Norditalischi Schrifte

Di Norditalische Schrifte umfasset e Gruppe vo lokale Schrifte, wo i de Antiki nördlich vom Po und i de südliche Alpetäler, bruucht wore sind. Do si vo de Etruskische Schrift abglaitet sind, wered si mengisch au Nordetruskischi Schrifte gnennt. Di norditalische Schrifte chönet i drai Gruppe tailt were. D Schriftrichtig goot maist vo rechts geg links. Si sind im 1.Jh.n. Chr. vo de latinische Schrift abglöst wore.

Di venetischi Schrift isch a de nördliche Adria, zwöschet em Po und Triest gschribe wore. Si tailt sich i meriri lokali Variante (Alphabet vo Este, Padua, Vicenza, Cadore, Gailtal, Isonzo). D Sprooch vo dene Inschrifte isch s Venetischi, wo zu de Italische Sprooche ghört. Di ältiste venetische Inschrifte datiered is 6.Jh.v. Chr.

Di rätischi Schrift isch zwöschet em Comersee im Weste, em Etsch im Ooste und em Tirol im Norde verbraitet gsii. Si chunnt i drai Variante vor:

• s Alphabet vo Bozen isch im Tirol, Vintschgau und Südtirol verbraitet gsii, und deckt sich vom Piet her mit de archäologische Fritzens-Sanzeno-Kultur, wo a de Räter zuegschribe werd. D Sprooch isch s Rätische, wo zu de nödindoeuropäische Tyrsenische Sprooche ghört.
• s Alphabet vo Magré um Verona ume zaigt au rätischi Inschrifte.
• s Alphabet vo Sondrio isch zwösched em Gardasee und em Comersee verbraitet gsii und het im Norde s Veltlin iigschlosse. D Sprooch ghört vermuetli nöd zum Rätische. Bsunders bikannt sind d Inschrifte vom Val Camonica.

S lepontische Alphabet oder s Alphabet vo Lugano isch vo de Lepontier bruucht wore, wo s Lepontische, e keltischi Sprooch, gredt hend.

Zu de norditalische Schrifte ghöred au d Inschrifte, wo uf de Helm vo Negau aabroocht wore sind. Drunder isch au di germanischi Inschrift vom Helm B, wo zu de ältiste germansich Sproochzügnis ghört.

Di norditalische Schrifte spilet i de Runologii au e wichtigi Role, do ai These bisait, as d Rune vomene norditalische Alphebet abglaitet wore saied. Uusfüerli dargstellt wore isch die These vom Carl Marstrander ane 1928. As Vermittler wered d Kimbre vorgschlage, wo ane 102 v. Chr. d Alpe öberquert hend.