Burundi

Burundi, amtle franz. République du Burundi, Kirundi Repubulika y’u Burundi,^[1] Swahili Jamuhuri ya Burundi, is a vo Land umschlossna Stoot in n Groussn Grombruch, wou d Region vo d Groussn Seja mid Oustafrika zamtrift. D Nouchbalenda han af Noadn Ruanda, af n Oustn u Sidoustn Tansania un af n Westn d Demokratischn Repablik Kongo; da Tanganyika-Sej ligt af da sidwestlinga Grenz. D Hapstedt han Gitega u Bujumbura.^[2]

Dej Twa, Hutu u Tutsi Velkln lemma z Burundi seid niad wenga wej 500 Jouana. Burundi is a unohanges Kinereich gweng, nu bvur dass Deitschland d Region kolonesiad u s z Deitschoustafrika zougschlong woan is.^[3] Zwengs da Nidaloḡ in n Ejaschtn Weltkrejḡ, is s min End vo Deitschoustafrika mit Ruanda zammglegt un a Toal vo da belgischn Koloni Ruanda-Urundi woan. Dennat han Burundi u Ruanda assaholb vo da Kolonjalzeid nej unta koa gmoasoma Herrschaft niad gweng.

Burundi hod d Unohangekait 1962 daglengt un zejascht a Monarchi ghobt; is owa nou en haffa Attntot, Putsch u Gschewa 1966 zarana oa-porteiatn Repablik woan. Asschreitunga mid etnischa Vatreibung, zwej Burgakrejḡ u Velkamord i de 1970ga u 1990ga houd hundattausade en Toud bracht u d Wiatschaft untn gholtn, af dass ban Vulk d Nout za Tia einaschaugt.^[4] Dej Presidentn vo Ruanda u Burundi hod s hoimdraht, wej s in n Abril 1994 ogschossn woan han. 2015 hod s politischn Unfriḏn gem, wal da President Pierre Nkurunziza se iwawunna houd, nu a dritte Amtszeid õ zen henga, a Putsch geḡa ejn is gscheitat u d parlamentarischn u presidentnatn Wohln houd ar natiale gwunna, aa wenn s intanazional a weng kritesiad woan is. 2020 is da President owa gsturm u da Évariste Ndayishimiye is sa Noufulga woan.

An suwerenan Stoot Burundi sa politischs System is a presidentnata representativa demokratischa Repablik, wou af an mejraporteiatn Stoot fousst. Da President vo Burundi is s Stootsowahapt u Reḡiringsschef. Es git derzeid umma 21 registriada Portein z Burundi.^[5] En 13. Miarz 1992 hod da Tutsi Putschfejara Pierre Buyoya en Land a neia Vafassing gem,^[6] dej wou an mejraporteiatn politischn Prozess sichat.^[7] Sechs Jouana spada, en 6. June 1998, is d Vafassing gendat woan, d Nazionolvasammling is vagressad, u d Miglechkait fa zwej Vizepresidentn gschaffn woan. Zwengs en Arusha Akkord hod Burundi um 2000 a Iwagangsreḡiring krejgt.^[8] In Ottowa 2016 hod Burundi d Vaointn Naziona infurmiad, dass von n Internazional Stroufgrichtshuaf wida assa wolln.^[9]

Z Burundi lemma primea a lendlicha Leitn mid umma 13.4% Stodara um 2019.^[10] Dej Bvelkaringsdichtn vo umma 315 Leitn af n Quadratkilometa is d zwoathejchast in n subsaharischn Afrika.^[5] Umma 85% vo da Bvelkaring han Hutu, 15% han Tutsi u wenga wej 1% han d indigennan Twa.^[4] Amtssprochn han es Kirundi, wou aa d Nazionolsproch is, un es Franzesisch.^[11]

A kloans Land, wej s is, wiad z Burundi am mejran a subsistenznata Fölḏa- u Houtkultua trim, dej wou en Woldschloḡ oda s Rejdan, d Bodnerosion un n Habitatvalusd gfirdat houd.^[12] 2005 is s Land scheja ganz oghulzt gweng, mid wenga wej 6% Wold, vo dej wou iwa d Helftn wiatschaftle gnutzta Bammplantaschn han.^[13] Dazou kumt, dass d Burundja mid Korrupzion, schwocha Infrastruktua, schlechtn Zougang zen Gsundats- un Asbildingssektoa u obgejatn Foutta vill z kempfna hom.^[14] Burundi is dicht bsidlt u vill junga Leitt emegrian af da Souch nourana Lemsgrundloḡ i da Fremdn. Da World Happiness Report vo 2018 vaoatet Burundi ganz weit int, af Plotz 156.^[15] Burundi is a Midglid vo da Afrikanischn Union, en Gmoisama Moakt von estlinga u sidlinga Afrika, de Vaointn Naziona u da Bawegung vo de Blockfrein Stootn.

• 
  A weitane Koatn vo d Prowinzn.
• 
  A Koatn vo Deitschoustafrika.
• 
  Da Tanganyika-Sej mid Fischha u Stroand.
• 
  D Carolus-Magnus-Schejll.
• 
  Da Plotz vo da Unohangekait z Bujumbura.
• 
  D Hapstod Bujumbura um 2006.
• 
  A obghulzta Region sidle vo Bubanzi.
• 
  D Exportproduktt vo Burundi.
• 
  D ondar Hapstod Gitega.
• 
  A Foussbollspil i Bujumbura, 2006.
• 
  D Landschaft z Burundi.
• 
  S Mausolejum von n Prinz Rwagasore.
• 
  Da Airport resp. s Londefleckal vo Bujumbura.
• 
  In n Nazionolpark vo Rusizi.
• 
  Es Livingstone-Denkmol.
• 
  A Bildl vo de Twa ban Iwalandtranspoat.
• 
  A Satelitnbildl.
• 
  D Landschaft i Kayanze.
• 
  D Kiang vo Gitega.
• 
  Ban Moakt i da Hapstod.
• 
  Es Dorfspitol i Ruyigi.
• 
  A Fliaga vo Air Burundi.

Stootn in Afrika

Algerien | Angola | Äquatorialguinea | Äthiopien | Benin | Botsuana | Burkina Faso | Burundi | Dschibuti | Egyptn | Öifnboaküstn | Eritrea | Eswatini | Gabun | Gambia | Ghana | Guinea | Guinea-Bissau | Kamerun | Kap Verde | Kenia | Komorn | Kongo (Dem. Rep.) | Kongo (Rep.) | Lesotho | Liberia | Libyen | Madagaskar | Malawi | Mali | Marokko | Mauretanien | Mauritius | Mosambik | Namibia | Niger | Nigeria | Ruanda | Sambia | São Tomé und Príncipe | Senegal | Seychelln | Sierra Leone | Simbabwe | Somalia | Sidafrika | Sudan | Sidsudan | Tansania | Togo | Tschad | Tunesien | Uganda | Zentralafrikanische Republik Andane Gebiete:  Ceuta | Îles Éparses | Kanarische Insln | Madeira | Mayotte | Melilla | Réunion | St. Helena | Westsahara