Gdańsk

Gdańsk (distaget ['ɡdaɲsk], e poloneg; Gduńsk e kachoubeg; Danzig en alamaneg) zo ur gêr war ribl ar Mor Baltel ha kêr-benn rannvro (województwo) Pomerania e Polonia. War-dro 462 454 a dud zo o chom enni (e 2014).

Emañ Gdańsk e goueled Bae Gdańsk , en aber unan eus brec’hioù ar stêr Wisła, stêr vrasañ Polonia. Gant se emañ e darempred gant holl gêrioù diazad ar stêr-se, a c’holo 60% eus gorread ar vro. A-gevret gant ar c’hêrioù e-kichen, Sopot ha Gdynia, ez eo Gdańsk un tamm eus an tolpad kêrioù anvet Trójmiasto (teir c’hêr), zo ouzhpenn ur milion a dud o chom ennañ.

Gdańsk a gaver meneg anezhi ken abred ha 997. En amzer-hont e oa ur gêrig pesketaerien ha marc’hadourien.

E 1308 e voe dilezet gant roue Polonia Władysław IV, da vont gant Urzh ar Varc'heien deutonek. Anavezet e voe neuze dindan an anv alamanek Danzig. Unan eus porzhioù bras an Hansa e oa, e-kichen Lübeck, Hamburg ha Bremen. Er XV^vet kantved e voe tro-ha-tro e Prusia hag e Polonia. Goude-se, ha betek dibenn an XVII^vet kantved, e voe ur gêr zieub e rouantelezh Polonia, hag an darn vrasañ eus hec’h annezidi a oa germanegerien.

Laosket e voe gant Prusia e 1793. Chom a reas er vro-se betek 1920, war-bouez ar mare ma voe aloubet gant soudarded Napoleon, etre 1807 ha 1813, pa voe e Dugelezh Varsovia.

E dibenn ar Brezel bed kentañ e voe graet ur gêr zieub eus Gdańsk ("Freie Stadt Danzig", Kêr dieub Danzig), gant Emglev Versailhez, dindan warez Kevre ar Broadoù (1920), daoust da youl an annezidi (tremen 90% a alamanegerien). E-pad an Eil brezel bed e voe staget "Danzig" ouzh Alamagn.

E dibenn ar brezel e voe distrujet kêr gant arme an Unvaniezh soviedel. Gant an emglevioù peoc’h e 1945 e voe roet da Bolonia, ha skarzhet e voe an Alamaned eus kêr. Adsavet e voe savadurioù kreiz kêr evel ma oant kent ar brezel.

Deuet eo Gdańsk da vezañ porzh brasañ Polonia hag ur greizenn c’hreantel a bouez. E 1970 e voe harzoù-labour ha manifestadegoù bras gant ar vicherourien a voe kiriek da ziskar penn komunour ar vro, Władysław Gomułka. Dek vloaz war-lerc’h e voe ganet, e chanterioù sevel listri Gdańsk, ar sindikad Solidarność a zegasas diwezhatoc’h diskar ar renad komunour e 1989. Penn Solidarność, Lech Wałęsa, a zeuas da vezañ prezidant Republik Polonia e 1990.

Gevelet eo Gdańsk gant:^{[1][en urzh kronologel]}

• Bremen,  Alamagn (abaoe 1976)^[1][2]
• Turku, Finland (abaoe 1987)^[1]
• Barselona, Katalonia (abaoe 1990)^[1]
• Cleveland, Ohio, Stadoù-Unanet (abaoe 1990)^[1][3]
• Kalmar, Sveden (abaoe 1991)^[1]
• Helsingør, Danmark (abaoe 1992)^[1]
• Marselha,  Bro-C'hall (abaoe 1992)^[1]
• Rouen,  Bro-C'hall (abaoe 1992)^[1]
• Kaliningrad, Rusia (abaoe 1993)^[1]
• Sefton, Bro-Saoz, Rouantelezh-Unanet (abaoe 1993)^[1]
• Sant-Petersbourg, Rusia (abaoe 1993)^[1][4]
• Astana, Kazakstan (abaoe 1996)^[1]
• Odessa, Ukraina (abaoe 1996)^[1]
• Rotterdam, An  Izelvroioù (abaoe 1998)^[1]
• Vilnius,  Lituania (abaoe 1998)^[1]
• Nisa,  Bro-C'hall (abaoe 1999)^[1][5]
• Shanghai,  Sina (abaoe 2004)^[1]
• Palermo,  Italia (abaoe 2005)^[1]

• An Havr Nevez, Bro-C'hall^[6]

• Gabriel Daniel Fahrenheit, fizikour (1686-1736)
• Arthur Schopenhauer, prederour (1788-1860)
• Günter Grass, skrivagner (1927-2015)
• Lech Wałęsa, sindikalour ha politikour (1943)
• Donald Tusk, politikour (1957)

1. ↑ ^{1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17} ha^1,18 Partner Cities
   (poloneg, saozneg)
   . City of Gdańsk (27 May 2008). Kavet : 2015-01-04.
2. ↑ Frohmader, Andrea. Bremen - Referat 32 Städtepartnerschaften / Internationale Beziehungen
   (alamaneg)
   . Das Rathaus Bremen Senatskanzlei [Bremen City Hall - Senate Chancellery]. Diellet er skrid orin d’an 2011-07-18. Kavet : 2013-08-09.
3. ↑ Sister Cities International (SCI). Sister-cities.org. Kavet : 2013-04-21.
4. ↑ Saint Petersburg in figures – International and Interregional Ties. Saint Petersburg City Government. Kavet : 2008-03-23.
5. ↑ Villes jumelées avec la Ville de Nice
   (galleg)
   . Ville de Nice. Kavet : 2013-06-24.
6. ↑ Le Havre - Les villes jumelées
   (galleg)
   . City of Le Havre. Diellet er skrid orin d’an 2013-07-24. Kavet : 2013-08-07.

• Gdańsk
• Gdansk Online
• Trójmiasto

Muioc'h a restroù diwar-benn

Gdańsk

a vo kavet e Wikimedia Commons.

g • ka • ke Kêrioù Kevre Hansa dre dachennoù Kêrioù-penn e lizherennoù tev • Kêrioù dieub an Impalaeriezh santel roman german e lizherennoù stouet Wend ha Pomerania Greifswald • Hamburg • Kiel • Lübeck • Lüneburg • Rostock • Stade • Stargard • Stettin • Stralsund • Wismar Saks, Thüringen, Brandenburg Berlin • Brandenburg • Bremen • Braunschweig • Erfurt • Frankfurt • Goslar • Halle • Magdeburg Bohemia, Polonia, Prusia, Livonia, Sveden Breslau • Danzig • Dorpat (Tartu) • Fellin (Viljandi) • Elbing (Elbląg) • Königsberg (Kaliningrad) • Krakow • Pernau (Pärnu) • Reval (Tallinn) • Riga • Stockholm • Thorn (Toruń) • Visby Roen, Westfalia, Izelvroioù Bochum • Breckerfeld • Köln • Deventer • Dortmund • Duisburg • Groningen • Haltern • Hamm • Harderwijk • Hattem • Hasselt • Kampen • Münster • Nijmegen • Oldenzaal Osnabrück • Recklinghausen • Roermond • Soest • Tiel • Unna • Werl • Zutphen • Zwolle Kontore pennañ Bryggen (Bergen) • Hansakontor (Brugge) • Steelyard (Londrez) • Peterhof (Novgorod) Eil Kontore Antwerpen • Berwick • Boston • Damme • Leith • Hull • Ipswich • King's Lynn • Kaunas • Newcastle • Polotsk • Pskov • Yarmouth • York