Gliichgschlächtlichi Ee

Di gliichgschlächtlich Ee, salopp au Homo-Ee gnännt, isch ä Ee, zivil oder religiös, wo beidi Partner s gliich Gschlächt händ. Wil die «gliichgschlächtlich Ee» ja nöd e bsunderi Ee isch, sondern die gliich für alli, redt me gärn und neutraler au vo de «Ee für alli» oder vo de «Öffnig vo de Ee».

S eerscht Land, wo d Ee au für di Homosexuelle legalisiert hät, isch Holland gsii, nämli im Jahr 2001. Sit 2025 gits 38 Länder, wo homosexuelli Paar chönd hürate: Andorra, Argentinie, Auschtralie, Belgie, Brasilie, Chile, Costa Rica, Dänemark, Düütschland, Ecuador, Eschtland,Finnland, Frankriich, Griecheland, Holland, Irland, Island, Kanada, Kolumbie, Kuba, Liechtestei, Luxeburg, Malta, Mexiko, Neuseeland, Norweege, Öschterriich, Portugal, Schwede, Schwiiz, Slowenie, Spanie, Südafrika, Taiwan, Thailand, s Vereinigt Königriich, diä Vereinigte Staate und Uruguay. Z Nepal müend d Zivilstandsämter gliichgschlächtlichi Paar luut Grichtsentscheid als Eepaar anerchäne, aber e Gsetzesgrundlag dadefür gits nanig.

Mit der Ee händ gliichgschlächtlichi Paar vil meh Rächt, wiä zum Biispiel s Rächt zum Adoptiere, s Rächt, ohni Eerbschaftsstüre dörfe eerbe, oder s Rächt, medizinischi Entscheidige z träffe. Umfrage zeiged, das allewiil meh Lüt di homosexuell Ee understützed, hauptsächli z Europa, z Auschtralie und z Amerika.

I andere Länder wie Italie gits anderi Rächtsinschtitut, wo di gliichgschlächtliche Paar anerchänned, wo aber i de Gliichberächtigung mit de heterosexuelle Ee weniger wiit gönd.

Länder, wo s Rächt uff gliichgschlächtlichi Eheschlüüssig händ

	Land	I Chraft	Aamerkige
1	Niederlande Niiderlande	1. April 2001	2000 hät s holländisch Parlament d Ee für gliichgschlächtlichi Paar uftaa. Das Gsetz isch sit em 1. April 2001 i Chraft. I de Karibische Niderlande (Bonaire, Saba und Sint Eustatius) chönd gliichgschlächtlichi Paar sit 2012 d Ee schlüüsse. Uf Aruba und Curaçao cha die Ee sit 2023 gschlosse wärde, uf Sint Maarten wird ä holländischi Ee anerchännt.
2	Belgien Belgie	1. Juni 2003	Im Jahr 2003 hät Belgie as zweits Land i de Welt di gliichgschlächtlich Ee iigfüert. Sit 2006 chönd gliichgschlächtlichi Paar au adoptiere.
3	Spanien Spanie	3. Juli 2005
4	Kanada Kanada	20. Juli 2005	S eerscht Land usserhalb vo Europa; scho sit em Juni 2003 i di gliichgschlächtlich Ee i 8 vo 10 Provinze und 1 vo 3 Territorie mögli gsii.
5	Südafrika Südafrika	30. Novämber 2006	S eerscht und einzig Land z Afrika
6	Norwegen Norwege	1. Jänner 2009
7	Schweden Schwede	1. Mai 2009
8	Portugal Portugal	5. Juni 2010	Sit 2016 chönd gliichgschlächtlichi Paar au adoptiere.
9	Island	27. Juni 2010	D früenerig Premierministerin vo Island und iri Partneri sind eis vo de eerschte gliichgschlächtliche Paar gsii, wo ghürate händ.
10	Argentinien Argentinie	22. Juli 2010	S eerscht Land z Südamerika
11	Dänemark Dänemark	15. Juni 2012
12	Brasilien Brasilie	16. Mai 2013	Scho vorane legal i 12 vo 26 Teilstaate
13	Frankreich Frankriich	18. Mai 2013
14	Uruguay	5. Augschte 2013
15	Nöiseeland	19. Augschte 2013	S eerscht Land z Ozeanie. Di gliichgschlächtlich Ee isch nöd möglich i de Ussegebiet Cookinsle, Niue und Tokelau.
16	Vereinigtes Konigreich Vereinigts Königriich	13. März 2014	Z England und z Wales chönd gliichgschlächtlichi Paar siit em 13. Merz 2014 und z Schottland siit em 16. Dezämber 2014 d Ee schlüüsse. Z Nordirland isch es sit em Februar 2020 mögli. Di homosexuell Ee isch au legal uf Guernsey, de Isle of Man, z Gibraltar, uf de Falklandinsle, uf Bermuda, uf de Pitcairninsle, im Britische Territorium im Indische Ozean, im Britische Antarktis-Territorium und uf de Insle Ascension, St. Helena und Tristan da Cunha.
17	Luxemburg Luxeburg	1. Jänner 2015
18	Vereinigte Staaten Vereinigti Staate	26. Juni 2015	De Oberst Grichtshof vo de Vereinigte Staate bschlüüsst im Verheltnis föif zu vier, dass d Gliichheitsrächt i de Verfassig d Legalisierig vo de homosexuelle Ee verlangi.
19	Italien Irland	16. Novämber 2015	Im Mai 2015 hät s irisch Volch d Verfassig gänderet, zum de gliichgschlächtliche Paar s Rächt zum Hürate gää. Irland isch s eerscht Land, wo s Volch di homosexuell Ee legalisiert.
20	Kolumbien Kolumbie	28. April 2016
21	Finnland Finnland	1. März 2017
22	Malta	1. Septämber 2017
23	Deutschland Dytschland	1. Oktober 2017	S Gsetz isch vom dütsche Parlament mit 393 zum 226 aagnoh worde.
24	Australien Australie	9. Däzämber 2017	I änere Volchsbefragig, wo zwüsched em Septämber und em Novämber 2017 stattgfunde hät, hät s australisch Volch mit 62 % «Ja» zur gliichgschlächtliche Ee gsait. S Gsetz isch vom Parlament am 7. Däzämber aagnoh worde (128-4).
25	Osterreich Öschterriich	1. Jänner 2019	Am 6. Dezämber 2017 hät de Verfassigsgrichtshof vo Öschtriich entschide, dass gliichgschlächtlichi Paar au hürate dörfed.
26	Republik China	24. Mai 2019	Taiwan isch s eerscht Land z Asie.
27	Ecuador	8. Juli 2019	Am 12. Juni 2019 hät de Verfassigsgrichtshof vo Ecuador bschlosse, dass gliichgschlächtlichi Paar au hürate dörfed.
28	Costa Rica	26. Mai 2020	Am 8. Juni 2018 hät es Gericht bschlosse, dass de Presidänt di gliichgschlächtlich Ee innert 18 Monet mues iifüere.
29	Chile Chile	10. März 2022	Iigfüert dur Gsetz.
30	Schweiz Schwiz	1. Juli 2022	Am 26. Septämber 2021 hät s Schwiizervolch bschlosse, dass gliichgschlächtlichi Paar au dörfed hürate.
31	Slowenien Slowenie	8. Juli 2022	Am 16. Juni 2022 hät s Verfassigsgricht bschlosse, dass die gliichgschächtlich Ee mues iigfüert wärde.
32	Kuba	26. Septämber 2022	Am 25. Septämber 2022 hät s kubanisch Volch bschlosse, dass gliichgschlächtlichi Paar au dörfed hürate.
33	Mexiko Mexiko	26. Oktober 2022	S eerscht Territorium, wo di gliichgschlächtlich Ee iigfüert hät, isch 2010 Mexiko-Stadt gsii, de letscht Bundesstaat (dur Grichtsentscheid) 2022 Guerrero.
34	Andorra	17. Februar 2023	De Parlamäntsbschluss isch vom 21. Juli 2022.
35	Eschtland Eschtland	1. Jänner 2024	De Parlamäntsbschluss isch vom 20. Juni 2023.
36	Griechenland Griecheland	1. März 2024	De Parlamäntsbschluss isch vom 15. Februar 2024.
37	Thailand	1. Jänner 2025	De Parlamäntsbschluss isch vom 21. Dezämber 2023.
38	Liechtenstein Liechteschtei	? 2025	De Parlamäntsbschluss isch vom 17. Mai 2024.