Вугляводы

Вугляво́ды — агульная назва шырокага класа прыродных арганічных злучэнняў. Гэта арганічныя рэчывы, якія змяшчаюць карбанільную групу  (руск.) (бел. і некалькі гідраксільных груп^[1]. Назва класа злучэнняў паходзіць ад слоў «вугаль» і «вада», яна была ўпершыню прапанавана К. Шмітам ў 1844 года. З’яўленне такой назвы звязана з тым, што першыя з вядомых навуцы вугляводаў апісваліся брута-формулай C_x(H₂O)_y, фармальна з’яўляючыся злучэннямі вуглярода і вады.

Тэрмін з’яўляецца найбольш распаўсюджаным у галіне біяхіміі, дзе ён з’яўляецца сінонімам цукрыдаў. Вугляводы падзяляюцца на чатыры хімічныя групы: монацукрыды, дыцукрыды, алігацукрыды і поліцукрыды. Увогуле, монацукрыды і дыцукрыды, якія маюць найменшую малекулярную масу, звычайна называюць цукрамі^[2].

Вугляводы выконваюць шматлікія ролі ў жывых арганізмах. Поліцукрыды служаць для захоўвання энергіі, як то крухмал і глікаген, а таксама з’яўляюцца структурнымі кампанентамі, як то цэлюлоза раслін і хіцін ў членістаногіх. Пяцівугляродны монацукрыд рыбоза з’яўляецца важным кампанентам каферментаў і асновай генетычнай малекулы вядомай як РНК. Дэзоксірыбоза з’яўляецца складовай часткай ДНК. Цукрыды і іх вытворныя рэчывы ўключаюць мноства іншых важных біялагічных малекул, якія гуляюць ключавую ролю ў імуннай сістэме, прадухіленні патагенезу, згусальнання крыві і ў біялогіі развіцця^[3].

• Вусанаў С. А. Вугляводы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — С. 286. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4).

	Вугляводы на Вікісховішчы

• Вугляводы Архівавана 29 чэрвеня 2013. з анімацыяй
• Складаныя і простыя вугляводы
• Вугляводы Архівавана 16 мая 2016.