Derk Rumpff

 

Begin 1899, toe hy 20 jaar oud was, het Derk Rumpff as gematrikuleerde na Suid-Afrika gekom as onderwyser in die latere Danie Malanskool in Pretoria-Noord. Hy is tydens die Tweede Vryheidsoorlog deur die Britse magte gevang terwyl hy siek aan malaria was en in die Eerste Fabrieken en toe Irene-konsentrasiekampe aangehou en tydens die oorlog terug na Nederland gedeporteer. op die basis dat hy 'n Nederlandse burger was hoewel hy toe reeds sonder sy kennis burger van die ZAR was. In die kamp het hy begrafnisdienste behartig. In Nederland het hy toe in die teologie te gestudeer, eers te Kampen se Teologiese Skool van die Gereformeerde Kerk en toe by die Vrije Universiteit, Amsterdam waar hy sy eksamen voltooi op 12 November 1909. Hy trou met Femke Moolenaar op 27 Januarie 1910 te Velsen, Noord-Holland.

In 1910 het hy teruggekeer in Suid-Afrika met sy vrou Femke Molenaar, [die korrekte spelling is Moolenaar] wie se vader, Laurens Marius Moolenaar (getroud met Maaike Haanstra), argitek was in Groningen. Sy eerste gemeente was Standerton, wat in 1905 gestig is en waarvan hy ook die eerste leraar was. Indertyd was Standerton in kombinasie met Paulpietersburg, wat in 1899 gestig en in 1951 ontbind het. Dit was die eerste en laaste keer dat Paulpietersburg 'n leraar met Standerton gedeel het, want die volgende sewe predikante het die gemeente almal in samewerking met Piet Retief beroep. Ook Vryheid was indertyd in kombinasie met Standerton sodat ds. Rumpff in werklikheid drie gemeentes moes bedien; ook Vryheid het ná sy vertrek in kombinasie met Piet Retief gegaan.Hy is reeds op 18 September 1909 beroep maar het die beroep aanvaar op 1 April 2010.

In 1913 het hy ’n beroep aangeneem na die Gereformeerde kerk Petrusburg in die Oranje-Vrystaat, maar net daar gebly tot 1914, toe hy ’n beroep aanvaar na Venterstad in die Noordoos-Kaap. Hoewel dié gemeente reeds in 1875 gestig is, was ds. Rumpff net sy tweede leraar omdat die eerste, ds. Willem Jacobus Snijman, sowat 36 jaar daar gestaan het, van 1877 tot die jaar voor ds. Rumpff se koms.

Ds. Rumpff se ouers het hom uit Nederland gedurende Julie 1913 by ds. Rumpff aangesluit en sy vader, Frans Derk Rumpff, lê begrawe in die begraafplaas op Venterstad. Hy is 31 Desember 1850 gebore in Zandeveer/Kanten en op 15 Maart 1916 oorlede is.^[1] Ook Pieterke Rumpff (née Kloosterhuis, 1845–1923, moeder van Derk en Janneke, gebore 27 September 1845 in Bedum, oorlede 13 November 1928) is op Venterstad begrawe.^[2] Ds. Rumpff se suster, Janneke (gebore 19 Mei 1885), het in 1915 uit Nederland na Venterstad gekom en hier (waar sy met 'n wewenaar, Gert Kruger getrou het), op Heidelberg, Tvl., en in Pretoria as vroedvrou gewerk. Sy is in Pretoria oorlede op 30 Oktober 1973 in die ouetehuis Nebohof, Pretoria.

Sy vrou, Femke, het 'n leidende aandeel in die Gereformeerde Kerk se vroueverenigings geneem.^[3]

Hierna het nog ’n kort dienstyd gevolg toe hy in 1920 leraar word van Heidelberg, Transvaal, want reeds in 1922 verlaat hy Heidelberg om leraar van Pretoria te word, sy laaste gemeente en ook dié waarin hy die langste sou arbei. Met sy diensaanvaarding in Pretoria het die gemeente nog die hele hoofstad beslaan. Pretoria-Oos is in 1930 afgestig, maar daarna was ds. Rumpff nog verantwoordelik vir die ander helfte van die stad aangesien Pretoria-Noord se stigting eers in die jaar nadat hy sy emeritaat aanvaar het, aan die beurt sou kom. In die noordelike wyke het hy jare lank dienste in ouderlinge se huis gehou en van 1931 af min of meer maandeliks op ’n Sondagmiddag in die stadsaal (waarskynlik van Pretoria-Noord, hoewel die bron dit nie so uitstippel nie).

Hy het in o.a. 1930 'n reis per motor en skip na Suid-Wes-Afrika, Belgiese Kongo en Kenia onderneem om die gemeentes op pad en aldaar te bedien. Die roetes is nie bekend nie.

In 1941 aanvaar hy sy emeritaat en sterf in 1944.

Die seun van ds. Rumpff, Frans Lourens Herman Rumpff (Standerton, 5 Junie 1912 – 4 April 1992), was in lewe advokaat, regter, appèlregter en Hoofregter en getroud met Monica Fransina Krüger, 'n dogter van ds. I.D. Krüger, onder meer twee maal leraar van die Gereformeerde kerk Bloemfontein.

•  
  Ds. Rumpff en sy kerkraad op Venterstad.
•  
  Die Algemene Sinode van die GKSA 1910, wat op Reddersburg vergader het. Voor: Di. J.A. Van Rooy, Martinus Postma, Petrus Postma, W.J. Snyman, prof. Jan Lion Cachet, di. L.J. du Plessis, Louis Vorster, Pieter Biewenga. Tweede ry: Di. J.G.H. van der Walt, Jacobus du Plessis, W.J. de Klerk, G.H.J. Kruger, Dirk Postma, H.J.R. du Plessis, Willem Postma, H.P.J. Pasch. Derde ry: Di. J.P. Van der Walt, N.H. van der Walt, T.N. Venter, P.C. Snyman, J.H. Kruger, J.D. du Toit (Totius), dr. S.O. Los, T. Hamersma en Derk Rumpff.
•  
  Die Algemene Vergadering van die Kaapprovinsie te Venterstad, omstreeks 1913. Die agterste twee rye is blykbaar die Gereformeerde kerk Venterstad se kerkraad. Voor sit van links: Di. Taetse Hamersma, G.H.J. Kruger, I.D. Krüger, P.W. Bingle, Dirk Postma, J.G.H. van der Walt, P.C. Snyman en Derk Rumpff.
•  
  Die Algemene Sinode van die Gereformeerde Kerk in sitting te Steynsburg, 1913: Eerste ry: Onbekend, J.H. Kruger, F.P.J. Snyman. Tweede ry: T.N. Venter, onbekend, J.G.H. van der Walt, G.H.J. Kruger, Totius, H.J.R. du Plessis, onbekend, onbekend, Jacobus du Plessis, onbekend, Izak Krüger, onbekend, onbekend, H.C. van Rooy, J.A. van Rooy. Derde ry: Onbekend, Hendrikus Pasch, N.H. van der Walt, Pieter Bingle, Taetse Hamersma, J.P. van der Walt, Petrus Postma, Louis Vorster, onbekend, W.J. de Klerk, W.L. Steenkamp, onbekend (of dié twee andersom), W.J. Snyman, drie onbekend. Vierde ry: Dirk Postma (agtste van links), prof. Sietse Los (11de van links, skuins agter man voor hom), Derk Rumpff (derde van regs), D.P. du Plessis (regs).
•  
  Algemene Vergadering gehou te Aliwal-Noord, 1917, geneem in ’n tuin op die dorp. Voor: Onbekend, prop. C.W.M. du Toit, oudl. J.L. Hatting, onbekend (of andersom), ds. J.H. Kruger, ds. P.W. Bingle, ds. F.P.J. Snyman. Tweede ry: N.F. Alberts, J.H. Kruger en twee onbekende kerkraadslede (volgorde van dié vir onbekend), ds. J.G.H. van der Walt, ds. G.H.J. Kruger (res onbekend). Derde en vierde ry (saam gereken): (vierde van links) ds. Derk Rumpff, (sewende van links) ds. Dirk Postma en sy vader, Martinus Postma, (heel regs) Taetse Hamersma.
•  
  Die Algemene Sinode van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika op Rustenburg, 4 April 1924, onder die seringboom waaronder die Kerk in 1859 gestig is en met prof. H.H. Kuyper as deputaat van die Geref. Kerke in Nederland. Eerste ry: A.S.E. Yssel, C.W.M. du Toit, J.V. Coetzee, J.G.H. van der Walt, J.H. Boneschans, J.C. van der Walt. Tweede ry: D.P. du Plessis, D. Rumpff, T. Hamersma, D. Postma, M. Postma, prof. H.H. Kuyper, L.P Vorster, proff. J.D. du Toit, J.A. du Plessis, I.D. Kruger. Derde ry: D.N. Kotzé, N.H. van der Walt, A. Duvenage, J.A. van Rooy, C.J.H. de Wet, B.J. de Klerk, W.J. de Klerk, G.H.J. Kruger, D.G. Venter, H.P.J. Pasch. Vierde ry: F.P.J. Snyman, H.J. Venter, P.J.S. de Klerk, H.S. van Jaarsveld, H.J.R. du Plessis, J.H. Kruger.
•  
  1927: Die Algemene Sinode van die GKSA op Reddersburg. Eerste ry: Derk Rumpff, N.H. van der Walt, J.G.H. van der Walt, prof. J.A. du Plessis, prof. C.J.H. de Wet, T. Hamersma, L.P Vorster, J.A. van Rooy, H.P.J. Pasch. Tweede ry: H.S. van Jaarsveld, H. Venter, F.P.J. Snyman, J.C. van der Walt, D.G Venter, C.W.M. du Toit, I.D Krüger, H.J.R. du Plessis. Derde ry: J.V. Coetzee, G.H.J. Kruger, E.L.J. Venter, D. Postma, D.P. du Plessis, A.S.E Yssel, D.N. Kotze. Vierde ry: J.H. Boneschans, T.T. Spoelstra, W.J. Postma, W.J. Snyman, A. Duvenage, P.J.S. de Klerk, B.J. de Klerk.
•  
  Die Algemene Sinode van die GKSA 1930 in sitting op Burgersdorp. Eerste ry: S. van der Walt, Jacs van Rooy. Tweede ry: Dr. E. Venter, J.C. van der Walt, H.J. Venter, J.G.H. van der Walt, G.H.J. Kruger, W.J. Postma, W.J. Snyman, Dirk Postma, D.N. Kotze, J.H. Boneschans, A. Duvenage. Derde ry: H.P.J. Pasch, N.H. van der Walt, W.J. de Klerk, T. Hamersma, J.A. van Rooy, J.V. Coetzee, D.P. du Plessis, H.S. van Jaarsveld en D.G. Venter. Vierde ry: H. du Plessis, A.S.E. Yssel, J.P. Jooste, A. Postma, I.D. Krüger, W.F. Venter, T.T. Spoelstra, F.P.J. Snyman, dr. P.J.S. de Klerk, prof. Jacobus du Plessis, H.J.R. du Plessis, Derk Rumpff.
•  
  Die Algemene Sinode van die GKSA 1933 in sitting Pretoria, afgeneem op die trap van die Uniegebou. Eerste ry: A. Postma, P.G.W. Snyman, Derk Rumpff, J.G.H. van der Walt, I.D. Krüger, prof. J.C. Coetzee, T.T. Spoelstra, A.S.E. Yssel, D.N. Kotzé, W.J. Postma, J.P. van den Berg, I.J. van der Walt. Tweede ry: H.F.V. Kruger, J.H. Boneschans, J.M. de Wet. Tweede ry: W.J. de Klerk, P.J.S. de Klerk, B.J. de Klerk, B. de Klerk, S.J. van der Walt, L.S. van der Walt, J.A. Schutte, N.H. van der Walt, E.I.J Venter, H.S. van Jaarsveld, H.J. Venter, D.G Venter, J.V. Coetzee. Vierde ry: J. van Rooy, A. Aucamp, H.P.J. Pasch. Vyfde ry: J.A. van Rooy, J.H. Kruger, G.H.J. Kruger, W.F. Venter, I.J. Lessing, J.B. du Plessis, S.P. van der Walt, J.P. Jooste, J.L. de Bruin, S. du Toit, D.P. du Plessis, F.P.J. Snyman.
•  
  Die Nasionale Sinode van die GKSA van 1939 voor die Vrouemonument in Bloemfontein. Eerste ry: H.S. van Jaarsveld, F.N. Lion Cachet, W.J. Postma, B. de Klerk, H.J. Venter, J. van Rooy, P.W. van der Walt, P.G.W. Snyman. Tweede ry: N.H. van der Walt, J.G.H. van der Walt, D. Postma, dr. J.D. Du Toit, J.A. van Rooy, dr. C.J.H de Wet, dr. S.O. Los, dr. J.P. Jooste, J.V. Coetzee, I.D Kruger, J.C. van der Walt. Derde ry: J.P. van der Berg, G.H.J. Kruger, A.L Aucamp, M. Postma, J.M. de Wet, I.J. Lessing. Vierde ry: Jacs van Rooy, J.L. de Bruin, J.A. Schutte, A. Postma, E.L.J. Venter, D.G. Venter, J.L. Vorster, T.T. Spoelstra, Derk Rumpff, H. du Plessis. Vyfde ry: dr. B.J. de Klerk, P.J. de Klerk, J.J. Venter, J.H. Boneschans, L.S. van der Walt, S. du Toit, J.F. du Plooy, A.S.E. Yssel. Sesde ry: H.F.V. Kruger, P.J.S. de Klerk, D.N. Kotze, W.J. Snyman, W.F. Venter, S.P. van der Walt, J.W.J. van Ryssen, N.J. Snyman, B.R. Krüger, D.J. van der Walt.

• (af) Harris, C.T., Noëth, J.G., Sarkady, N.G., Schutte, F.M. en Van Tonder, J.M. 2010. Van seringboom tot kerkgebou: die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Nienaber, P.J. 1947. Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel I. Johannesburg: L. & S. Boek- en Kunssentrum.
• (af) Vogel, ds. Willem (red.). 2015. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2016. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Die Kerkblad, 1930, Potchefstroom
• Die Kerkblad, 8 Desember 1944, Potchefstroom