[go: up one dir, main page]

Saltar al conteníu

Sieglu XXI

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Sieglos Sieglu xxSieglu xxiSieglu xxii
Décades 2000201020202030204020502060207020802090
Tabla añal del sieglu XXI

El sieglu XXI d. C. (sieglu ventiún dempués de Cristu) ye'l sieglu actual, acordies con el calendariu gregorianu. Ye'l periodu entendíu ente'l 1 de xineru de 2001[1] y el 31 d'avientu de 2100. Ye'l primer sieglu del III mileniu.[2]

El sieglu XXI carauterizar pola meyora y espansión de la digitalización y el control de la información a nivel global. Tamién a esta dómina conózse-y como la era de la información (quien la controla y quien apuerta a ella va tener les meyores oportunidaes). La era industrial y la era espacial carauterizar por modelos lliniales pocu cambiantes. Les llamaes red sociales reflexen el intercambiante mundu d'información, conectividad a baxu costu. Esti progresu yá s'empecipiara a partir de los años setenta cola tercer revolución industrial. Sicasí, a empiezos del sieglu XXI, la digitalización esperimentó un enorme cambéu que dio llugar a nuevos dispositivos d'almacenamientu de datos (memories flash) y una mayor intensidá na espansión de la telefonía móvil (empecipiada nos años 1980 n'Europa y Estaos Xuníos). Nel campu de la teunoloxía, tamién destacó'l conocíu como apagón analóxicu, dada l'apaición en 2005 de la televisión dixital terrestre, la masificación de dispositivos móviles y el baxu costu d'aportar a internet; según el posdesarrollo del Proyeutu Xenoma Humanu.

Nos alboreceres d'esti sieglu retómase nuevamente la conciencia del fenómenu conocíu como cambéu climáticu, movimientu empecipiáu nos años setenta, que se convirtió nuna de les mayores esmoliciones de la comunidá internacional. Pero foi en 2015, cuando les alertes empiecen a ser más fuertes pola alta contaminación, producida en grandes ciudaes, por casu, Madrid (España). Esti problema motivó numberoses campañes de protesta, mientres, per otra parte los Estaos, propónense midíes destinaes a llograr posibles soluciones, como'l Protocolu de Kioto, alcordáu a finales del sieglu XX (alcordóse'l 11 d'avientu de 1997, y roblóse ente'l 16 de marzu de 1998 y el 15 de marzu de 1999 na sede de la ONX). Nel campu de la política demográfica, la globalización, de la que yá se faló nes últimes décades del sieglu XX, intensificóse notablemente; según los movimientos d'activistes como los indignaos en tol mundu.

Nel contestu político y económico internacional, el sieglu XXI ta marcáu dende'l so entamu polos ataques terroristes del 11 de setiembre de 2001 n'Estaos Xuníos, que foi la punta pie pal entamu de la llamada «Guerra contra'l terrorismu» empecipiada per Estaos Xuníos. Esta campaña militar, empecipió la Guerra d'Afganistán en 2001 y foi la responsable de la invasión y posterior Guerra d'Iraq, nel añu 2003. Tamién esti nuevu sieglu marca lo que podría ser una nueva guerra fría ente la Federación Rusa y los EE. XX., puesto que'l sistema antimisiles d'Estaos Xuníos esplegáu n'Europa Oriental ta provocando un nuevu desenvolvimientu de misiles balísticos d'última xeneración en Rusia como respuesta.

El nuevu sieglu, tamién ta marcáu pola crisis económica de 2008, d'algame global, que sigue hasta los nuesos díes, y l'ascensu económicu de China; y pola inestabilidá n'oriente, llamada Primavera Árabe, una serie de protestes, conflictos ya inclusive intervenciones militares pol control mundial de los recursos enerxéticos nos países d'Oriente Mediu, destacando les Guerra de Libia de 2011 y la Guerra Civil Siria

Acontecimientos

[editar | editar la fonte]

Política y economía

[editar | editar la fonte]

Años 2000

[editar | editar la fonte]
El presidente de los Estaos Xuníos, George W. Bush y el so homólogu de Rusia, Vladímir Putin en xunu de 2007.
Barack Obama toma posesión como 44 Presidente de los Estaos Xuníos el 20 de xineru de 2009.
  • George W. Bush, presidente de los Estaos Xuníos (2001-2009).
  • 2002: Entrada en circulación del euru en doce Estaos miembros de la Unión Europea.
  • 2002: Independencia de Timor Oriental.
  • Lula da Silva, presidente de Brasil (2003-2011).
  • 2003: Manifestaciones globales en contra de la Guerra d'Iraq.
  • 2004: Produzse la mayor ampliación de la Unión Europea col ingresu de diez nuevos Estaos (Xipre, Estonia, Hungría, Letonia, Lituania, Malta, Polonia, República Checa, Eslovaquía y Eslovenia).
  • 2005: El grupu terrorista IRA abandona les armes.
  • 2005: Angela Merkel, primer muyer en ser canciller d'Alemaña.
  • 2006: Montenegru independizar de Serbia.
  • 2007: Incorporación de Rumanía y Bulgaria a la Unión Europea.
  • Ampliación de la Eurozona col ingresu de Eslovenia (2007), Xipre y Malta (2008) y Eslovaquía (2009).
  • 2007: Cristina Fernández de Kirchner, segunda muyer en ser presidenta n'Arxentina.
  • 2007: Crisis hipotecaria nos Estaos Xuníos.
  • 2008: Independencia de Kosovu.
  • 2008: Entamu de la crisis económica y financiera mundial.
  • 2008: Quiebra del bancu d'inversión d'Estaos Xuníos Lehman Brothers.
  • Dmitri Medvédev, presidente de Rusia (2008-2012).
  • Barack Obama, primer afroamericanu en ser presidente d'Estaos Xuníos (2009-2017)

Años 2010

[editar | editar la fonte]
  • Grecia ya Irlanda (en 2010) y Portugal (en 2011) soliciten un rescate européu pa evitar la bancarrota.
  • Ampliación de la Eurozona col ingresu d'Estonia (2011), Letonia (2014) y Lituania (2015).
  • 2011: L'Exércitu d'Estaos Xuníos asesina al líder de la organización terrorista Al Qaeda Osama bin Laden.
  • 2011: Movimientu 15-M o de «los Indignaos» n'España.
  • 2011: Sudán del Sur declara la so independencia.
  • 2011: La organización terrorista ETA abandona la llucha armada.
  • 2011: La Unión Europea aprueba una mayor converxencia económica (non aceptada pol Reinu Xuníu).
  • Vladímir Putin, presidente de Rusia (2012-...).
  • 2013: El Papa Benedicto XVI arrenunciu al so cargu. El cónclave aconceyáu pa sustituyilo escueye a Francisco, primer papa americanu.
  • 2013: Fina'l presidente de Venezuela, Hugo Chávez, acontecimientu que según munchos, marcó'l final de la Revolución Bolivariana y de 14 años de chavismu na nación. Nicolás Maduro asocedería-y nel cargu presidencial.
  • 2013: Croacia ingresa na Unión Europea.
  • 2013: Revelación de que los servicios estauxunidenses (NSA) establecieren un programa de vixilancia electrónica en tol mundu, lo que provocó una crisis d'enfotu ente los Estaos Xuníos y los países y líderes aliaos.
  • 2014: Adhesión de Crimea y la ciudá de Sebastopol a Rusia.
  • 2014: Abdicación de Xuan Carlos I, proclamación de Felipe VI como rei d'España.
  • 2014: China convertir na primer potencia económica mundial.
  • 2014: vuelven restablecese rellaciones diplomátiques ente los Estaos Xuníos y Cuba.
  • 2015: El Tribunal Supremu de los Estaos Xuníos aprueba'l matrimoniu homosexual en tola nación.
  • 2015-...: Crisis de los refuxaos. La Guerra Civil siria provoca un ábanu de refuxaos nes fronteres europees.
  • 2015: Final a doce años de kirchnerismo n'Arxentina; l'inxenieru civil Mauricio Macri sería electu presidente de la República Arxentina depués de ganar en ballotage, siendo'l primer candidatu en ganar la presidencia d'esta miente.
  • 2015: La oposición en Venezuela llogra mayoría na asamblea nacional dempués de 15 años de mayoría chavista.
  • 2016: Victoria del Brexit: Reinu Xuníu decide en referendu la so salida de la Unión Europea.
  • Theresa May, segunda muyer en ser Primer Ministra del Reinu Xuníu (2016-...).
  • 2016: Fracasa un intentu de golpe d'Estáu en Turquía.
  • El republicanu Donald Trump, presidente de los Estaos Xuníos (2017-...).
  • Emmanuel Macron, presidente de la V República francesa (2017-...).

Ciencia, teunoloxía y medicina

[editar | editar la fonte]

Años 2000

[editar | editar la fonte]
  • 2001: desciframientu del xenoma humanu.
  • 2004: la sonda Mars Express detecta la presencia d'agua xelada nos polos de Marte.
  • 2006: primer tresplante parcial d'una cara humana.
  • 2007: primer teléfonu intelixente: iPhone (Apple).
  • 2008: la CERN pon en marcha'l mayor acelerador de partícules del mundu (LHC).
  • 2008: Blu-ray (Sony).

Años 2010

[editar | editar la fonte]
  • Predominiu mundial de les redes sociales n'Internet.
  • 2012: la CERN anuncia qu'afayó la partícula del bosón de Higgs.
  • 2012: el astromóvil Curiosity llega a Marte.
  • 2012: Felix Baumgartner convertir nel primer humanu en romper la barrera del soníu nuna cayida llibre dende 39.000 metros d'altor.
  • 2012: WhatsApp revoluciona la mensaxería instantánea na telefonía móvil.
  • 2013: la ESA presenta una imaxe integral del Universu Planck (satélite).
  • 2013: realízase la primer implantación d'un corazón artificial nun ser humanu nel Hospital Georges Pompidou de París.
  • 2013: Gaia (sonda espacial)
  • 2014-2015: Sonda Rosetta orbita'l cometa 67P/Churiumov-Guerasimenko
  • 2017: TRAPPIST-1

Años 2020

[editar | editar la fonte]

Unu de los retos pal añu 2020 ye la cura funcional del VIH na que diversos equipos d'investigación tán somorguiaos.

España, pela so parte, cuenta con Flsida, qu'al traviés de Irsi Caixa trabayen nuna vacuna terapéutica que consiga que los pacientes que viven con VIH nun precisen medicación pa permanecer indetectables.

Na actualidá les ferramientes qu'esisten pa la prevención son los preservativos y la PrEP. En 2020 espérase llograr una cura funcional.

Un fechu envaloráu pal añu 2020 ye la estinción del rinoceronte blancu, pos ta agora en peligru críticu d'estinción. Los rinocerontes blancos sudafricanos yá nun van esistir en 2020, si ye que sigue la so tasa de desapaición. La principal causa de la so futura estinción, ye la caza y destrucción del so hábitat.

Guerres, conflictos y atentaos terroristes

[editar | editar la fonte]

Años 2000

[editar | editar la fonte]

Años 2010

[editar | editar la fonte]

Desastres

[editar | editar la fonte]

Años 2000

[editar | editar la fonte]
Maremotu del océanu Índicu de 2004.

Años 2010

[editar | editar la fonte]

Arquiteutura

[editar | editar la fonte]
El Burj Khalifa (828 metros d'altor) mientres la so construcción, l'edificiu más altu del mundu dende 2010.

Acontecimientos astronómicos asocedíos o previstos nel sieglu XXI

[editar | editar la fonte]

Llista de los llargos eclises totales de Sol

[editar | editar la fonte]

Otros fenómenos

[editar | editar la fonte]
  • 7 de mayu de 2003: primer tránsitu de Mercuriu del sieglu XXI.
  • El martes 8 de xunu de 2004: primer tránsitu de Venus del sieglu XXI.
    El precedente que tien llugar cerca de 122 años antes, el 6 d'avientu de 1882.
  • 8 de payares de 2006: tránsitu de Mercuriu (2º d'esti sieglu).
  • 2009: triple conxunción Xúpiter-Neptunu.
  • 2010/2011: triple conxunción Xúpiter-Uranu.
  • El miércoles 6 de xunu de 2012: segundu (y postreru) tránsitu de Venus nesti sieglu.
  • 9 de mayu de 2016: tránsitu de Mercuriu (el 3º d'esti sieglu).
  • Eclís llunar d'abril de 2015.
  • 11 de payares de 2019: tránsitu de Mercuriu (4º d'esti sieglu).
  • 2024 (más o menos a 5 años): próxima vuelta prevista del cometa de 12P/Pons-Brooks.
  • 2025/2026: triple conxunción Saturnu-Neptunu.
  • El vienres 13 d'abril de 2029: l'asteroide (99942) Apophis (meyor conocíu primeramente so la so designación provisional de 2004 MN4) va pasar a 30 000 km ~la Tierra.
  • 13 de payares de 2032: tránsitu de Mercuriu (5º d'esti sieglu).
  • 2037/2038: triple conxunción Xúpiter-Uranu.
  • 7 de payares de 2039: tránsitu de Mercuriu (6º d'esti sieglu).
  • 2041/2042: triple conxunción Marte-Uranu.
  • 1 d'ochobre de 2044: tapecimientu de Régulus por Venus. La última vegada foi'l 7 de xunetu de 1959.
    Dempués de 2044, el próximu tapecimientu de Regulus por Venus va tener llugar el 21 d'ochobre de 3187, anque delles fontes indiquen el 6 d'ochobre de 2271.
  • 2047/2048: triple conxunción Xúpiter-Neptunu.
  • 7 de mayu de 2049: tránsitu de Mercuriu (7º d'esti sieglu).
  • 9 de payares de 2052: tránsitu de Mercuriu (8º d'esti sieglu).
  • Julio de 2061: próximu pasu del Cometa Halley a la so periheliu.
  • 10 de mayu de 2062: tránsitu de Mercuriu (9º d'esti sieglu).
  • 2063: triple conxunción Marte-Uranu.
  • 11 de payares de 2065: tránsitu de Mercuriu (10º d'esti sieglu).
  • 22 de payares de 2065: a les 12:45 UTC, Venus va despintar a Xúpiter.
    Esti tapecimientu va ser el primer tapecimientu d'un planeta por otra (vista de la Tierra) dende'l 3 de xineru de 1818.
    Va Ser bien malo de reparar, debíu al allargamientu de solamente 7° de los 2 planetes frente al Sol.
  • 2066: triple conxunción Xúpiter-Uranu.
  • 15 de xunetu de 2067: a les 11:56 UTC, Mercuriu va despintar a Neptunu.
    Esti acontecimientu raru va ser bien malo de reparar, per una parte del escasu allargamientu (solar) de Mercuriu, y per otra parte de la magnitú de Neptunu (magnitú 9) ~que ye siempres cimera (pero intensidad lluminosa inferior) a la llende de visibilidá a güeyu (magnitú 6). ~
  • 2071/2072: triple conxunción Marte-Neptunu.
  • 14 de payares de 2078: tránsitu de Mercuriu (11º d'esti sieglu).
  • 2079: triple conxunción Saturno-Uranu.
  • 11 d'agostu de 2079: a les 01:30 UTC, Mercuriu va despintar Marte.
  • El vienres 10 de payares de 2084: tránsitu de la Tierra (y de la Lluna) visible dende Marte, el primeru y l'únicu nesti sieglu.
  • 7 de payares de 2085: tránsitu de Mercuriu (12º d'esti sieglu).
  • 2085/2086: triple conxunción Xúpiter-Neptunu.
  • 27 d'ochobre de 2088: a les 13:43 UTC, Mercuriu va despintar a Xúpiter.
  • 2088/2089: triple conxunción Marte-Neptunu.
  • 2093: triple conxunción Xúpiter-Uranu.
  • 7 d'abril de 2094: a les 10:48 UTC, Mercuriu va despintar a Xúpiter.
  • 8 de mayu de 2095: tránsitu de Mercuriu (13º d'esti sieglu).
  • 10 de payares de 2098: tránsitu de Mercuriu (14º, y postreru, d'esti sieglu).
  • 24 de marzu de 2100: la estrella Polaris va llegar a la so mayor proximidá col Polu norte celeste de la Tierra.

Ciencia ficción

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]