Demokrasya

An Demokrasya (gikan sa Ancient Greek: δημοκρατία, translit. dēmokratía, dēmos 'people' asin kratos 'rule')^[1] iyo an sistema nin gobyerno na kung saan an poder kan estado nakabugtak sa mga tao o sa general population kan estado.^[2] Segun sa United Nations, ang demokrasya "nagtatao din kapalibotan na nagrerespeto sa karapatan pantawo asin pundamental na katalingkasan, asin sa kun saen an talingkas na naipahayag an kabotan kan mga tawo iyo an pigsasagibo."^[3]

Sa direktang demokrasya, ang mga tao gawa nin direktang otoridad tanganing deliberate asin nagdesisyon sa lehislasyon. Sa representatibong demokrasya, an mga tawo nagpipili kan magobyernong opisyal sa paagi kan pirilian tanganing mapangyari. Siisay an pigkonsiderar na parte kan "an mga tawo" asin kun pano an otoridad pighihiras sa gabos o deligado kan mga tawo nagbàgo sa paglihis kan panahon sa manlaenlaen na rikas sa manlaenlaen na nasyon. An mga tampok kan demokrasya parating kabali an freedom of assembly, association, personal property, freedom of religion asin speech, citizenship, consent of the governed, voting rights, freedom from unwarranted governmental deprivation of the right to life and liberty, and minority rights.

An nosyon kan demokrasya nag-evolve sa paglihis kan panahon. Sa bilog na kasaysayan, an sarong tawo makakahanap nin ebidensya nin direktang demokrasya, na kun saen an mga komunidad naggigibo nin desisyon sa paagi kan popular assembly. Ngunyan, an dominanteng porma kan demokrasya iyo an representatibong demokrasya, na kun saen an mga namamanwaan nag-eelihir nin mga opisyales kan gobyerno tanganing pamahalaan sa saindang behalf siring kan sa parlamentaryo o presidential democracy.^[4]

Sarong tamboan an artikulong ini. Makakatabang ka sa Wikipedia sa pagpoon kaining pahina.