Refuxáu

El conceutu de refuxáu espandióse gracies al Protocolu de la Convención de 1967 y les convenciones rexonales d'África y América Llatina pa incluyir que fuxeren de la guerra y otres persecuciones violentes al so país. Les muyeres y neños refuxaos representen una subsecció adicional de los refuxaos que faen falta d'una atención especial.

El 1951 la Organización de les Naciones Xuníes define al refuxáu como la persona que:

"Teniendo una medrana bien fundáu de ser escorríu por razones de raza, relixón, nacionalidá, pertenencia a un grupu social particular, o opinión política, ta fora del so país, de la so nacionalidá y ta inhabilitáu o, por causa de esti mieu, nun quier optar pola proteición d'esti país"

El términu refuxáu ye de cutiu usáu pa incluyir persones movíes que podíen quedar al marxe de definición llegal na Convención, o bien porque dexaren los sos países por cuenta de una guerra y non pol mieu a persecución, o porque fueren forzaos a emigrar nel interior de los sos países. La Convención que regula los aspeutos propios de los problemes de los refuxaos na África, adoptada pola Organización pola Unidá Africana el 1969, utiliza una definición más amplia de la Convención, incluyendo les persones que dexaron los sos países d'orixe non yá por cuenta de la persecución, sinón tamién por cuenta d'actes d'agresión esteriores, ocupación, dominación por potencies estranxeres o graves alteraciones del orde públicu.

Los refuxaos fueron definíos como grupu llegal en respuesta a la gran cantidá de persones que fuxíen d'Europa del Este dempués de la Segunda Guerra Mundial. L'axencia internacional encargada de coordinar la proteición de los refuxaos ye la Oficina del Altu Comisionado de les Naciones Xuníes pa los Refuxaos (ACNUR), que cuntó 8,4 millones los refuxaos en tol mundu a principios de 2006. Esta foi la cifra más baxa dende 1980. La principal esceición son los 4.600.000 refuxaos palestinos so l'autoridá de l'Axencia de les Naciones Xuníes pa los Refuxaos de Palestina nel Próximu Oriente (UNRWA), que son l'únicu grupu que tien reconocíu l'estatutu de refuxáu tamién a los sos descendentes acordies cola definición anterior.

El Comité de los EE.XX. pa los Refuxaos ya Inmigrantes cifra un total de 62 millones los refuxaos en tol mundu y apreciu qu'hai más de 34 millones movíos pola guerra, incluyíos los movíos internos, que permanecen dientro de les fronteres nacionales. La mayoría de los refuxaos qu'abandonen el so país piden asilu a los países vecinos. Les "soluciones duraderes" pa les poblaciones de refuxaos, definíes pol ACNUR y polos gobiernos, son les siguientes: la repatriación voluntaria nel país d'orixe, la integración al país d'asilu y el reassentament nun tercer país.

El 31 d'avientu de 2005 los países con mayor númberu de refuxaos son el Afganistán, Iraq, Myanmar, Sudán y los territorios palestinos. El país col mayor númberu de movíos internos ye Sudán, con más de 5 millones. A partir de 2006, con 800.000 refuxaos y movíos internos, Azerbaixán yera'l país con población de movíos internos más alta del mundu.

 

 

La idea o conceutu qu'una persona que buscaba refuxu nun llugar sagráu nun podía ser prindáu ensin sanción divina yera yá familiar ente los antiguos griegos y exipcios. Aun así, el derechu a buscar asilu nuna ilesia o cualesquier otru llugar sagráu foi codificado per primer vegada na llei de Ethelbert de Kent versu en 600. Mientres la Edá Media dictáronse lleis similares en tou Europa. El conceutu de exiliáu políticu, abondo rellacionáu, tamién tien una llarga historia: Ovidi foi unviáu a Tomis, Voltaire se exilió n'Inglaterra. La Paz de Westfalia de 1648 significó la reconocencia de la soberanía ente les distintes naciones firmantes. Sicasí, nun foi hasta la llegada del nacionalismu romántico del sieglu XVIII cuando ganó fuercia y significáu el conceutu "país de nacionalidá" y riquíase la presentación d'identificación pa cruciar la frontera.

El términu refuxáu de cutiu ye aplicáu con efeutos retroactivos a grupos que s'atopen en situaciones delimitadas pola convención de 1951. Por casu, dempués del Edictu de Fontainebleau de 1685 pol que se prohibió'l protestantismu en Francia, centenares de miles d'hugonots colaron a Inglaterra, Países Baxos, Suiza, Sudáfrica, Alemaña y Prusia. Les folaes de progroms que solmenaron l'Imperiu rusu a finales del sieglu XIX y empiezos del sieglu XX provocaron la emigración de 2 millones de xudíos ente 1881 y 1920. Simultáneamente, mientres el sieglu XIX una bona parte de los pueblos musulmanes (Muhacir) qu'habitaben los Balcanes, el Cáucasu, Crimea y Creta guarecer al actual Turquía, conformando l'actual país. Mientres les Guerres balcániques de 1912-1913 unes 800.000 persones tuvieren qu'abandonar el so llar. Dalgunos d'estos grupos fueron consideraos oficialmente como refuxaos dempués de la Primer Guerra Mundial.

La primer coordinación internacional sobre los refuxaos llegó col nomamientu per parte de la Sociedá de Naciones del primeru Altu Comisionado pa los Refuxaos, Fridtjof Nansen. Esta Comisión foi creada'l 1921 p'ayudar al casi un millón y mediu de refuxaos provocaos pola Revolución Rusa y la siguiente guerra civil (1917–1921), munchos d'ellos aristócrates fuxendo del gobiernu comunista. El 1923 el mandatu de la comisión foi aixamplat pa incluyir el más d'un millón d'armenios que fuxeren del Asia Menor turca ente 1915 y 1923 (xenocidiu armeniu. Unos años más tarde el mandatu foi aixamplat pa incluyir los refuxaos asirios y turcos.

L'intercambiu de poblaciones ente Grecia y Turquía (1923) implicó alredor de dos millones de persones, la mayoría convertíos en refuxaos forzaos y privaos de iure de la so nacionalidá de sieglos, nun tratáu #promover y supervisáu pola comunidá internacional como parte del Tratáu de Lausana.

El Congresu de los Estaos Xuníos aprobó'l 1921 la Llei de Cuotes d'Emerxencia y el 1924 la Llei d'Inmigración Johnson-Reed, que tenía como finalidá acutar inda más la entrada d'emigrantes d'Europa meridional y oriental, especialmente xudíos, italiansi eslavos, qu'empezaren a entrar en gran númberu a partir de la década de 1890. La mayoría de refuxaos europeos (principalmente xudíos y eslavos) que fuxíen de Stalin, de los nazis y de la Segunda Guerra Mundial ser prohibida la entrada nos Estaos Xuníos.

El 1930 establecióse la Oficina Internacional Nansen polos Refuxaos como socesora del Altu Comisionado pa Refuxaos, y que ente los sos principales finxos foi l'establecimientu del pasaporte Nansen pa los refuxaos, cosa que-y fixo merecer el premiu Nobel de la Paz de 1938. La Oficina Nansen enfrentar a problemes como la falta de financiamientu, l'aumentu del númberu de refuxaos, y la falta de cooperación per parte de dellos Estaos miembros, cosa que-y restó ésitu. Sicasí, consiguió que catorce naciones ratificaren la Convención de Refuxaos de 1933, una solución rápida y relativamente modesta, antecedente de carta de los derechos humanos, y llogró asistencia pal abarganando d'un millón de refuxaos en tol mundu.

 

La llegada al poder del nazismu provocó una fuerte medría nel númberu de refuxaos d'Alemaña, de tal manera que'l 1933 la Sociedá creó l'alta Comisión pa Refuxaos d'Alemaña. El 4 de xunetu de 1936 roblóse un alcuerdu so los auspicios de la SDN que definía refuxáu proveniente d'Alemaña como "cualquier persona que taba establart nesti país, que nun tener nenguna otra nacionalidá que l'alemana y respectu de les cualos establezse que de fechu o de derechu nun esfruta de la proteición del Gobiernu del Reich"(artículu 1) El mandatu d'esta Alta Comisión foi espandíu pa incluyir a los refuxaos d'Austria y de Sudetenland. Dende'l 1 d'ochobre de 1938 unos 150.000 checos fueron movíos cuando l'exércitu alemán invadí Checoslovaquia según l'establecíu nel alcuerdu de Múnich.

El 31 de setiembre de 1938 tantu la Oficina Nansen como l'alta Comisión fueron eslleíes y sustituyíos pola Oficina del Altu Comisionado pa los Refuxaos so la proteición de la SDN. Esto coincidió cola llegada en Francia de numberosos refuxaos republicanos dempués de ser ganaos polos franquistes na Guerra Civil Española.

El conflictu y l'inestabilidá política mientres la Segunda Guerra Mundial provocaron grandes cantidaes d'emigraos forzaos (veáis la evacuación y espulsión mientres la Segunda Guerra Mundial). Al acabar la guerra había a Europa más de 400 millones de refuxaos. El 1943, los Aliaos crearon l'Alministración de Socorru y Rehabilitación de les Naciones Xuníes (UNRRA) p'apurrir ayuda a les zones lliberaes de les potencies de la Exa, incluyendo partes d'Europa y China. Esto incluyía'l regresu de más de siete millones de refuxaos, comúnmente conocíos como persones movíes, al so país d'orixe y l'establecimientu de campamentos de persones movíes pa un millón de refuxaos que se negaben a ser repatriaos.

Nos últimos meses de la Segunda Guerra Mundial unos cinco millones de civiles alemanes de les rexones alemanes de Prusia Oriental, Pomerània y Silèsia fuxeron de la ofensiva del Exércitu Coloráu y convirtiéronse en refuxaos a Mecklemburg, Brandeburgu y Saxònia. Dempués de la capitulación de la Wehrmacht el mayu de 1945 los aliaos ocuparon Alemaña nes fronteres reconocíes el 31 d'avientu de 1937, según l'alcordáu na Declaración de Berlín de 5 de xunu de 1945. Dende la primavera de 1945 los polacos forzaren enérxicamente la espulsión de los alemanes d'estes provincies nun programa de llimpieza étnica. Cuando los aliaos axuntar a Potsdam el 17 de xunetu de 1945 na Conferencia de Potsdam tuviéronse qu'enfrentar a una situación caótica colos refuxaos. El 2 d'agostu de 1945, establecióse'l protocolu de Potsdam. L'artículu IX ponía una cuarta parte del territoriu d'Alemaña so l'alministración provisional de Polonia y l'artículu XIII ordenó que los alemanes étnicos de Polonia, Checoslovaquia y Hungría fueren tresferíos n'Alemaña Occidental d'una manera "ordenada y humana".

Anque nun fuera aprobáu polos aliaos a Potsdam, centenares de miles d'alemanes étnicos de Yugoslavia y Rumanía fueron deportaos a trabayos forzaos a la Xunión Soviética, nes zones d'ocupación aliada d'Alemaña y darréu a la República Democrática Alemaña, Austria y la República Federal d'Alemaña, na que ye considerada como la mayor tresferencia de población de la hestoria. En total viéronse afeutaos 15 millones d'alemanes, y más de dos millones de persones morrieron mientres la espulsión de la población alemana. (veáis espulsión de los alemanes d'Europa del Este.) Ente'l final de la Segunda Guerra Mundial y la construcción del muriu de Berlín el 1961 más de 563.700 refuxaos d'Alemaña Oriental colaron a Alemaña Occidental fuxendo de la ocupación soviética.

 

Mientres el mesmu periodu, millones d'antiguos ciudadanos rusos fueron repatriaos contra la so voluntá a la URSS. El 11 de febreru de 1945, como conclusión de la Conferencia de Ialta, los Estaos Xuníos y Reinu Xuníu roblaron un alcuerdu de repatriación cola URSS. La interpretación d'esti Alcuerdu dio llugar a la repatriación forzosa de tolos soviéticos, independientemente de los sos deseos. Cuando la guerra acabó'l mayu de 1945, les autoridaes civiles britániques y estatunidenques ordenaron a les sos fuercies militares n'Europa deportar a la Xunión Soviética millones de los antiguos residentes incluyendo munches persones que salieren de Rusia diba décades y que teníen otres nacionalidaes. Les operaciones de repatriación forzosa llevar a cabu dende 1945 hasta 1947.

A la fin de la Segunda Guerra Mundial, había más de 5 millones de "movíos" de la Xunión Soviética n'Europa Occidental. Alredor de 3 millones fueren sometíos a trabayos forzaos (Ostarbeiters) al Tercer Reich y los territorios ocupaos. Los prisioneros de guerra soviéticos y los homes de Vlàssov fueron puestos so la xurisdicción de la SMERSH (Muerte a los espíes). De los 5,7 millones de prisioneros de guerra soviéticos prindaos polos alemanes, a la fin de la guerra 3,5 millones morrieren mientres el so captiveri alemán. Los sobrevivientes al so regresu a la URSS fueron trataos como traidores (veáis la Orde núm. 270). Más de 1,5 millones soldaos del Exércitu Coloráu encarcelaos polos nazis y que sobrevivieren fueron unviaos al Gulag.

Polonia y l'Ucrania Soviética llevó a cabo intercambio de población: los polacos que vivíen al este de la nueva frontera ente Polonia y la Xunión Soviética fueron deportaos en Polonia (alredor de 2.100.000 persones) (veáis la repatriación de los polacos 1944-1946) y ucraínos que moraben al oeste de la nueva frontera fueron deportaos na Ucrania soviética. El treslláu de población de la Ucrania soviética producir a partir de setiembre de 1944 hasta mayu de 1946 (alredor de 450.000 persones) (veáis la repatriación de los ucraínos de Polonia a la Xunión Soviética). Dellos ucraínos (alredor de 200.000 persones) abandonaron el sureste de Polonia, más o menos voluntariamente (ente 1944 y 1945).

La UNRRA foi clausurada'l 1947, momentu nel cual fíxose cargu l'apocayá creada Organización Internacional polos Refuxaos. Ente que la entrega taba prevista orixinalmente llevalo a cabu a principios de 1947, nun se produció hasta xunetu de 1947. La Organización Internacional polos Refuxaos yera una organización temporal de les Naciones Xuníes (ONX), col mandatu d'acabar la xera de la UNRRA de repatriación o reassentament de los refuxaos europeos. Foi eslleida'l 1952 dempués de reassentament de cerca d'un millón de refuxaos. La definición de refuxáu entós yera la d'una persona con pasaporte Nansen o un "Certificáu de Elegibilitat", emitíu pola Organización Internacional polos Refuxaos.

 

El Altu Comisionado de les Naciones Xuníes pa los Refuxaos (ACNUR o UNHCR) foi establecíu'l 14 d'avientu de 1950 y tien la so sede a Xinebra, cola misión de protexer y sofitar a los refuxaos, a pidimientu d'un gobiernu o de les Naciones Xuníes y ayudar al so regresu o reassentament. Tolos refuxaos del mundu tán sol mandatu del ACNUR, sacante los árabes palestinos que fuxeron del nuevu Estáu xudíu ente 1947 y 1948 (veáis más palantre). Sicasí, los palestinos que fuxeron de los territorios palestinos dempués de 1948 (por casu, mientres la Guerra de los Seis Díes de 1967) tán so la xurisdicción del ACNUR.

El ACNUR apurre proteición y asistencia non yá a los refuxaos, sinón tamién a otres categoríes de persones movíes o precisaes. Estos inclúin los solicitantes d'asilu, los refuxaos que volvieron a casa pero qu'inda precisa ayuda na reconstrucción de les sos vides, les comunidaes civiles locales direutamente afeutaes polos movimientos de los refuxaos, los apátrides y los llamaos movíos internos (IDP). Los movíos internos son los civiles que se vieron obligaos a fuxir de casa so, pero que nun llegaron a un país vecín y, poro, a diferencia de los refuxaos, nun tán protexíos pol derechu internacional y puede resultar malo de recibir cualquier forma d'asistencia. A midida que la naturaleza de la guerra camudó nes últimes décades, con más y más conflictos internos en cuenta de guerres ente Estaos, el númberu de movíos aumentó de manera significativa a una estimación de 5 millones de persones en tol mundu.

El ACNUR recibió'l premiu Nobel de la Paz de 1954 y 1981. L'axencia tien el mandatu de dirixir y coordinar l'acción internacional, la cooperación pa protexer los refuxaos y resolver los problemes de los refuxaos en tol mundu. El so oxetivu principal ye salvaguardar los derechos y el bienestar de los refuxaos. Esforciar pa garantizar que tol mundu pueda exercer el derechu de pidir asilu y atopar refuxu seguru n'otru Estáu cola opción de volver a casa de manera voluntaria, integración local o reassentament nun tercer país.

Munches celebridaes tán acomuñaos cola axencia como Embaxadores de Bona Voluntá del ACNUR, incluyendo Angelina Jolie, Giorgio Armani y otros. L'individuu que recaldó más dineru n'actuaciones benéfiques y trabayu voluntariu en nome del ACNUR foi Luciano Pavarotti.

El mandatu del ACNUR foise ampliando pa incluyir la proteición y la prestación d'asistencia humanitaria a los descritos como otres persones "d'interés", incluyendo los movíos internos (IDP) que s'afaen a la definición llegal de refuxáu so la Convención de Refuxaos de 1951 y al Protocolu de 1967, la Convención de la Organización pola Unidá Africana de 1969, o dalgún otru tratáu si salieron del so país, pero qu'anguaño permanecen nel so país d'orixe. ACNUR tien tamién misiones en Colombia, República Democrática d'El Congu, Serbia y Montenegru y Costa de Marfil p'ayudar y emprestar servicios a los movíos internos.

Europa:

• Guerra del este d'Ucraína: tamién denomada guerra de Donbáss, fai referencia a una serie d'enfrentamientos armaos #asoceder nes rexones del este a partir del 12 d'abril del 2014. Calcúlense 260 000 movíos internos y 814 000 ucraínos refuxaos en Rusia Asia:

• Guerra ente Gaza ya Israel: Conflictu que surde en xineru de 2009, el gobiernu israelín de Ehud Ólmert desencadenó la denomada «Operación plomu Fora» contra Hamás. El númberu de movíos internos na franxa enchió les previsiones de la ONX, que calcula alredor de 460.000 persones.
• Guerra Civil a Siria: La guerra civil siria ye un conflictu armáu procedente d'un ampliu movimientu contestatario contra'l réxime baasista qu'empezó por manifestaciones antirègim y pro-réxime pacífiques el 15 de marzu del 2011. El 15 de marzu del 2011, El 9 d'ochobre de 2012, l'Altu Comisionado de les Naciones Xuníes pa los refuxaos (ACNUR) informó que'l nome de refuxaos sirios asitiar ente 355.000-500.000 persones. El marzu de 2013, el ACNUR declaró que'l nome d'refuxaos sirios superara yá'l millón de persones. Anguaño, esiste un conflictu de refuxaos en rellación con Europa. Nel conxuntu d'España, Cataluña ye la comunidá autónoma más activa que dio respuesta a la crisis de persones refuxaes y migrantes. La so población entamóse en delles exes pa denunciar l'incumplimientu de la prometida que fixo'l Gobiernu d'España d'acoyer 17.680 persones refuxaes; tan solo acoyóse un 4%. El 18 de febreru del 2017, nel marcu de la campaña Casa Nuesa, Casa Vuesa, tuvo llugar en Barcelona la Manifestación “Queremos Acoyer”, la manifestación más multitudinaria d'Europa a favor de l'acoyida de persones migrantes y movíes.
• Iraq: Invasión de Iraq de 2003, una coalición multinacionalprincipalmente norteamericana y británica, ocupó Iraq. El conflictu subseqüentment tuvo gran trescendencia: l'aumentu de la violencia civil, política desglose, la eliminación y execución del ex-presidente Sadam Husein, y los problemes nel desenvolvimientu del equilibriu políticu, económicu y l'usu d'acutar de petroleu del país. Esta situación de conflictu que se desencadenó nos últimos años asitió n'Iraq como'l segundu país más inestable del mundu'l 2007; dempués del Sudán. L'altu comisariu de Naciones Xuníes pa los Refuxaos, Antonio Guterres, informó que 600.000 iraquinos fueron movíos por cuenta de la ofensiva de los militantes suníes. Sumir a otru mediu millón de movíos anguaño, cuando'l grupu yihadista tomó'l control de delles ciudaes nel oeste del país.
• Paquistán: Amás de la disputa que caltién pol estáu de Caxmir, qu'anguaño pertenez nel India pero que los paquistaninos reclamen como propiu, Paquistán sufre dende hai cerca d'una década un conflictu nel noroeste del país, qu'enfrenta al exércitu gubernamental con grupos armaos relixosos, movimientos locales y elementos de la delincuencia entamada, sofitaos por grupos terroristes y contingentes de muyahidins. El conflictu nel noroeste de Paquistán causó más de dos millones de movíos internos, la mayoría de los cualos sufríen yá situaciones d'estrema probeza. Siquier 500.000 persones tuvieron qu'abandonar los sos llares na rexón de Waziristán nortiza, desque l'exércitu empecipió una ofensiva actual contra de grupos rebalbos.

África * República democrática del congo: La permanencia nes provincies fronterices congoleses de les milicies hutus de Ruanda, fugues del so país dempués de perpetar el xenocidiu de los tutsis en 1994, constituyó'l principal factor de desestabilización na hestoria más recién de la República Democrática d'El Congu (RDC). Anque'l Gobiernu robló en xineru de 2008 un alcuerdu de cese de les hostilidaes, los enfrentamientos ente l'Exércitu y les milicies de Nkunda retomar n'ochobre de 2008. Nkunda, acusáu de crímenes de guerra y contra la humanidá, foi finalmente arrestáu a Ruanda en xineru de 2009. Más de 2,7 millones de persones viéronse obligaes a fuxir de los sos llares al país, munches d'elles de dellos llugares en pocos meses, y más de 398.000 viven en 31 campos de movíos y dependen puramente de l'ayuda humanitaria.

• Guerra Civil a Somalia: La permanencia nes provincies fronterices congoleses de les milicies hutus de Ruanda, fugues del so país dempués de perpetar el xenocidiu de los tutsis en 1994, constituyó'l principal factor de desestabilización na hestoria más recién de la República Democrática d'El Congu (RDC). Anque'l Gobiernu robló en xineru de 2008 un alcuerdu de cese de les hostilidaes, los enfrentamientos ente l'Exércitu y les milicies de Nkunda retomar n'ochobre d'anguaño. Nkunda, acusáu de crímenes de guerra y contra la humanidá, foi finalmente arrestáu a Ruanda en xineru de Somalia vive ensin un Gobiernu estable central desque en 1991 foi derrocáu'l dictador Mohamed Barre (l'Executivu actual tien calter transitoriu), y metanes lluches ente los clanes, lideraos polos "señores de la guerra" que s'apostaron el control de les rexones dende entós. Anque a empiezos de los noventa'l país foi escenariu d'una guerra civil, col tiempu los distintos dominios consolidáronse, magar los enfrentamientos ente cles por disputa territoriales siguieron. Dende 1991, el conflictu somalín causó más de 400.000 muertos (3.150 en 2013). En 2012, l'Axencia pa los Refuxaos de la ONX informó que más d'un millón de somalinos fuxeren yá escontra los países vecinos. Amás, más de 1,3 millones de somalinos atopábense movíos internamente nel país.

• Sudán del Sur: En xunetu de 2011, al poco de proclamase la independencia de Sudán del Sur, el líder del Movimientu Popular de Lliberación de Sudán, ala política del Exércitu Popular de Lliberación de Sudán, Salva Kiir, xuró como primer presidente de la nueva república. El primer añu d'independencia tuvo protagonizáu de nuevu polos conflictos fronterizos col gobiernu de Sudán, y tamién poles lluches tribales nel interior del país. Amás, en xineru de 2012 el conflictu petrolíferu ente los dos países provocó que Sudán del Sur parara la producción de petroleu al nun consiguir un alcuerdu sobre la tarifa de tránsitu del crudu al traviés del so vecín nortizu, pel momento la única vía d'esportación cola cual cunte Calcúlase qu'en 2011 alredor de 1.000 persones morrieron nos enfrentamientos ente les comunidaes Murle y Lou Nuer. En cuanto al conflictu fronterizu con Ḥartum, el númberu de movíos xube yá a 150.000, según cifres de ACNUR de xunu de 2012. Los campos de refuxaos, qu'escarecen de recursos p'alimentar y treslladar a los movíos lloñe de les zones fronterices de conflictu, tán enchíos
• America :
• Colombia: Nel casu de Colombia, esti país vio una medría de persones movíes, por cuenta del allongamientu del so conflictu internu. Los historiadores como señalen que ye una guerra que se caltuvo por más de 50 años, los grupos armaos irregulares, l'exércitu nacional y el mesmu gobiernu, paecen defender la so posición en mires a protexer negocios rellacionaos col tráficu de drogues y armes afectando a les poblaciones más vulnerables.

A finales de 2007 el númberu de refuxaos al mundu yera de 14.047.300, el númberu más eleváu dende 2001.^[2] Asina, ente'l 2005 y el 2006 la segunda guerra d'Iraq provocara l'aumentu de la población mundial de refuxaos. El 2007 unos 500.000 vivíen en Siria, ente qu'otros estableciéronse n'El Líbanu, Yeme, Turquía y Europa. Más de 8,5 millones de refuxaos viven movíos dempués de 10 años, quitaos de los sos derechos de trabayar y circular llibremente. El 2004 los refuxaos afganistanos formaben el segundu grupu nacional de refuxaos más importante en 2004, dempués de los palestinos.

El ACNUR envalora qu'a finales de 2006 había un total de 21.018.589 persones so la so xurisdicción en tol mundu. Esta cifra entiende unos 2.381.886 apatrias. La so repartida en tol mundu ye:

El númberu foi aumentando a lo llargo de los años. Asina'l 2015 el númberu de refuxaos yera de más de 16 millones, la metá de los movíos internos.

El 17 d'ochobre de 2014 el gobiernu de Tanzania dio la ciudadanía a 162.156 refuxaos políticos de Burundi nel que socedió'l casu de naturalització más importante de la hestoria. Amás el gobiernu empecipió'l procesu de naturalització de 40.000 persones más. Estos refuxaos vivieron sobremanera nel oeste del país, a les rexones de Tabora y de Katavi dende 1972 y trabayaron sobremanera na recueya de tabacu y café. La ciudadanía dar derechu a vivir onde quieran nel país. Antes Tanzania yá naturalizara a 32.000 refuxaos de Ruanda y 3000 bantús de Somalia (Wazigües). Amás, nel país hai unos 60.000 refuxaos de la República Democrática d'El Congu.

Nel conxuntu d'España, Cataluña ye la comunidá autónoma más activa que dio respuesta a la crisis de persones refuxaes y migrantes. La so población entamóse en delles exes pa denunciar l'incumplimientu de la prometida que fixo'l Gobiernu d'España d'acoyer 17.680 persones refuxaes; tan solo acoyóse un 4%.

El 18 de febreru del 2017, nel marcu de la campaña Casa Nuesa, Casa Vuesa, tuvo llugar en Barcelona la Manifestación “Queremos Acoyer”, la manifestación más multitudinaria d'Europa a favor de l'acoyida de persones migrantes y movíes.

• Luc Cambrézy, Réfugiés te exilés : crise des sociétés, crise des territoires, Éd. des Archives contemporaines, Paris, 2001, 216 p. ISBN 2-914610-11-4
• Olivier Forcade te Philippe Nivet (dicir.), Les réfugiés en Europe lleva XVIe ave XXe siècle (actes lleva colloque tenu à Amiens les 23 te 24 mares 2007, organisé par céntro-y de histoire des sociétés, des sciences te des conflits del Université de Picardie Jules Verne), Nouveau Monde, Paris, 2008, 351 p. ISBN 978-2-84736-306-7
• André Guichaoua, Exilés, réfugiés, déplacés en Afrique centrale te orientale, Karthala, Paris, 2004, 1066 p. ISBN 9782845865235
• Michel Rapoport, Les réfugiés : paries güevu citoyens, Monde Poche, Paris, 1998, 221 p. ISBN 2-501-02354-4
• Virginie Tallio, Fabricar lleva réfugié : lleva campu ave rapatriement, lieux te processus de la construction lleva « réfugié » : l'exemplu des campos d'abellugara de Dadaab (Kenia) te de Nkondo (R.D.C.), École des hautes études en sciences sociales, Paris, 2007, 340 p. (tesis doctoral d'Antropoloxía social y etnoloxía)
• Alexander Betts Protection by Persuasion: International Cooperation in the Refugee Regime, Ithaca: Cornell University Press, 2009
• Guy S. Goodwin-Gill and Jane McAdam The refugee in international law, Oxford: Oxford University Press, 2007
• Matthew J. Gibney, "The Ethics and Politics of Asylum: Lliberal Democracy and the Response tonu Refugees," Cambridge University Press 2004
• Alexander Betts Forced Migration and Global Politics, London: Wiley-Blackwell, 2009
• James Milner The Politics of Asylum in Africa, London: Palgrave MacMillan, 2009
• James C. Hathaway The rights of refugees under international law, Cambridge: Cambridge University Press, 2005
• Christina Boswell The ethics of refugee policy, Aldershot: Ashgate, 2005
• Jane McAdam Complementary Protection, Oxford: Oxford University Press, 2007
• Sarah Kenyon Lischer, Dangerous Sanctuaries, Ithaca: Cornell University Press, 2008
• Susan F. Martin The uprooted - improving humanitarian responses tonu forced migration, Lanham, MD: Lexington Books, 2005
• Stephen John Stedman & Fríu Tanner (ed.) Refugee manipulation - war, politics, and the abuso of human suffering, Washington, D.C.: Brookings Institution Press, 2003
• Arthur C. Helton The price of indifference - refugees and humanitarian action in the new century. Oxford: Oxford University Press, 2002

• Altu Comisionado de les Naciones Xuníes pa los Refuxaos

•   Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Refuxáu.
• (inglés) Web oficial del Altu Comisionado de les Naciones Xuníes pa los Refuxaos
• (francés) Web oficial de la Oficina francesa de proteición des refuxaos y apatrias
• (inglés) Web oficial del Unu.S. Committee for Refugees and Inmigrantes
• (inglés) Númberu de refuxaos per país Archiváu 2008-09-05 en Wayback Machine
• (inglés) OneWorld Guía de Refuxaos Archiváu 2011-04-08 en Wayback Machine
• (inglés) World Refugee Survey
• «Refuxaos y movíos» (Tema). Comité Internacional de Cruz Roja, 06-11-2014. [Consulta: 13 de xineru de 2017].