Barcelona

L'aniciu del nome de Barcelona ye desconocíu y esisten estremaes teoríes y lleendes que tienten d'esplicalo. Sábese qu'había una ciudá ibérica orixinal, de la tribu de los llayetanos, conquistada por Cneo Cornelio Escipión, que posteriormente se convirtió nuna colonia romana, puesta baxu proteición de Cayu Xuliu César y d'Octavio Augusto, que recibió'l nome de Colonia Iulia Augusta Paterna Faventia Barcino.

El nome evolucionó demientres la Edá Media, coñociéndose la ciudá colos nomes de Barchinona, Barcalona, Barchelona, y Barchenona.

Una de les lleendes sobro l'aniciu de Barcelona encamienta la so supuesta refundación pol xeneral cartaxinés Amílcar Barca tres de conquistar el llugar ibéricu dempués del so desembarcu n'Hispania, demientres qu'otra versión lo atribui a so fíu Aníbal Barca, pero nun esisten prebas documentales d'esta vinculación ente los nomes de la familia cartaxinesa Barca y la ciudá que llueu coñoceríen como Barcelona.

Hai otres esplicaciones pal nome de la ciudá, como la que cuida que vien de la dómina fenicia, teoría sostentada pola inscripción n'escritura ibérica   atopada nuna moneda.

Tamién esiste una lleenda que da una esplicación mitolóxica al nome de la ciudá. Según esta llienda, Hércules amestóse a los argonautas tres acabar col so cuarto trabayu pa engabitalos a buscar el Vellocín d'oru, pero al pasar cerca de l'actual costa catalana una truena espardió les embarcaciones que formaban la espedición, y al finar faltaba la novena. Hércules buscóla y finalmente atopó les güelgues del naufraxu de la Barca Nona (la novena embarcación) al llau del actual Montjuïc. Los tripulantes atoparan tan afayadizu el llugar que, axudaos por Hermes (dios del comerciu y de les artes) decidieron fundar una ciudá que-y dieron el nome de Barcanona.

L'escudu de Barcelona tien el so aniciu na Edá Media y apruz por primer vez, na mesma disposición que la d'anguaño, en 1329.[1]. L'escudu dixébrase en cuatro cuarteles onde apaecen, nel primeru y el cuarto la cruz de San Xurde en gules sobre plata, y nel segundu y tercer cuartel col símbolu condal/real de los cuatro palos de gules sobre oru. Tamién s'atoparon bien de variantes con una, dos, tres, o incluso cinco barras verticales en cada cuartel. L'escudu va encabezáu por una corona, símbolu de la soberanía de los monarcas de la Corona d'Aragón sobre la ciudá.

La bandera deriva direuctamente del escudu, asina que tien la mesma composición, aunque sin la corona.

Mientres la dictadura franquista, se cargó solo dos palos de gules en cada cuartel, siguiendo representaciones anteriores de dalgunes versiones medievales o incluso de los sieglos XIX y entamu del XX, y que foron criticaos por dalgunos seutores de la población por simplificar el señal real y atribuyéronlu a una intención asimiladora hacia la bandera d'España. En 1996 entamó un procesu qu'avagó dellos años pa oficializar los símbolos al avíu, pero ensin restituir l'orixinal, sinón que s'oficializó un llogotipu inspiráu nesi escudu. La Societat Catalana de Genealogia, Heràldica, Sigil·lografia, Vexil·lologia i Nobiliària entamó un contenciosu denunciando que'l procesu nun siguiera'l procedimientu alcordies a la llei pa oficializar símbolos, que ganó, y obligó al Ayuntamientu a oficializar los símbolos alcordies a la heráldica y vexiloloxía. Tamién utiliza un isotipu deriváu direutamente del escudu históricu.

Topografía de Barcelona: Entre Montañes y Mar

Asitiada na costa del mar Mediterraneu, Barcelona afítase nuna plataforma de llixera pendiente formada ente los deltas fluviales de los ríos Llobregat, al suroeste, y Besós, al nordeste, allindada nel suroeste pola llinia de costa, ya nel noroeste pola cordal de Collserola (col cuetu del Tibidabo de 516,2 m como puntu más altu) que sigue paralela la llinia de costa, encaxonando la ciudá nun perímetro mui acotáu.

La parte de Barcelona más averada a la cordal de la costa tien pequeños cuetos dalgunos urbanizaos, y otros coronaos por parques, como son: el Carmelo (265,6 metros), Monterols (127,3 metros), el Putxet (182,7 metros), la Rovira (206,8 metros) y el Turó de la Peira (138 metros). Pero'l cuetu mas conocío de Barcelona, xusto enriba de la llinia de la costa y desapartando la ciudá del delta del Llobregat, ye'l monte de Montjuïc (184,8 metros). A lo cabero mentar el picu de namás 16,9 m onde s'afita'l nucleu históricu de la ciudá, el monte Táber.

 

El conceyu allinda, de sur a nordeste y en sentíu horariu, colos conceyos de: El Prat de Llobregat, Hospitalet de Llobregat, Esplugues de Llobregat, Sant Just Desvern, Sant Feliu de Llobregat, Molins de Rei, Sant Cugat del Vallès, Cerdanyola del Vallès, Montcada i Reixac, Santa Coloma de Gramenet y Sant Adrià de Besòs. Los dos primeros y los dos caberos son los conceyos colos que la ciudá tien un contautu más estrechu, con una tiesta malla urbana contínua que los amece, antigual, Sant Cugat del Vallès y Cerdanyola del Vallès quedan mui desapartaos de Barcelona, ya que la cordal Litoral y el parque natural del Tibidabo actúan como torgas naturales.

Barcelona tien una pequeña parte del so términu municipal na vertiente del Llobregat de la cordal de Collserola. Trátase de Vallvidrera y de Les Planes que s'afayan dalgo internadas dientro del parque natural de Collserola. Tamién forma parte del so términu municipal Santa Cruz de Olorda, cabalgando ente'l Vallés Occidental y el Baix Llobregat.

La llinia de la costa de Barcelona camudó col pasu del tiempu hasta'l puntu que na dómina prehestórica llegaba onde güei ta asitiada la Plaza de Cataluña. Los terrenos sobre los que s'afitó la Barceloneta nun esistían un sieglu y mediu enantes del aniciu d'esti barriu. Estos terrenos xurden de l'acumulación de sedimentos d'arena arrastrada polas corrientes marienas del norte y que seríen arrebatides pol espigón del puertu aniciao'l 1640, y que terminaron por amecer l'antigua islla de Maians (onde anguaño s'alcuentra la estación de Francia) con tierra firme, formando la llengua de tierra base de la Barceloneta.

Barcelonatien un clima mediterraneu, con seca estival y lluvias dispersas el restu del añu, pero concentradas en mui pocos díes de precipitación mui intenso, pol fenómenu conocío como gota fría, que puede llegar a dexar precipitaciones de 80 ó 100 litros per metru cuadráu en malapenes un par d'hores. Les nevades cuasi nun esisten. Les temperatures son caldies en branu y suaves n'iviernu, con una escasa oscilación térmica diaria. La máxima temperatura rexistrada na ciudá foi de 39,3 °C, el 27 d'agostu de 2010 nel centru de la ciudá y 39,8 nel Observatoriu Fabra, asitiáu nel Tibidabo, el 5 de xunetu de 1982. La temperatura mínima rexistrada ye de -10 °C nel Observatoriu Fabra, el 11 de febreru de 1956. Les temperatures de la ciudá siempre se mantienen unos graos porriba de la temperatura media d'otres fasteres averáes non tan densamente urbanizáes, pola mor del conocíu como efeutu de puntu caliente, qu'enanta la temperatura de les ciudades pol gran consumu d'enerxía que s'acaba convirtiendo en calor, y pol calor reverberáu pol esfalto y los teyaos, qu'actúan como captadores solares. Cuasi nunca se producen xelaes na ciudá, raramente se baxa de los 0º nel centru, sicasí, nos conceyos averaos, o nel mesmu monte del Tibidabo les xelaes don dalgo más frecuentes. La ñeve tamién ye un fenómenu mui pocu común na ciudá, anque nel ámbito de ciudaes del Mediterraneu ye una de les que recibe más ñeve. Hai qu'encalcar les siguientes ñevaes: en 1962 cayó una gran nevada con 60 cm nel centru, y aproximadamente 1 m nel Tibidabo, la década de los 80 tamién ñevó dellos años, en 1993, y la nevada tan temprana de payares del 1999. La postrera foi'l día 8 de marzu de 2010, la ñevada más intensa desde 1985, onde la ñeve cayó con gran intensidá y se llegó a convertir nuna truena de ñeve, con grandes acumulaciones, 5-6 cm na playa y nel centru, 10-15 cm nos barrios altos de la ciudá, y cuasi 30 cm nel Tibidabo. Sicasí, cuasi cada año el Tibidabo recibe ñeve ya qu'ellí ye más probable que caiga pola so altura (512 msnm), y na ciudád cuasi cada añu tamién se ven dalgunos falampos, pero'l fechu de que cuaye ye mui insólitu.

 

Les primeres güelgues afayaes de población nel área de la ciudá vienen de fines del neolíticu (2000 a 1500 e.C.). Sicasí, los primeros pobladores encalcaos nun apaecen hasta los sieglos VII – VI a.C., los layetanos, un pueblu íberu. Según la tradición, mientres la Segunda Guerra Púnica, los cartaxineses tomaron la ciudá, refundada por Amílcar Barca, pá d'Aníbal. Según les mesmes tradiciones el nome de Barcelona deriva del linaxe cartaxinés Barca anque, sicasí, nun hai pruebas de la presencia cartaxinesa nel llanu de Barcelona. Tres la derrota d'aquel pueblu pola creciente dominación de los romanos, éstos tomaron el territoriu hacia 218 e.C. y rebautizaron la ciudá como COLONIA IVLIA AVGVSTA FAVENTIA PATERNA BARCINO ente'l 15 e.C. y 10 e.C.. Nel mapamundi de Claudiu Ptoloméu apaez col nome Barcino. Barcino tomó forma de castrum o fortificación militar nos sos primeros tiempos anque'l comerciu foi empobinando la importancia de la ciudá; nel sieglu II foi amurallada por orde del emperador romano Claudiu y ya nel sieglu III contaba con una población d'ente 4.000 y 8.000 habitantes.

 

Los visigodos, tres la so llegada nel sieglu V, convirtiéronla per pocos años en capital de los territorios hispanos, pasando dempués el poder hasta Toledo. Nel sieglu VIII foi conquistada por Al-Hurr, pero retomada a territoriu cristianu por Ludovicu Píu del Imperiu carolinxu en 801, incorporándola a la Marca Hispánica. Los ataques musulmanes nun cesaron, y en 985 les tropes d'Almanzor desaniciaron práuticamente tola ciudá. Borrell II entamó la reconstrucción dando pasu a la floreciente dómina condal. Nesta dómina la ciudá encalcó ente les tierres catalanes y el conxuntu del dominiu de la Corona d'Aragón, y foi d'u partieron bien de tropes y recursos hacia la empresa de tomar nueves posesiones. La ciudá remaneció y llegaría a ser una de les principales del Mediterraneu occidental nos sieglos XIII y XIV. Dellos monarques de la Corona aragonesa reinaron dende Barcelona. La ciudá encalcaba nel planu comercial, anque porbaxo de Xénova y Venecia, que dominaben el comerciu nel Mediterraneu y ente Europa y Asia.

 

La decadencia entamó de magar el sieglu XV con altibaxos, y allargaríase nos sieglos vinientes. Les rocees derivaes de l'amecedura dinástica con Castiella, aniciada col matrimoniu ente Fernandu II d'Aragón y Sabela de Castiella, algamó'l so momentu cimeru cola Guerra de los Segadores, ente 1640 y 1651, y más sero, cola Guerra de Socesión (de 1706 a 1714), que significó la desapaición de les instituciones propies de Cataluña, anque tamién significó'l remanecer económicu de la ciudá pola mor de la integración col restu d'España, y al comerciu con América.

El recobramientu económicu aniciáu no cabero del sieglu XVIII y la industrialización nel sieglu XIX afalaron que Barcelona^[6] volviera a convertise nun importante centru políticu, económicu y cultural, al frente de la llamada Renaixença (Renacencia), cal encalcar nel procesu d'industrialización el monopoliu de comerciu testil ente España y Cuba que foi fincáu en Barcelona, nun momentu de crisis na industria testil d'algodón, y qu'afitó la industrialización en Cataluña, y el diferencial de medru, mientres qu'otres partes del país la industria amortalecía ante la crisis. Otra consecuencia d'esti monopoliu testil nel sieglu XIX ente Barcelona y Cuba, foi la quexa de los cubanos acerca de la "teoría del embudu", ancha pa España y estrecha pa Cuba, y que foi'l raigón del maltar cubanu y qu'anició xareos y el movimientu d'independencia a la gueta de la igualdá económica col sofitu d'EEXX. La ciudá pudo esbarrumbar les sos muralles y amestó en 1897 seis conceyos, lo que-y permitió medrar y planificar el so desenrollu urbanu y industrial lideráu pol innovador plan del Ensanche d'Ildefonso Cerdá, que trazó les cais en cuadrícula y les esquines en chaflán. Foi tamién sede de dos Exposiciones Universales en 1888 y 1929.

 

Nel entamu del sieglu XX encalcaron tanto'l medru económicu (especialmente deriváu de la Primer Guerra Mundial) como l'apaición de nueves ideoloxíes acoyidas por grandes tramos de población, especialmente la obrera. L'emburrión gubernamental afaló'l Metro y el Puertu. Sicasí, la crisis del 29 que golpeó duramente a España y posteriormente l'entamu de la Guerra Civil Española arrebatió too medro mientres una década. Pesia defender a la II República, la ciudá foi focu de rebeliones internes y xareos ente partíos que nin la ciudá nin el gobiernu de la República foron quienes a controlar. Na guerra la ciudá foi bombardiada en delles ocasiones. Les tropes franquistes ocuparon la ciudá na fin de xineru de 1939.

La dictadura militar designó a Barcelona como polu de desenrollu afalando una intensa industrialización que dio llugar a una fuerte y llarga inmigración mayoritariamente procedente del sur de la Península. Les nueves condiciones sociales y económiques dinamizaron la ciudá y tresformaron radicalmente el trazáu urbanu, encalcando l'apaición de populosos barrios obreros y d'importantes víes de comunicación. El metro espardióse y apaecieron los trolebuses (década de 1940) estremando'l tresporte. La red de ferrocarriles fíxose más trupa y moderna, mientres l'aeropuerto tamién ganaba relevancia. Sicasí, la gran apuesta del tresporte barcelonés, en comparanza con otres grandes y medianes ciudades, foi'l puxu del vehículu priváu, pa lo que s'anició una trupa red d'aparcamientos soterráneos.

Tres la muerte del xeneral Franco y l'abegosu entamu de la dómina democrática, la ciudad beneficióse, como'l restu del Estáu, d'un nuevu puxu económicu mui influyíu pola integración na Xunión Europea (1 de xineru de 1986), que desembocó en modernos proyeutos culturales y urbanísticos. Ente ellos encalca la organización de los Xuegos Olímpicos de 1992. Esti eventu, que contó col sofitu económicu y organizativu de toa España, constituyóse nun nuevu motor del desenrollu urbanísticu.

 

Barcelona tien un total de 1.602.386 habitantes, de los que 774.890 son homes y 853.200 muyeres, según datos del departamentu d'estadística del Ayuntamientu de Barcelona, aniciaos con datos del padrón de 2008 En 2009 había 1.616.000 habitantes.

En Barcelona hai cuatro alministraciones polítiques, con estremaos niveles de responsabilidá y competencies:

• L'Alministración Xeneral del Estáu ocúpase de mientes como la seguridá (Cuerpu Nacional de Policía y Exército), la Xusticia, la xestión de puertos y aeropuertos, los trenes de Renfe, y les costes, ente las competencies más destacaes. Estes competencies son coordinaes pol Delegáu del Gobiernu en Cataluña y el sodelegáu del gobiernu de Barcelona, que son designaos pol Gobiernu d'España, y que tienen la sede na Delegación del Gobiernu. Anguaño'l Cuerpu Nacional de Policía solo tien dalgunes competencies, como la espedición del DNI o la llucha escontra'l terrorismu ya que'l restu de competencies tienen sío tresferidas a los Mozos de Escuadra, policía autonómica de la Xeneralidá.

 

• La Xeneralidá de Cataluña ye'l gobiernu autonómicu de Cataluña, y tien les sedes de les sos instituciones en Barcelona, como son el Parllamentu de Cataluña, asitiáu nel Parque de la Ciudadela, o'l Palaciu de la Xeneralidá, sede de la Presidencia de la Xeneralidá, allugáu na Plaza de San Xaime. La Xeneralidá escuéyese por sufraxu universal n'eleiciones celebraes cada cuatro años en toda Cataluña, y tien grandes competencies sobre la xestión de la ciudá, dende educación, mientes sociales, tráficu, polítiques económiques, comerciu, etc. Tamién ye la responsable del aniciu d'equipamientos como hospitales, escueles, universidaes, residencies pa la tercer edá.

• La Diputación de Barcelona ye l'organismu públicu con menores competencies na ciudá. Anguaño preside'l patronatu que s'encarga del caltenimientu del parque de la Cordal de Collserola, y de dalgunos otros parques y edificios públicos na ciudá. Tamién xestiona dalgunos museos y ye titular d'una gran red de biblioteques públiques xestionada a comuña colos ayuntamientos.

• El Ayuntamientu de Barcelona ye l'organismu con mayores competencies y funcionarios públicos na ciudá, ya que regula la vida diaria de los ciudadanos y importantes mientes como la planificación urbanística, los tresportes, la recaudación d'impuestos municipales, la xestión de la seguridá vial per aciu de la Guarcia Urbana, el caltenimientu de la vía pública (esfaltáu, llimpieza...) y de los xardinos. Tamién ye'l responsable del aniciu d'equipamientos municipales como guarderías, polideportivos, biblioteques, residencies pa la tercer edá, viviendes de proteición pública, ente otros.

El gobiernu del Ayuntamientu de Barcelona escuéyese por sufraxu universal n'eleiciones celebraes cada cuatro años.

El poder del ayuntamiento estructúrase en dos niveles, ya que'l ayuntamiento axebró la ciudá alministrativamente en diez distritos. Esiste un nivel de competencies municipales xeneral, dirixío direutamente pol Escelentísimu Alcalde de Barcelona y el so equipu de gobiernu, y que s'ocupa de les cuestiones más xenerales y importantes de la ciudá, que s'apliquen a tola ciudá.

Otramiente esiste otru nivel de competencies, delegaes nos Distritos. Asina, cada Distritu tien el so propiu centru políticu y alministrativu, que funciona como un ente políticu con competencies propies, qu'ayuden a descentralizar la política de la ciudá y que los ciudadanos sienten l'alministración mas averada. Cada Distritu, como un pequeñu ayuntamientu territorial, tien la so propia Sala de Plenos onde s'alderiquen les mientes polítiques, y el so propiu equipu de gobiernu, con un Xerente (Conceyal) al frente. La xerencia del Distritu faise en función del númberu de votos que cada partíu recibe, en cada distritu, nes eleccioines municipales de Barcelona. Asina, asocede que, anque'l gobiernu de la ciudá tea en manes d'un determináu partíu, ún o dellos Distritos sían gobernaos por otra formación política.

Dende la restauración de la democracia n'España, en toles eleiciones municipales el partíu políticu más votao en Barcelona tien sío'l Partíu Socialista de Cataluña, y dende entós tolos alcaldes tienen sío d'esti partíu, anque en bien d'ocasiones necesitó alcuerdos estables con otros partíos pa gobernar la ciudá.

 

Barcelona axébrase alministrativamente en diez distritos. Cada Distritu funciona como un ente políticu con competencies propies, qu'ayuden a descentralizar la política de la ciudá y que los ciudadanos sienten l'alministración más averada. L'axebra territorial de los distritos respuende a mientes hestóriques de la ciudá. La mayoría de los Distritos correspuenden a antiguos conceyos independientes que foron amecíos a la ciudá mientres los sieglos XIX y XX y que tovía conserven la so propia personalidá. Los ciudadanos más vieyos de Barcelona tovía identifiquen Barcelona sólo col Distritu de Ciutat Vella.

 

Los diez distritos de Barcelona son:

1. Ciutat Vella. Ye'l centru históricu de la ciudá. Correspuende a la zona territorial de la Barcelona antigua, hasta l'amecedura paulatina de los conceyos adyacentes mientres los sieglos XIX y XX. Aglutina los barrios d'El Raval, barriu Góticu, Antics Palaus (aniciáu polos barrios non-oficiales de Sant Pere, Santa Caterina, el Born y la Ribera) y la Barceloneta.
2. L'Enanche. Ocupa'l llanu qu'hubo nel sieglu XVIII ente'l cascu antiguu (Ciudá Vieya) y les antigües villes independientes de Sants, Gràcia y Sant Andreu de Palombar. El so urbanismu ta caracterizao por una cuadrícula de cais perpendiculares en tramos de cien metros ideada pol urbanista catalán Ildefonso Cerdá. Aglutina los barrios de Sant Antoni, Nueva Izquierda del Enanche, Antigua Izquierda del Ensanche (los dos postreros formen una unidá conocida como Izquierda del Ensanche), Drecha del Enanche, la Sagrada Familia y el Fort Pienc.
3. Sants-Montjuïc. Aglutina los barrios de La Marina del Prat Vermell, La Marina del Port, La Font de la Guatlla, el Poble Sec, Hostafrancs, la Bordeta, Sants y Sants-Badal (más conocido como Badal). Montjuïc y la Zona Franca, nun constitúin barrios por si mesmos, sinón que son territorios especiales del distritu.
4. Les Corts. Aglutina los barrios de Las Corts, Pedralbes y Maternitat i Sant Ramon (más conocío como Sant Ramon).
5. Sarrià-Sant Gervasi. Aglutina los barrios de Sarrià, Sant Gervasi - Galvany ( simplemente Galvany), Sant Gervasi - La Bonanova (o simplemente La Bonanova), Putxet i Farró (más conocío como El Putxet), Les Tres Torres y Vallvidrera - Tibidabo - Les Planes. Los barrios de Sant Gervasi - Galvany y Sant Gervasi - La Bonanova, constitúin l'antiguu nucleu de Sant Gervasi de Cassoles.
6. Gràcia. Aglutina l'antigua villa independiente de Gràcia, y los barrios de Camp de Grassot i Gràcia Nova, La Salut, El Coll, Vallcarca i Els Penitents (qu'engloba los dos barrios del mesmu nome).
7. Horta-Guinardó. Aglutina los barrios d'Horta, La Clota, la Vall d'Hebron, el Montbau, Sant Genís dels Agudells, la Teixonera, el Carmel, la Font d'en Fargas, Can Baró, el Guinardó y el Baix Guinardó.
8. Nou Barris. Aglutina los barrios de Vallbona, la Ciutat Meridiana, Torre Baró, Canyelles, les Roquetes, la Trinitat Nova, Can Peguera, la Guineueta, el Verdum, la Prosperitat, el Turó de la Peira, Porta y Vilapicina - Torre Llobeta (que, en realidá, engloba los barrios de Vilapicina y de la Torre Llobeta).
9. Sant Andreu. Aglutina los barrios de Sant Andreu del Palomar, La Sagrera, la Trinitat Vella, Baró de Viver, el Congrés i els Indians (más conocío como'l Congrés), Navas y Bon Pastor.
10. Sant Martí. Aglutina los barrios de Sant Martí de Provençals, El Clot, El Camp de l'Arpa del Clot, la Verneda i La Pau, el Fort Pienc, el Poblenou, el Parc i Llacuna del Poblenou, la Vila Olimpica del Poblenou, els Provençals del Poblenou, El Besòs i el Maresme, Diagonal Mar y Front Marítim del Poblenou (qu'inclúi'l barriu de Diagonal Mar).

L'axebra d'anguaño de los barrios oficiales foi propuesta pol Ayuntamientu de Barcelona a fines de 2006 y ratificada y aprobada pol consistoriu barcelonés nel entamu de 2007. Tovía dempués de la so aprobación, hai quexes de los vecinos sobre los nomes de dalgunos barrios (como, por exemplu, Antics Palaus) asina como de les llendes de los mesmos.

L'área metropolitana de Barcelona tien aproximadamente'l 66% de la población de Cataluña, una de les rexones más bayuroses del sur d'Europa -Cataluña tien un PIB per cápita del 126,4% sobre'l PIB mediu de la XE de los 27 nel añu 2009 (en PPA, paridá de poder adquisitivu. PIB mediu de la XE de los 27 = 100%), ente que'l PIB d'España, Cataluña incluida, ye del 103,1%.

Barcelona tien una llarga tradición mercantil. Menos conocío ye que la rexón foi una de les primeres n'entamar la industrialización na Europa continental, de magar de la industria testil dende mediaos de 1780, pero en realidá coyiendo puxu a mediaos del sieglu XIX, cuando se tornó nun importante centru pal aniciu de testiles y maquinaria. Dende entós, la fabricación xugó un papel importante na so historia. La importancia de los testiles tradicionales amuésase nos reiteraos intentos de Barcelona pa convertise nún de los centros de moda más importantes. Nel branu de 2000 la ciudá convirtióse en sede de la prestixosa Bread & Butter, feria de moda urbana, pero en 2009 s'anunció que se celebraría de nuevu en Berlín. Esto foi un duru güelpe pa la ciudá, ya que la feria truxo 100 millones d'euros a la ciudá en tan solo trés díes, asina como l'atención de los medios especializaos.

Pero'l sector de les feries y congresos en munchos y estremaos ámbitos ye una de les cimeres fontes d'ingresos de la ciudá, per aciu de la llegada de munchos visitantes d'altu poder adquisitivu en tolos meses del añu, poro la ciudá tien grandes salas de congresos, en particular la "Fira de Barcelona" (feria de muestres), qu'abelluguen a un númberu d'eventos nacionales y internacionales que medra cada añu. Sicasí, la crisis económica y los encorties nos viaxes de negocios tán afectando a la llegada de nuevas ferias a la ciudá.

Basándose na so tradición d'arte creativu y l'artesanía, Barcelona ye anguaño tamién conocida pol so emponderáu diseñu industrial, y intenta ganase'l puestu de capital del diseñu, a base d'encontar a les empreses del sector, organizar feries importantes nesti segmentu, una cuidada escoyeta nel moblame urbanu de la ciudá y una potente y permanente campaña internacional p'afitar Barcelona como una imaxe de marca.

Al igual que notres ciudaes modernes, el sector manufactureru foi superao dende va tiempu pol sector servicios, anque sigue siendo mui importante. Anguaño la rexón ye líder nes industries testil, editorial, química o farmacéutica, de motor, electrónica, impresión, loxística, publicidá, telecomunicaciones y servicios de teunoloxía de la información.

Barcelona tien ún de los más altos costes de vida n'España, y ocupando la posición 49 na clasificación mundial d'alcuerdu con un informe de Mercer Human, pero tamién ye la ciudá catalana con meyor calidá de vida, na posición 44 del ranking mundial.

Históricamente la economía de Barcelona basóse nel comerciu al traviés del so puertu, tamién el sector industrial foi ganando pesu nel sieglu XIX de magar la revolución industrial, especialmente nel sector testil nuna primer dómina, pa espardese dempués a la industria editorial, química, farmacéutica, automovilística, loxística y electrónica. hasta tornar la provincia de Barcelona na cimera fastera industrial del país. Pero'l medru y bayura de la ciudá de Barcelona foi refugando les fasteres industriales fuera de les sos llendes. Por aciu d'esti fechu la economía de la ciudá foi centrándose paulatinamente nel comerciu, la hostelería y, mui especialmente'l turismu, que nos postreros años medró aesgaya na ciudá, tornándose asina nún de los puntales económicos de Barcelona.

 

Tovía anguaño'l puertu de Barcelona ye ún de los motores económicos de la ciudá. Tornóse nos postreros años nún de los grandes puertos del Mediterraneu en tonelaxe de mercancías y en númberu de contenedores, asina como pesqueru, donde s'allugan empresas conserveras de toda España, como USISA (con sede a más de mil quilómetros, en Isla Cristina), y permitiendo esportar la producción industrial y importar la materia primero o semielaborao. Tamién ye'l primer puertu mediterráneo y quinto del mundo en barcos de cruceru, tresportando hasta dos millones de pasaxeros añales.

L'aeropuertu del Prat, qu'en 2008 tuvo un movimentu de más de 30 millones de pasaxeros siendo'l segundu aeropuertu español en tráficu aereu, acaba de naugurar una nueva terminal que-y permitirá al algamar los 55 millones de pasaxeros. Esta infraestructura tien permitío'l desenrollu d'una potente industria turística qu'anicia grandes beneficios pa la ciudá, anque recientemente s'aldericó la necesidá d'afalar más la política del aeropuertu a pañar vuelos internacionales y menos "low cost", lo que facilitaría atrayer a un perfil con mayor poder adquisitivu y al tiempu permitiría l'asitiamientu de sedes de grandes empreses na ciudá.

 

Nel entamu de 2008 nauguróse tamién l'llinia ferroviaria d'alta velocidá ente Madrid y Barcelona. La llinia d'alta velocidá ta siendo espardida hasta la llende francesa, onde continuará hasta amestase a la red francesa d'anguaño. Esta llinia ta siendo aniciada pa permitir l'usu amecíu pa pasaxeros y mercancíes, conque s'afitará una amestadura ferroviaria rápida pa pasaxeros, y permitirá'l tráficu de mercancíes con Europa per tren dende'l puertu y la so zona d'actividaes loxístiques.

La "Fira", feria de muestres de Barcelona, organiza bien d'esposiciones, salones, congresos y feries pa profesionales, dalgunos de los que s'afayen ente los primeros del mundu, fechu que la torna nuna de les feries más importantes dEuropa y primer d'España con ás de 3,5 millones de visitantes añales qu'anician una gran actividá pal sector hoteleru y restaurador col aliciente de repartise uniformemente a lo llargo de tol añu.

Históricamente'l sector públicu tuvo relativamente pocu pesu dientro de la economía catalana, anque dende la transición y la recuperación del autogobiernu, foi ganando pesu. La cimera aportacióna la economía que fexo'l sector públicu foi l'aniciu de grandes infraestructures, que permitieron el desenrollu comercial y industrial.

L'anguaño Crisis económica de 2008-2010, agravada pol españíu del babarón inmobiliariu, qu'amenorgó'l consumu, y con él l'aniciu industrial, vieno a sumase a un allancamientu de la economía catalana que, magar l'ininterrumpíu medru económicu de la metrópolis barcelonesa, féxo-y perder nel postrer cuarto del sieglu XX la capitalidá económica d'España a favor de Madrid, sobre too nel campu financieru. Esto debióse a la tradicional atomización del texíu emprendedor catalán que-y quita competitividá, a la mayor inversión foriata fecha en Madrí y al treslláu de centros de decisión y sedes fiscales y sociales de Barcelona. Na estaya industrial Barcelona tien tenío problemes de desllocalización, básicamente de treslláu d'industries a países con una mano d'obra más barata, ye'l casu ente otres de Braun, Phillips y Samsung. Problema enantáu pol escasu y caru suelu industrial nel so área metropolitana, el segundu más caru d'Europa solu por detrás de Londres. Asina y too, tamién hubo movilizaciones d'empreses total o parcialmente públiques hacia Barcelona (como RENFE o REPSOL), asina como inversiones y localizacionies foriates, superando muncho les desllocalizaciones, de mou que Barcelona continúa siendo una capital industrial d'España, llegando a aniciar en dalgunos sosectores el 25% de les esportaciones totales españoles.

Ante esti escenariu de perda de competitividá, tanto'l Ayuntamientu de Barcelona, como la Xeneralidá de Cataluña fai ya cuasi diez años qu'entamaron un programa pa desenrollar una nueva economía productiva basada na conocencia, aniciando grandes parques d'investigación, especialmente nel campu de la biomelecina y bioteunoloxía, dando aides a les empreses teunolóxiques pa que s'espardan a nueves estayes como l'aeroespacial o la nanoteunoloxía, y nel casu de Barcelona, tornando un barriu dafechu nun nuevu distritu comercial empobináu a les nueves teunoloxíes, con infraestructures de comunicación punteres, p'atrayer empreses de tol mundu a la ciudá, el llamáu distritu 22@. Estes polítiques entamen a dar los sos frutos, y científicos de prestixu entamen a dir a desenrollar investigaciones d'altu nivel a Barcelona.

La cimera puerta d'accesu a Barcelona pa viaxeros internacionales y munchos nacionales ye l'Aeropuertu Internacional El Prat, allugáu a diez quilómetros al suroeste de la ciudá, y el segundu por tráficu de toda España, con 30.208.134 pasaxeros al añu 2008. Nel Aeropuertu de Barcelona operen les cimeres compañíes aérees del mundu, con vuelos direutos a toles ciudaes importantes d'Europa, y con bien d'amecedures con ciudades de los cinco continentes. Nel aeropuertu, hai una zona destinada a la llamada "Ponte aérea", qu'amesta Barcelona y Madrid con vuelos cada vente minutos n'hora punta. Otros aeropuertos utilizaos pa llegar a Barcelona, especialmente poles compañíes de vuelos baratos (low cost) son l'Aeropuertu de Girona y el de Reus, a poco más d'una hora de Barcelona.

Otra importante puerta de la ciudá, especialmente pa les mercancíes, ye'l Puertu de Barcelona, ún de los más importantes d'Europa nel Mediterraneu, tanto nel tresporte de persones como de mercancíes, y que per aciu de la so proximidá al centru urbanu convirtióse nun gran puertu de cruceros. La ciudá tamién tien trés puertos deportivos, el Port Vell, el Port Olímpic y el Port de Sant Adrià pa los que lleguen con embarcaciones privaes de medianu y pequeñu tamañu.

No tocante a tresporte per carretera, Barcelona tien una tiesta red d'autopistes y autovíes, y les cimeres son l'AP7, qu'entama en Vera (Almería), pasa por Cartagena, Elx, València, Barcelona y sigue hacia Perpiñán, l'A-2 qu'entama en Madrid, pasa por Zaragoza, Barcelona y sigue tamién hasta la llende francesa, l'AP2, que discurre paralela a l'A-2 ente Zaragoza y Barcelona y la C-16 Barcelona, Manresa, Puigcerdà. Tanto l'AP2 como l'AP7 son autopistes de portalgu xestionaes por empreses concesionaries.

La red de ferrocarriles tien el so centru na estación de Sants de Barcelona, d'u salen trenes de llarga distancia qu'amecen la ciudá con tol continente. La red española d'anguaño tien la peculiaridá de tar basada nel llamáu anchu ibéricu de víes, incompatible col anchu internacional de víes, lo qu'entorga la comunicación con Francia, poro, la nueva red ferroviaria d'alta velocidá que se ta afitando n'España utiliza l'estándar européu. Anguaño rematóse la primer fase de les obres de remodelación de la estación de Sants cola renovación dafechu de los andenes p'adaptar parcialmente la estación al formatu internacional y permitir la llegada de los trenes AVE a la ciudá, procedentes de la Llinia Barcelona-Madrid, y nun futuru la prollongación de la llinia que permitirá amestar con París n'alta velocidá pasando por Girona, Figueres y Perpiñán.

 

Para movese ente les estremaes ciudades de la provincia de Barcelona hai dos redes de tresporte ferroviariu. Una ye'l serviciu de Cercaníes Barcelona de RENFE, con una red de siete llineas, y unos 123 millones de desplazamientos añales. Esti medio tuvo un incrementu de demanda nos postreros años, y remanecieron bien de problemes per aciu de la falta d'inversiones y la mala planificación de les obres de la llegada del AVE a la ciudá. La otra opción, que da serviciu a poblaciones estremaes, ye'l de Ferrocarrils de la Generalitat de Cataluña FGC, un serviciu de trenes de cercaníes operáu y aniciáu pola Xeneralidá de Cataluña.

Tamién hai una gran red d'autobuses urbanos y interurbanos qu'amesten les estremaes ciudades de la provincia, y estes con Barcelona.

La red de tresporte públicu internu de Barcelona tien la red del Metro de Barcelona que llega a gran parte de la ciudá, compuesta anguaño por 11 llinias con 164 paraes y 123 quilómetros d'estensión, anque ta siendo ampliada cola prollongación de les llinies L2, L4, L9 y L10 y, tán estudiándose les prollongaciones de les llinies L1 y L3.

 

Nel añu 2004 delles alministraciones, local, metropolitana y autonómica, emburriaron la inxertadura del tranvía como preséu de tresporte de mases, especialmente pa comunicase coles ciudades del área metropolitana. Poro, aniciáronse dos redes, Trambaix y Trambesós y anguaño tovía ta en fase d'afitamientu y espapansión de les sos redes.

Los autobuses urbanos tamién son un preséu de tresporte eficaz, que tien 1070 buses espardíos en 103 llinies. El serviciu diurno compleméntase con un serviciu d'autobuses llamáu Nitbus que suple'l pieslle nocturnu de la mayor parte de los tresportes públicos.

Tolos tresportes públicos mentaos hasta esti momentu tan integraos, lo que significa que les sos tarifes son iguales y que se permite facer tresbordos ente estremaos medios de tresporte ensin tener que volver a pagar el billete.

Otru serviciu de tresporte públicu de la ciudá ye'l Bus Turísticu, una flota d'autobuses de dos pisos descubiertos con rutes que tienen les estaciones nos cimeros puntos d'interés turísticu de la ciudá y serviciu de guíes que comenten los aspeutos más interesantes de la ruta. Esti serviciu nun ta integráu y funciona con un sistema de billetee valederos pa un día.

El serviciu de taxis de Barcelona resulta muy carauterístico y inconfundible polos sos carauterísticos colores. Los vehículos son negros y con las puertas y capó mariellos.

 

Los amantes de la natura y l'actividá física pueden decantase pol usu de la bicicleta pa movese por Barcelona. La orografía de la ciudá y el bon tiempu que suel facer la mayor parte del añu facilitan l'usu de la bicicleta. Pa eillo Barcelona tien una amplia red de carriles-bici por tola ciudá, asina como'l serviciu del bicing, una red d'estaciones automátiques d'alguiler distribuyíes pola ciudá. Esti preséu de tresporte, anque minoritariu, ta enantando usuarios cada añu.

La movilidá con vehículu priváu dientro de Barcelona, como en cualesquier gran urbe europea, ye abegosa magar la bona organización urbanística, col so Enanche y les reondes de circunvalación, y les grandes aveníes que crucen la ciudá (Diagonal, Meridiana, Aragón, Gran Vía). Esta estructura fai a priori mui fácil la orientación y la circulación en vehículu particular. Sicasí, la gran densidá demográfica y cantidá de vehículos nun faen recomendable circular en coche. Además, l'ayuntamientu inauguró en mayu de 2005 les árees verdes d'aparcamientu, y enantó les árees azules, qu'obliguen a pagar p'aparcar na vía pública nos distritos más céntricos de la ciudá. Ente los ciudadanos que se mueven en vehículu motorizáu, una gran cantidá failo en moto. Barcelona ye la ciudá europea con mayor cantidá de motos, en proporción al so númberu d'habitantes.

Otramiente, Barcelona ta asitiando mediu centenar d'enchufes pa recargar vehículos llétricos.

Barcelona quier que'l so nome tea venceyao a los coches urbanos: los coches llétricos. Nel marcu del Salón Internacional del Automóvil de Barcelona, l'ayuntamientu soscribió un manifiestu xunto con Endesa, UPC, RACC, Seat y Nissan pa tornar la ciudá nun bancu de prebas, onde los coches dafechu llétricos -nun se trata d'híbridos- ganen tarrén poco a poco a los de combustión interna. Ye'l proyeutu LIVE, cuyas sieglas respuenden a Logística pa la Implementación del Vehículu Llétricu.

Barcelona foi mientres sieglos centru de difusión cultural. Foi, por exemplu, el primer centru d'aniciu de cómics n'España, por delantre de Valencia y Madrid. Anguaño les manifestaciones culturales son mui abundantes y munches d'elles desenróllense albentestate, por tratase d'una ciudá mediterránea.

 

La Torre Agbar ye ún de los símbolos más representativos de Baracelona, en 2004 foi considerada el meyor rascacielos del mundu. La ciudá tien una llarga y rica historia arqueolóxica, entamando polos antiguos restos del allugamientu romanu que fundó Barcelona, del que namás queden restos arqueolóxicos, o cachos esparramaos, como por exemplu, les columnes del templu d'Augustu dientro l'edificiu del Centru Escursionista de Cataluña, los restos de Barcino baxo'l sosuelu (inxeríes dientro del Muséu d'Historia de Barcelona) o les antigües muries. Tamién se conserven testigos de construcciones de triba románica, mui posteriores, como la ilesia de Sant pau del Camp o la capilla de Marcús.

De la dómina medieval si se conservaron bien d'edificios, dalgunos d'ellos mui encalcaos, especialmente les obres gótiques que proliferen nel so centru históricu nomáu Barriu Góticu precisamente por esti motivu, como la Catedral de Santa Eulalia, la Ilesia de Santa María del Mar, carauterizada pola so austeridá y armonía nes medíes, motivu por que munchos la consideren la obra más encalcada del góticu catalán, o los astilleros (nomaos drassanes en catalán), ún de los pocos exemplos de naves góticas d'usu civil esistente n'Europa. Tamién de la dómina medieval encalcan edificios como'l salón del Tinell, el Palaciu de Lloctinent o'l Palaciu de la Xeralidá de Cataluña. Tamién encalquen los palacios aniciaos por families pudientes de la ciudá, estructuraos alredor d'un patiu, como los qu'anguaño abelluguen el Muséu Picasso.

Tres una dómina poco importante arquiteutónicamente na ciudá, pola mor de que les muries impedíen nuevos medros, la falta de suelu intramuries, y les penuries económiques causaes pola griesca de socesión, fixéronse dalgunes actuaciones importantes pola mor de los tarrenos obteníos de la ilesia per aciu de la desamortización. Estos tarrenos permitieron, por exemplu, l'aniciu de la plaza real, o bultables construcciones en fierru, como'l mercáu de la Boquería. Años más sero un nuevu movimientu arquiteutónicu coyió puxu en Barcelona, acompañáu por un momentu de gran bonanza económica y pola espansión de la ciudá más allá de les muries, el Modernismu.

 

Barcelona ye conocida como capital del modernismu, pola gran cantidá y calidá d'obres qu'abelluga, con xoyes como l'Hospital de la Santa Creu i Sant Pau o'l Palaciu de la Música Catalana de Lluís Domènech y Montaner, o'l Palau Macaya de Josep Puig y Cadafalch, pero ensin dulda l'arquiteutu modernista más conocíu y reconocíu ye Antoni Gaudi, les sos obres obres más relevantes, qu'atraen cada añu a millones de visitantes de tol mundu, son el Templu Espiatoriu de la Sagrada Familia, que Gaudí dexó ensin rematar y que se sigue aniciando con donativos y aportaciones de particulares y visitantes que ta albidráu rematar hacia l'añu 2020. Otres de les obres más conocíes de Gaudí son el Parc Güell, la Casa Milà, tamién nomada La Pedrera, y la Casa Batlló.

La ciudá tamién tien estremaes muestres d'arquiteutura contemporánea. Encalca'l Pabellón alemán de Ludwig Mies van der Rohe, que s'anició pola mor de la Esposición Internacional de 1929, o la Fundación Joan Miró del arquiteutu catalán Josep Lluís Sert. Tres la griesca civil, la ciudá quedó baxo'l control del réxime y la so visión desenrollista, amás d'impedir too movimientu popular, que son los qu'históricamente fixeron les más bultables obres de Barcelona. Nun foi hasta años dempués del recobramientu de la democracia, pola mor de los Xuegos Olímpicos de 1992, que la ciudá vivió una etapa de grandes tresformacionies que dieron llugar a obres como'l Palau Sant Jordi d'Arata Isozaki, la Torre de Collserola de Norman foster y la Torre de comunicaciones de Montjuig de Santiago Calatrava. Enantes de los Xuegos tamién se finó la remodelación y ampliación del Aeropuertu de Barcelona, que dirixó Ricardo Bofill. Na dómina post-olímpica la ciudá siguió calteniendo un desarrollu arquiteutónicu bultable, aniciando edificios como'l Muséu d'Arte Contemporaneu de Barcelona (MACBA) DE Richard Meier, la Torre Agbar de Jean Nouvel, y los proyeutos d'una estación nueva en la Sagrera, o la Torre Triángulu Ferroviariu de Frank Gehry. Otres actuaciones fixéronse pola mor del Foru Universal de les Cultures, como l'Edificiu Fórum de Jacques Herzog y Pierre de Meuron.

L'añu 1999 la ciudá de Barcelona foi premiada pol RIBA ("Royal Institute of British Architects") col "Royal Gold Medal", un gallardón que s'apurre a arquiteutos pol conxuntu de la so obra, y que por primer y pol moementu única vez, foi apurrío a una ciudá y non a un arquiteutu individual.

 

La ciudá de Barcelona tenía nel cursu 2008-2009 un total de 423.790 estudiantes, esto enanta la proporción d'estudiantes sobre la población residente en Baracelona a aproximadamente un 25%. Toos estos estudiantes tán repartíos ente los estremaos niveles educativos de la siguiente forma: 57.027 estudiante n'educación infantil, 76.923 en primaria, 2.097 n'educación especial, 100.564 alumnos en secundaria y a lo cabero, 187.179 alumnos estudiando na universidá.

Estes cifres amuesan la potencia de les instituciones docentes, especialmente les universitaries, na ciudá. Dalgunes d'elles tán ente les meyores del país, y otres gocen inclusive de prestixu a nivel internacional, y aprucen bien allugaes en dalgunos rankings internacionales.

La ciudá tien les siguientes universidaes:

• EAE - Escuela d'Alministración d'Empreses
• EADA - (Escuela d'Alta Direición y Alministración)
• ESADE- (Escuela Superior d'Alministración y Direición d'Empreses)
• ESCAC - Escuela Superior de Cine y Audiovisuales de Catalunya
• IESE- Instituto d'Estudios Superiores de la Empresa
• UAO - Universidá Abad Oliba
• UOC - Universidá Abierta de Cataluña
• UAB - Universidá Autónoma de Barcelona
• UB - Universidá de Barcelona
• UIC - Universidá Internacional de Catalunya
• UPC - Universidá Politéunica de Cataluña
• UPF - Universidá Pompeu Fabra
• URL - Universidá Ramón Llull

Todas estas instituciones ofrecen multitud de titulaciones, además de postgrados, másters y doctorados, y muchas d'ellas tamién gestionan centros d'investigación y desarrollo.

 

Na Fundación Joan Miró amuésense dalgunes obres del pintor catalán y fáense esposiciones itinerantes procedentes de museos de tol mundu. El Muséu Picasso tien una importante coleición d'obres poco conocíes d'esti pintor, sobre too de les sos dómines iniciales. Nel Muséu Nacional d'Arte de Cataluña (MNAC) espónse una importante coleición d'arte románicu. D'especial relevancia son los frescos románicos que foron treslladaos al muséu dende capillas y ilesias de toda Cataluña. L'arte de la dómina d'anguaño espónse nel Muséu d'Arte Contemporaneu de Barcelona (MACBA), cuyo edificiu foi diseñáu pol arquiteutu norteamericanu Richard Meier. Tamién son importantes el Centru de Cultura Contemporánea de Baracelona asitiáu n'El Raval, el muséu de la Fundación Antoni Tàpies nel Eixample, el CaixaFòrum asitiáu na falda de Montjuïc, el Muséu de la Ciencia, agora nomáu CosmoCAixa, a los pies del Tibidabo y el Muséu del FC Barcelona, asitiáu nel Camp Nou y que tien el primer puestu de los museos más visitaos de Cataluña.

El Disseny Hub Barcelona, conocíu pol acrónimu DHUB, ye un nuevu centru del Institutu de Cultura de Barcelona (ICUB) dedicáu a afalar la conocencia, la comprendoria y el bon usu del mundu del diseñu.

Esti espaciu foi nagurao en Barcelona'l 2 d'avientu de 2008 en dos sedes temporales, en concretu nel Palau Marqués de Llió (cai de Moncada, 12), onde tienen llugar les actividaes y esposiciones temporales, y el Palaciu de Pedralbes (Diagonal, 686), onde s'afiten les esposiciones permanentes del Muséu Testil y de la Indumentaria "El cos vestit" y la esposición permanente del Muséu de les Artes Decoratives "De l'objecte únic al disseny industrial".

 

L'Avenida del Paralelu encalca pola gran concentración de teatros que tien, anque anguaño, tres el pieslle de "El Molino" y otros recintos, el so atractivo ye menos que va un par de décades. los teatros más prestixosos de la ciudá son anguaño'l Gran Teatru del Liceo, especializáu n'óperas, el Teatre Nacional de Catalunya, con trés sales nes que se representa a los grandes clásicos, y el Teatre Lliure, con propuestes más vanguardistes. Nos distritos d'Ensanche y Ciutat Vella hai una gran cantidá de recintos, como'l Teatru Condal, Teatru Poliorama, Teatru Romea, el Teatru Victoria o El Mercat de les Flors, qu'ufren espectáculos musicales, comedies y propuestes más esperimentales.

La ciudá tamién ufre estremaes sales y multisales con proyeiciones cinematográfiques d'estremaes tribes: comerciales, películes en versión orixinal, cine d'autor, cine européu... Nesti sen encalcan la Filmoteca de la Xeneralidá de Cataluña, y cines como'l Verdi, en Gràcia.

 

Barcelona convirtióse nos postreros años nuna referencia europea de la música, per aciu de la cantidá y variedá de les sos propuestes. La música sinfónica tien el so llugar nel Palau de la Música Catalana, asitiáu xunta la Vía Layetana, que tamién ufre actuaciones de cantautores, y nel Auditoriu, sede oficial de la l de la Orquesta Sinfónica de Barcelona y Nacional de Cataluña (OBC). La ópera asítiase nel Gran Teatru del Liceo, allugáu na parte baxera de Les Rambles.

Nos distritos del Ensanche y, sobre too, Ciutat Vella, hai gran cantidá de locales onde s'ufren actuaciones de conxuntos de jazz ante un públicu pequeñu. Tamién hay sales d'aforu medianu, como'l Luz de Gas, el Razzmatazz, Jamboree de la Plaza Real o la Sala Bikini, que cada selmana programen actuaciones de conxuntos y artistes de pop y rock. Al respective del hip hop español, Barcelona tien una sólida escena d'esti xéneru con artistes como Mucho Muchacho, Sr. Zambrana, Falsalarma o Masstone ente otros, amás de tener dao frutu al grupu ya desapaecíu 7 Notas 7 Colores. A lo cabero, al respective de la música electrónica, Barcelona ye'l centru neurálxicuo español d'esti xéneru tres Ibiza xunto con Andalucía y Xixón, encalcando especialmente n'house, dance, trance, progressive, mákina (dando llugar al referente Pont Aeri, y xunta ella en Mataró a Chasis) y tomando forma la escena chill out de magar la residencia de Café del Mar.

L'antiguu Palacio de los Deportes convirtióse nel "Barcelona Teatre Musical", una gran sala d'actuaciones donde suel haber programaes actuaciones d'artistes. Los meses de branu suelen facesee grandes conciertos. Artistas como Green Day, Bruce Springsteen, los Rolling Stones, U2... faen los sos conciertos nel Palacio Sant Jordi, con aforu pa 18.000 espectadores. Los grandes estadios, el Camp Nou (con aforu pa 100.000 espectadores) y l'Estadiu Olímpicu Lluís Companys (60.000), tamién s'abren a la música pola mor de grandes eventos.

Barcelona ye escenariu d'importantes festivales nel mundu de la música. Encalcan, el Festival Primavera Sound, de pop-rock, que se celebra nel mes de mayu mientres trés díes, el Sónar festival, en xunu, qu'aconceya a les meyores propuestes mundiales de la música electrónica y multimedia, y el Festival Grec, muncho más eclécticu, que mientres el mes de xunetu ufre variaes propuestas n'estremaos escenarios de la ciudá. A lo cabero, a fines de setiembre, pola mor les folixes mayores de la ciudá, la Mercé, Barcelona ofre mientres trés díes estremaos conciertos gratuitos, y albentestate, nes places céntriques de la ciudá.

El Periódico de Catalunya (que s'edita tanto en catalán como en castellán) y La Vanguardia (que s'edita namás en castellán) so los dos cimeros diarios de Barcelona, y editan tamién el Sport y El Mundo Deportivo (en castellán), que son los dos cimeros diarios deportivos. Tamién hai un gran númberu de publicaciones de menos balumbu que tienen fuerte implantación na ciudá, como l'Avui y El Punt (en catalán). D'otros diarios de tirada nacional como El País y El Mundo (en castellán) faen ediciones especiales en Barcelona. Tamién s'editen na ciudá bien de publicaciones gratuitas como Metro, 20 minutos, Qué! y ADN (billingües). Les cimeres emisores de FM son Catalunya Ràdio, RAC 1, RAC 105 y Cadena SER. Barcelona tamién tien delles emisores de televisión llocales, ente elles Barcelona TV (propiedá del Ayuntamientu y 8tv (propiedá del Grupu Godó, que tamién ye propietariu de La Vanguardia); la sede de Televisió de Catalunya, la televisión autonómica pública de Cataluña, alcuéntrase en San Xuan Despí, nel área metropolitana de Barcelona.

 

Barcelona ye una ciudá eminentemente deportiva, tanto pa prauticar actividaes físiques como pa ver espectáculos deportivos de primer nivel.

La ciudá, que foi sede de los Xuegos Olímpicos de 1992, ta dotada d'una red de completos polideportivos municipales que, sumaos a los centros privaos, afalan la práutica del exerciciu físicu. Según estudios recientes, Barcelona ye la ciudá europea con más prauticantes de deporte, y la segunda del mundu dempués de Boston (Estaos Xuníos). Amás, la orografía de la ciudá, el so clima, y la política municipal d'aniciar carriles bici afaló l'usu de la bicicleta como vehículu de tresporte. Tamién ye vezu l'usu de patines sobre ruedes, especialmente na fastera de la Villa Olímpica y Ciudá Vieya, onde tamién hai estremaos skateparks.

El fechu de que Barcelona seya una ciudá marítima tamién fai del mar y les playes llugares de folganza y actividá deportiva, permitiendo xugar a estremaos deportes sobre arena. D'otramiente, la naguración del Puertu Olímpicu y el remocique del Puertu Vieyu, en 1992, y la reciente naguración del nuevu puertu deportivu de Sant Adrià de Besòs, na fastera del Fórum 2004, emburrió la práutica de deportes acuáticos.

D'otramiente, la ciudá ufre la posibilidá de participar nuna gran cantidá de competiciones deportives na cai. Les más afamaes son la Carrera d'El Corte Inglés (con una media de 60.000 participante añales), la Carrera de la Mercé, la Carrera de Bomberos, la Carrera Jean Bouin, la Maratón de Barcelona, la Milla Sagrada Família, la San Silvestre Barcelonesa, la Folixa de la Bicicleta, la Travesía del Puertu de Navidá, o la Folixa de los patines. Amás, nos meses de branu organízanse estremaes competiciones deportives nes playes de la ciudá.

Barcelona ye una ciudá con una ufierta d'espectáculos deportivos de primer nivel. na ciudá ta la sede del FC Barcelona, en cuyes instalaciones pueden vese partíos de fútbol, baloncestu, balonmano, fútbol sala y hockey sobre patines.

La ciudá encalca nel mundu del tenis, pola cantidá, prestixu y antigüedá de dalgunos de los sos clubes. Nel Real Club de Tenis Barcelona el Club de Tenis La Salud, el Barcino, el Turó, etc.; formáronse la mayoría de los tenistes españoles más bultables. Barcelona foi la sede avezada onde l'equipu d'España disputó la mayoría de los partíos de Copa Davis y Copa Federación. El Tornéu de tenis Conde de Godó, que se disputa nel RCT Barcelona, ye ún de los torneos con más relevancia internacional sobre tierra batida.

Barcelona tamién tien clubs de natación, water-polo, como'l CN Barcelona y el Club Natación Montjuïc con un númberu importante de socios, y afición a los deportes de motor (ye la ciudá europea con mayor proporción de motocicletes por habitante).

Nes afueres de la ciudá (dientro de la provincia de Barcelona) alcuéntrense instalaciones bultables, como'l Centru d'Altu Rendimientu (CAR) de Sant Cugat, onde reciben formación especializada los equipos de seleición d'altu rendimientu pa mozos deportistes d'España, y el Circuitu de Cataluña, en Montmeló, onde se celebren carreres del Campeonatu del mundu de motociclismu (Gran Premiu de Cataluña de Motociclismu) y Fórmula 1 (Gran Premiu d'España). Tamién en Cornellà de Llobregat s'afaya la sede del Real Club Deportivo Español, que disputa los sos partíos de fútbol nel Estadiu Cornellà-El Prat.

Barcelona tornóse nun centru de referencia de la vida nocturna n'España tres presentar un importante desenrollu de magar mediaos de los 90 col puxu de Pont Aeri y Chasis. Anguaño, les dos fasteres de públicu alternativu y más llariegu de chigres y discoteques de Barcelona repártense ente'l barriu de Gràcia, na parte alta de la ciudá, y el barriu de Pueblu Nuevu, na antigua fastera industrial de Barcelona, al norte de la fastera olímpica, con un públicu abondo mozu y dalgunos de los clubes más grandes de la ciudá allugaos en naves industriales remocicaes. Les fasteres de públicu más selectu afáyanse en Sant Gervasi y Tibidabo.

Fuera de la cultura club la cimera fastera ye'l cascu antiguu, espardíu ente'l barriu d'El Raval, a un llau de les Rambles, y el Barriu Góticu, al otru llau. Hai una gran cantidá y variedá de chigres con un públicu formáu por turistes, foriatos residentes y una minoría de barceloneses. L'Enanche, especialmente ente Valencia, Gran Vía, Paséu de Gràcia y Muntaner, ye otra de les fasteres con mayor cantidá de restoranes y chigres musicales. Nos postreros años proliferaron nesta fastera los chigres d'ambiente gay, fechu pol que se llegó a afitar ente los más mozos el nome d'una parte del Enanche (Eixample) como <<Gaixample>>. Les fasteres más comerciales de folganza afáyanse na redolada del Pueblu Español, allugáu en Montjuïc, nel complexu Maremágnum, asitiáu a la fin de les Rambles, y nel Puertu Olímpicu.

Artistes:

• Santiago Rusiñol i Prats pintor, escritor y dramaturgu (1861 - 1931)
• Ramón Casas, pintor y dibuxante (1866 - 1932)
• Joan Miró i Ferrà pintor, escultor, grabador y ceramista sorrealista (1893 - 1983)
• Joan Brossa i Cuervo artista que nun estremaba ente los xéneros lliterariu, escénicu, visual, oxetual... (1919 - 1998)
• Antoni Tàpies pintor y escultor del informalismu (1923)

Escritores y poetes

• Bernat Metge, escritor del humanismu (ente 1340 y 1346 - 1413)
• Joan Maragall, poeta del modernismu catalán (1860 - 1911)
• Pompeu Fabra, filólogu y creador de la gramática catalana (1868 - 1948)
• Carles Riba, poeta y escritor (1893 - 1959)
• Joan Salvat-Papasseit, poeta del avantguardismu (1894 - 1924)
• Mercè Rodoreda i Gurguí escritora de narrativa contemporánea (1908 - 1983)
• José Luis Sampedro, escritor (1917)
• Jaime Gil de Biedma, poeta (1929 - 1990)
• José Agustín Goytisolo poeta (1929-1999)
• Juan Marsé, escritor (1933)
• Eduardo Mendoza, escritor (1943)
• Enrique Vila-Matas, escritor (1948)
• Quim Monzó, escritor (1952)
• Carlos Ruiz Zafón escritor (1964)

Músicos:

• Fernando Sor, guitarrista y compositor (1778 - 1839)
• Montserrat Caballé, cantante soprano lírica de ópera (1933)
• Joan Manuel Serrat, cantautor, compositor, intérprete, poeta y músico (1943)
• Josep Carreras, cantante tenor de ópera (1946)
• Manolo García, cantante, compositor musical. (1955 - presente)

Direutores y actores:

• Josep Maria Flotats i Picas, actor y direutor de teatro (1939)
• Bigas Luna, direutor de cine (1946)
• Isabel Coixet Castillo, direutora de cine (1960)
• Ángel Martín Gómez, actor y humorista

Arquiteutos:

• Lluís Domènech i Montaner, arquiteuto modernista (1850 - 1923)
• Josep Lluís Sert, (1902 - 1983)
• Ricardo Bofill, arquiteuto y urbanista (1939)
• Enric Miralles, (1955 - 2000)

Políticos:

• Lucio Minicio Natal, políticu de l'antigua Roma (96 d.c - 154 d.c)
• Francisco Pi y Margall, políticu. Exerció como presidente del Poder Executivu de la Primer República (1824 - 1901)
• Francesc Rius i Taulet, abogáu y políticu foi alcalde de Barcelona en cuatro ocasiones estremaes (1833 - 1890)
• Jordi Pujol, políticu presidente de la Xeneralidá mientres seis mandaos consecutivos (1930)
• Pasqual Maragall, políticu alcalde de Barcelona mientres cinco llexislatures y presidente de la Xeneralidá una llexislatura(1941)
• Josep Maria Socías i Humbert, abogáu y políticu foi alcalde de Barcelona (1976-1979), delegáu del Sindicato Vertical, diputáu nes Cortes Xenerales(1977-1979) y foi nomao senador por desinación real(1977-1979).

Científicos:

• Abraham Bar Hiyya, matemáticu, astrónomu y filósofu hebréu (ente 1065 y 1070 – 1136),
• Josep Trueta, científicu y médicu (1897-1977)
• Francesc Durán i Reynals, investigador (1899-1958)
• Eduardo Punset, divulgador científicu, políticu, escritor y economista (1936)

Deportistes:

• Juan Antonio Samaranch presidente del Comité Olímpicu Internacional (1920-2010)
• Joaquin Blume, ximnasta (1933-1959)
• Sito Pons, pilotu de motos (1959)
• Sergi Bruguera, tenista (1971)
• Arantxa Sánchez Vicario, tenista (1971)
• Pau Gasol, baloncestista (1980)
• Gerard Piqué, futbolista

Humanistes:

• Vicente Ferrer Moncho, cooperante (1920 - 2009)
• Lluís Maria Xirinacs, políticu pacifista (1932 - 2007)

Historietistes:

• Jesús Blasco, dibuxante (1919-1995)
• Victor Mora, guionista (1931)
• Josep Toutain, editor (1932-1997)
• Jordi Longarón, dibuxante (1933)
• Francisco Ibánez, dibuxante (1936)
• Javier Coma, ensayista (1939)
• Fernando Fernández Sánchez, dibuxante (1940-2010)
• Josep María Beà, dibuxante (1942)
• Jordi Bernet, dibuxante (1944)

Barcelonaufre al visitante la posibilidá de recorrer a pie dende les ruines romanes y la ciudá medieval hasta los barrios del modernismu catalán, colos sos edificios carauterísticos, les sos mazanes cuadraes de cantos seccionaos, les sos cais arbolaes y les sos anches aveníes. La ciudá antigua ye cuasi llana, mientres los barrios nuevos, a medida que s'averen a la cordal llitoral, adquieren más pendiente.

 

Ún de los llugares más guapos y concurríos son Les Rambles, paséu asitiáu ente la Plaza de Cataluña, centru de la ciudá, y el puertu antiguu. Ellí alcuéntranse kioscos de prensa, de flores, de páxaros y animales domésticos, actores caleyeros, cafeteríes, restoranes y comercios. Cerca del puertu avezan a asitiase mercaos, asina como pintores y dibuxantes de toda triba, encalcando la fastera pola so índole artística y cosmopolita. Pasiando por Les Rambles pueden admirase dellos edificios d'interés, como'l Palaciu de la Virreina, el mercáu de La Boquería y l'afamáu teatru de Gran Teatru del Liceo, nel que se representen óperes y balés. Una cai llateral de pocos metros de llonxitú, afala a la Plaza Real (en cat. Plaça Reial), una plaza con palmeras y edificios con porches qu'abelluguen cervecerías y restoranes, y na qu'aconceyen las fines de selmana los coleicionistes de sellos y de monedes.

El paséu de Les Rambles fina xunto al puertu antiguu, onde la estatua de Cristóbal Colón siñala hacia'l mar. A dos pasos afáyase'l el Muséu Marítimu (Museu Maritim), dedicáu sobre too a la historia naval nel Mediterraneu, y nel que s'amuesa la reproducción a escala real d'una antigua galera de combate. El muséu ta allugáo nos astilleros de la Edá Media, onde s'aniciaben los barcos que navegaban por tol Mediterraneu. El puertu antiguu ufre otros atractivos, como un centro de folganza, con comercios, restoranes, un cine IMAX, y como centru documental, con un acuariu de la fauna marina mediterránea.

 

Nel centru históricu, mui cerca de Les Rambles, encalca la Catedral de Barcelona, la Plaza de San Xaime qu'acueye los edificios de la Xeneralidá de Cataluña y del Ayuntamientu de Barcelona, y les caleyes tanto del bárriu góticu como del Arrabal y del Borne.

Tamién encalca la posibilidá d'apreciar les Muries Medievales al llau de les Drassanes, nel Paralelu; les imponente muries romanes y la entrada del acueductu na cai soteniente Navarro, xunta la vía Layetana, o l'antigua puerta xunta la catedral, siendo "Barcino" Barcelona una de les ciudaes provinciales meyor amurallaes del Imperiu Romanu. Tamién encalcan les fortaleces medievales del Castiellu Fortí o del castiellu de Montjuïc; anque l'antigua ciudadiella y muries defensives aniciaes en 1714 y qu'arrodiaben la ciudá, foeron esbarrumbaes nel sieglu XIX pal espardimientu urbanu, asina y too, tovía queden los edificios de la ilesia y l'arsenal, qu'abelluga la sede del Parllamentu de Cataluña.

 

Barcelona tien les istalaciones qu'abellugaron los Xuegos Olímpicos de 1992. Munches d'elles afáyanse nel monte de Montjuïc. Ellí afáyase l'Estadiu Olímpicu Lluis Companys, qu'inclui'l Museu Olímpicu, el Palaciu Sant Jordi, les piscines Picornell o la Piscina de saltos de Montjuïc. Lloñe del monte tán les instalaciones del FC Barcelona, qu'abelluguen el Camp Nou, el Palau Blaugrana (Palaciu Azulgrana), el Mini Estadi y el Museu del FC Barcelona, el segundu museu más visitáu de Cataluña. Nel norte de la ciudá afáyase'l Velódromu d'Horta, les istalaciones de tenis de La Teixonera y el pabellón de Valle d'Hebrón. A lo cabero, el barriu de la Villa Olímpica, llugar onde aniaron los atletas, tien estremaes playes, restoranes y zones de folganza.

 

Barcelona tien bien de parques. Los más conocíos son el Parque Güell, diseáu por Antoni Gaudí nel distritu de Gràcia, el parque de Montjuïc, asitiáu nel monte del mesmo nome, y el Parque de la Ciudadiella (Parc de la Ciutadella), asitiáu nel centru de la ciudá, nel que puede atopase'l Parllamentu de Cataluña y el Parque Zoolóxicu de Barcelona, afamáu por tener abellugáu hasta la so muerte al gorila albino Copito de Nieve. Recientemente naguráron el Parque de Diagonal Mar, el más grande de la ciudá, diseñáu por Enric Miralles, y el Parque del Fórum, onde s'allugó'l recintu qu'acoyió'l Fórum Universal de las Culturas del 2004. Mui orixinal ye'l "Llaberintu d'Horta", parque onde los árboles tán plantaos de forma qu'anician un llaberintu onde pequeños y mayores pasen rataos divertíos. Otros parques menores, son el Parque de la España Industrial, nel barriu de Sants, el Parque del Clot, cerca de la Plaza de les Glories, y el Turó Park, xunta la plaza Francesc Macià.

 

Dos cuetos dominan la ciudá convertidas en miradores. Montjuïc ye un pequeñu monte asitiáu xunto al puertu, en cuyo picu s'atopa una antigua fortaleza militar que sirvió pa vixilar la entrada a Barcelona dende'l mar. Na falda d'esti monte alcuéntranse les instalaciones olímpiques, como l'Estadiu Olímpicu Lluis Companys, el Palaciu Sant Jordi diseñáu pol arquiteutu xaponés Arata Isozaki, y les Piscines Picornell. Tamién s'alcuentra en Montjuïc el xardín botánicu, que dispón d'una coleición única de cactus. El Tibidabo, na parte alta de la ciudá ye l'otru cuetu de Barcelona. Puede xubise n'automóvil, autobús, o bien con un tranvía y un funicular. Nel Tibidabo alcuéntranse la Ilesia del Sagráu Corazón, visible dende tola ciudá, el Parque d'atraiciones del Tibidabo, y la Torre de Collserola, antena de telecomunicaciones diseñada por Norman Foster que dispón d'un mirador.

 

Únde los atractivos qu'incorporó Barcelona nos postreros años son les sos playes. Gracies a la rexeneración del llitoral fechu en 1992, per aciu de los Xuegos Olímpicos, Barcelona tien anguaño seis playas qu'ocupen más de 4,2 quilómetros lliniales de llitoral. Les playes son dafechu céntriques, tán comunicaes col centru y tán asitiaes a pocos minutos de cualesquier puntu de la ciudá. Toes tán equipaes colos más completos servicios: duchas, vixilancia, Cruz Bermeya y, en dalgunos casos, vestuarios, alquiler d'hamacas, chigres... Les playes son sometíes a llimpieza cada día mientres tol añu, y toes tienen la bandera azul de la Xunión Europea qu'homologa la so escelencia. Según datos del Ayuntamientu de Barcelona, cada añu reciben a más de siete millones de bañistes. Anque la mayoría se concentren nos meses de bon tiempu, ente mayu y sepiembre, los ciudadanos y visitantes tamién pueden disfrutar de les playes el restu del añu, ya que tán equipaes pa xugar al tenis, voley-playa y otros deportes. Na playa de la Barceloneta, xunto al Hotel Arts, hai un modernu centru de talasoterapia municipal, el Polideportivu Marítimu, provistu con piscines d'agua de mar, y que permite l'esfrute de servicios deportivos y de salú mientres tol añu. Les seis playes son, d'este a oeste, la playa de San Sebastián, Barceloneta, Nueva Icaria, Bogatell, Mar Bella y Nueva Mar Bella. Nesta última esiste un espaciu reserváu pal nudismu.

 

La Plaza de toros Monumental de Barcelona foi inagurada en 1914 col nome d'"El Sport" y rebautizada en 1916 col nome de "Monumental". Ta asitiada na amecedura de la Gran Vía y la cai Marina, nel distritu del Enanche de Barcelona.

Con un aforu de 19.582 localidades, ye la única plaza onde se facíen festexos taurinos en Barcelona, tres el pieslle de la Plaza d'El Torín y les Arenes. Nel interior de la mesma afáyase'l Muséu Taurinu de Barcelona, onde s'esponen traxes d'afamaos toreros, tiestas de toros afamaos, documentos históricos y demás oxetos venceyaos cola tauromaquia.

 

La zona más comercial de la ciudá afáyase nel so centru históricu: cais Portaferrisa, Pelayo, Rambla, Portal del Ángel y Plaza Cataluña, onde les pequeñes tiendes conviven colos grandes almacenes y les franquicies de grandes cadenas de ropa.

Un poco más al norte de la Plaza Cataluña, nel Paseu de Gràcia (Passeig de Gràcia), la Rambla de Cataluña y l'Avenida (Avinguda) Diagonal, alcuéntranse les tiendes de las marques más internacionales de moda, d'artículos de piel y de xoyería. Los artículos de diseñu tienen el so llugar nes caleyes del barriu del Borne, que foi adquiriendo popularidá dende fines de los años 1990. Del restu de la ciudá, encalquen les fasteres comerciales de Calle Grande de Gràcia o la Calle de Sants, y los centros comerciales como La Illa, La Maquinista, Les Glòries o Diagonal Mar.

Los artículos d'ocasión o de segunda mano tienen el so llugar nel "Mercat dels Encants", na plaza de les Glories, qu'abre tolos llunes, miércoles, vienres y sábados, y el Mercáu de San Antonio, onde cada domingu pela mañana s'afiten paradas donde se merquen y venden llibros, discos, películes de videu, sellos y artículos pa coleicionistes.

•   Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Barcelona.

•   Sitiu web oficial (en catalán)

•   Barcelona n'OpenStreetMap.