusañ.

• This is my principal objection to life, I think: It is too easy, when alive, to make perfectly horrible mistakes.

  ---

♦ Lazhet eo bet ma gwreg gant ur mekanik ha ne vije biskoazh bet dleet dezhañ dont etre daouarn forzh pe voud denel. Un arm-tan a reer anezhañ. Lakaat a ra an hini duañ eus holl hetoù mab-den da vout gwir a-bell : ma varfe un dra bennak. Droug zo aze evidoc'h. Ne c'hallomp ket kaout an dizober eus hetoù drouk ha dindan dec'h mab-den. Gallout a reomp kaout an dizober eus ar mekanikoù hag o laka da wir. Ur ger santel a roan deoc'h : DIZARMIT.

• My wife has been killed by a machine which should never have come into the hands of any human being. It is called a firearm. It makes the blackest of all human wishes come true at once, at a distance: that something die. There is evil for you. We cannot get rid of mankind's fleetingly evil wishes. We can get rid of the machines that make them come true. I give you a holy word: DISARM.

♦ Ur c'hevrin dedennus e chom an abeg ma skarzhas a-ratozh-kaer kement ac'hanomp tammoù bras eus hon empennoù gant alkool a vare da vare abaoe milionoù a vloavezhioù. Marteze e oamp o klask bountañ an emdroadur war-du an tu mat – war-du empennoù bihanoc'h.

• Why so many of us a million years ago purposely knocked out major chunks of our brains with alcohol from time to time remains an interesting mystery. It may be we were trying to give evolution a shove in the right direction — in the direction of smaller brains.

♦ Liñvel eo an amzer. N'eus pred ebet pouezusoc'h eget ar re all hag an holl bredoù a ya kuit buan.

• 'Time is liquid. One moment is no more important than any other and all moments quickly run away.

  ---

♦ Keleier am eus evit an ao. Santayana : tonket omp da adc'hoari an tremened, forzh penaos. Setu petra eo bout bev.

• I've got news for Mr. Santayana: we're doomed to repeat the past no matter what. That's what it is to be alive.

  ---

♦ Tost an Hollved a-bezh eo ar c'hrediñ, ha pa vefe diazezet war ar wirionez pe get.

• Belief is nearly the whole of the Universe, whether based on truth or not.

  ---

♦ Piv a ranker kaout ar muiañ a druez outañ, ur skrivagner grizilhonet ha minwasket gant poliserien pe unan hag a vev en e vrasañ frankiz ha n'en deus netra muioc'h da lavarout ?

• Who is more to be pitied, a writer bound and gagged by policemen or one living in perfect freedom who has nothing more to say?

  ---

♦ Un Disneyland euzhus eo. N'eus den koantik ebet eno.

• It is a gruesome Disneyland. Nobody is cute there.

♦ Goulennit dgant forzh piv. Finoc'h egedomp eo ar c'hon hag ar c'hizhier.

• 'Ask anybody. Dogs and cats are smarter than we are.

  ---

♦ Diazez ar sarmon e oa ar pezh a lakae da fed anavezet : ne oa dizouead ebet er fozioù-difenn. Goulenn a ris digant Jack e soñj a-zivout ar sermon da c'houde, ha lavarout a reas : "Setu aze ur chapalan ha ne voe biskoazh war an talbenn."

• The sermon was based on what he claimed was a well-known fact, that there were no Atheists in foxholes. I asked Jack what he thought of the sermon afterwards, and he said, "There's a Chaplain who never visited the front."

  ---

♦ Pouezusañ kemenn ur grusifi, da'm meno bepred, e oa pegen kriz e c'hall bout tud goulakaet da yac'h pa vezont dindan beli ur pennadurezh uheloc'h egeto.

• The most important message of a crucifix, to me anyway, was how unspeakably cruel supposedly sane human beings can be when under orders from a superior authority.

  ---

♦ Lod ac'hanomp a c'hall lenn ha skrivañ hag ober un tamm jediñ, kement-se ne dalvez ket ez omp dellezek da aloubiñ an Hollved.

• Just because some of us can read and write and do a little math, that doesn't mean we deserve to conquer the Universe.

  ---

♦ Na nec'hus eo bout denel.

• How embarrassing to be human.

  ---

♦ [Frankiz al lavar] n'eo ket un dra hag a vez roet deoc'h gant un den bennak all. Un dra a roit deoc'h ho-unan eo.

• [Freedom of speech] isn't something somebody else gives you. That's something you give to yourself.

  ---

♦ Ur si all e temz-spered mab-den eo e fell d'an holl sevel ha ne fell da zen ebet derc'hel e ratre.

• Another flaw in the human character is that everybody wants to build and nobody wants to do maintenance.

  ---

♦ An disakridigezh hag an hudurniezh a ro aotre d'an dud ha ne fell ket dezho ditouroù displijus da serriñ o divskouarn hag o daoulagad ouzhoc'h.

• Profanity and obscenity entitle people who don't want unpleasant information to close their ears and eyes to you.

♦ Degouezhek penn-da-benn eo an holl dud, bev ha marv.

• All persons, living and dead, are purely coincidental.

  ---

♦ Sigmund Freud a lavaras ne ouie ket petra a felle d'ar maouezed. Me 'oar petra 'fell d'ar maouezed. Fellout a ra dezho ur bern tud da gomz ganto.

• Sigmund Freud said he didn’t know what women wanted. I know what women want. They want a whole lot of people to talk to.

  ---

♦ E raktres ? Tremen armoù da sklaved, evit ma c'hellfent peurfaezhañ o mistri. Emlazh.

• His plan? To pass out weapons to slaves, so they could overthrow their masters. Suicide.

♦ Chimpanzeed hag a ya da vezv-sot d galloud eo an dud.

• 'Human beings are chimpanzees who get crazy drunk on power.

  ---

♦ Brudet on evel-just evit bout ereet ouzh ar sigeretennoù. Kenderc'hel a ran da c'hoanagiñ e vin lazhet ganto. Tan en eil penn hag un diod en egile.

• I am of course notoriously hooked on cigarettes. I keep hoping the things will kill me. A fire at one end and a fool at the other.

  ---

♦ Unan eus an nebeud traoù mat a-zivout an amzer a vremañ : mar marvit en un doare euzhus er skinwel, ne viot ket marv evit netra. Ma dudiañ ho po graet.

• One of the few good things about modern times: If you die horribly on television, you will not have died in vain. You will have entertained us.

♦ Un doare dudi er skinwel eo ar brezel bremañ, hag ar pezh a reas un dudi ken dibar eus ar Brezel-bed kentañ eo div ijinadenn stadunanat, an orjal dreinek hag ar vindrailherez.

• War is now a form of TV entertainment, and what made the First World War so particularly entertaining were two American inventions, barbed wire and the machine gun. ^[12]

  ---

♦ Gant ur Saoz anvet Shrapnel ez eo bet ijinet ar shrapnel. Ha n'hoc'h eus ket c'hoant e vije anvet un dra bennak eveldoc'h ?

• Shrapnel was invented by an Englishman of the same name. Don't you wish you could have something named after you?

  ---

♦ Ma c'homzoù diwezhañ ? "Ar vuhez n'eo ket un doare d'ober ouzh ul loen, ouzh ul logodenn zoken".

• My last words? "Life is no way to treat an animal, not even a mouse."

  ---

♦ Kristen eo hor prezidant ? Evel Adolf Hitler.

• Our president is a Christian? So was Adolf Hitler. ^[13]

♦ Ar blanedenn Douar groazstaget, mar kavfe ur vouezh ha skiant ar mousgoap, a c'hellfe lavarout bremañ a-zivout hogwallgas anezhi, "Pardon dezho, Tad, ne ouzont ket petra a reont".

• 'The crucified planet Earth, should it find a voice and a sense of irony, might now well say of our abuse of it, "Forgive them, Father, They know not what they do."

  ---

♦ Ha ne vezit ket heuget gant kement tra kedvuhezel a zo ? Evel skolioù foran dispar, pe gwarez yec'hedel evit an holl ?

• Doesn't anything socialistic make you want to throw up? Like great public schools, or health insurance for all?

  ---

♦ Marbije bev Doue hiziv e ranje bout dizoue, rak aet ar c'haoc'h en hinaozañ, ur spont, ur spont.

• If God were alive today, he would have to be an atheist, because the excrement has hit the air-conditioning big time, big time.

  ---

♦ Ha gallus eo ne vije ket tud dreistdenel eus tud lakaet da zreistijinek evel Bach ha Shakespeare hag Einstein, hogen goubreizherien end-eeun o deus eilet traoùdispar eus an dazont ?

• Is it possible that seemingly incredible geniuses like Bach and Shakespeare and Einstein were not in fact superhuman, but simply plagiarists, copying great stuff from the future?

  ---

♦ Krennlavar kozh a Norvegia : kalc'het berr met eñvoret dreist eo Svediz.

• Old Norwegian Proverb: Swedes have short dicks but long memories.

  ---

♦ Viêt Nam ne reas nemet miliarderien diwar milionerien. Emañ Iraq oc'h ober milmiliarderien diwar miliarderien. Setu a ran araokaat anezhañ.

• Vietnam only made billionaires out of millionaires. Iraq is making trillionaires out of billionaires. Now I call that progress.

  ---

♦ Ur respont hogos bevedel d'ar spont eo ar mousfent.

• Humor is an almost physiological response to fear.

  ---

♦ Me soñj din e vez falstaolennet ar vuhez gant ar romantoù hag a lez an deknologiezh a-gostez, ker gwazh ha ma veze falstaolennet ar vuhez gant ar Viktorianed pa lezent ar rev a-gostez.

• I think that novels that leave out technology misrepresent life as badly as Victorians misrepresented life by leaving out sex.

  ---

♦ N'eus ket eus "sokialouriezh" ur ger gwashoc'h eget "kristeniezh". Ar sokialouriezh ne erbedas ket Jozef Stalin hag e bolis kuzh hag e ilizoù sparlet, evel ne erbedas ket ar gristeniezh an Inkizision spagnat. Koulz ar sokialouriezh hag ar gristeniezh, e gwirionez, a erbed ur gevredigezh gouestlet d'ar c'hinnig ma vo an holl wazed, maouezed ha bugale krouet kevatal ha ma ne vint ket marnaoniek.

• 'Socialism is no more an evil word than Christianity. Socialism no more prescribed Joseph Stalin and his secret police and shuttered churches than Christianity prescribed the Spanish Inquisition. Christianity and socialism alike, in fact, prescribe a society dedicated to the proposition that all men, women, and children are created equal and shall not starve.

  ---

♦ Emeur oc'h ober gant soudarded Amerika evel gant c'hoarielloù profet d'ur bugel pinvidik da Nedeleg.

• America's soldiers are being treated like toys a rich kid got for Christmas.

  ---

♦ Emaomp amañ war an Douar evit brammat a-hed hag a-dreuz. Na lezit den ebet da lavarout disheñvel deoc'h.

• We are here on Earth to fart around. Don't let anybody tell you any different.

  ---

♦ Mar marvan deiz pe zeiz, ra verzo Doue, spi 'm eus e lavarot "Emañ Kurt er Baradoz bremañ." Ma fentigell vuiañ-karet eo.

• If I should ever die, God forbid, I hope you will say, "Kurt is up in Heaven now." That's my favorite joke.

  ---

♦ Par da sevel un trap-logod diwar netra eo fentigellat. Ret eo deoc'h kiañ evit lakaat an dra da stlakañ pa rank stlakañ.

• A joke is like building a mousetrap from scratch. You have to work pretty hard to make the thing snap when it is supposed to snap.

  ---

♦ Un doare da bellaat diouzh ar pegen euzhus e c'hall ar vuhez bout eo ar mousfent.

• Humor is a way of holding off how awful life can be.

  ---

♦ Ha c'hwi 'soñj deoc'h ez eo bleup an Arabed ? Hon niveroù o deus roet dimp. Klaskit ober rannadennoù hir gant sifroù roman.

• Do you think Arabs are dumb? They gave us our numbers. Try doing long division with Roman numerals.

♦ Gellet hor bije saveteiñ an Douar, met kalz re druek e oamp.

• We could have saved the Earth, but we were too damned cheap.