[go: up one dir, main page]

Gaan na inhoud

Vangelis

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Vangelis
Vangelis by die premiere van El Greco (2007)
Agtergrondinligting
GeboortenaamEvangelos Odysseas Papathanassiou
Gebore29 Maart 1943 (1943-03-29) (81 jaar oud)
OorsprongVolos, Griekeland
Sterf17 Mei 2022
Beroep(e)Komponis
InstrumenteKlavier
Jare aktief1961–2022
AssosiasiesAphrodite's Child, Jon & Vangelis, Demis Roussos

Evangelos Odysseas Papathanassiou (Ευάγγελος Οδυσσέας Παπαθανασίου), (29 Maart 1943 - 17 Mei 2022), was 'n Griekse komponis, ook bekend as Vangelis. Hy is veral bekend vir sy bydrae tot die film Chariots of Fire, waarvoor hy 'n Oscar gewen het.

Hy het sy loopbaan saam met verskeie popgroepe van die 1960's begin, soos The Forminx en Aphrodite's Child, met laasgenoemde se album 666 (1972) wat erken word as 'n progressiewe-psigedeliese rockklassieker. In die 1970's het Vangelis partiture vir verskeie dieredokumentêre films gekomponeer, insluitend L'Apocalypse des Animaux, La Fête sauvage en Opéra sauvage; die sukses van hierdie werke het hom in die hoofstroom van die rolprentbedryf gebring.

In 1975 het hy sy nuwe 16-snit-ateljee, Nemo Studios, op die been gebring in Londen, wat hy sy "laboratorium" genoem het, en het baie solo-ateljee-albums vrygestel waarop met musiek en konsepte geëksperimenteer is, onder andere die Hemel en die Hel en China. In die vroeë 1980's het Vangelis 'n musikale vennootskap gevorm met Jon Anderson, die hoofsanger van die progressiewe rockgroep Yes, en die duo het verskeie albums saam vrygestel as "Jon and Vangelis". Hy het ook saam met Irene Papas aan twee albums van Griekse tradisionele en godsdienstige liedjies gewerk.

In 1980 het hy die partituur vir die Oscar-bekroonde rolprent Chariots of Fire gekomponeer, waarvoor hy 'n Oscar-toekenning vir beste oorspronklike partituur gewen het. Die klankbaan se enkelsnit, die rolprent se tema, is ook as agtergrondmusiek by die Londense 2012 Olimpiese Spele se medalje-oorhandigingseremonies gebruik.

Vangelis het ook die amptelike lied gekomponeer van die 2002 FIFA Wêreldbeker wat in Korea en Japan gehou is. In sy laaste twintig jaar het Vangelis met NASA en ESA saamgewerk aan musiekprojekte soos Mythodea, Rosetta en Juno to Jupiter, wat sy 23ste en laaste solo-ateljee-album in 2021 was.

Hy was bekend daarvoor dat hy baie van elektroniese instrumente gebruik gemaak het. Met 'n loopbaan in musiek wat oor meer as 50 jaar strek en meer as 50 albums gekomponeer en uitgevoer, word Vangelis beskou as een van die belangrikste figure in die geskiedenis van elektroniese musiek, en moderne film musiek.

Vroeë lewe

[wysig | wysig bron]

Hy is in Agria gebore, 'n kusdorpie in Magnesia, Thessalië, Griekeland, en het in Athene grootgeword. Sy vader Odysseus het in eiendom gewerk en was vroeër 'n amateur-naelloper; sy seun het hom as " 'n groot liefhebber van musiek" beskryf. Hy het een broer gehad, Nikos. Vangelis het op die ouderdom van vier 'n belangstelling in musiek ontwikkel deur op die familieklavier te komponeer en met klanke te eksperimenteer. Toe hy ses was, het sy ouers hom vir musieklesse ingeskryf, maar Vangelis het later gesê sy pogings om te studeer het “misluk” aangesien hy verkies om tegniek op sy eie te ontwikkel. Hy het homself gelukkig geag dat hy nie musiekskool bygewoon het nie, aangesien hy geglo het dat dit sy kreatiwiteit sou belemmer. Hy het uit sy geheue leer speel. "Toe die onderwysers my vra om iets te speel, het ek gemaak asof ek dit lees en uit geheue gespeel".

Vangelis het tradisionele Griekse musiek as besonder belangrik in sy kinderjare gevind, maar het op 12 ook 'n belangstelling in jazz en rock ontwikkel. Op 15 het hy skoolorkesgroepe begin vorm, nie om ander musikante te wen nie, maar om pret te hê. Vangelis het sy eerste Hammond-orrel op 18 aangeskaf. In 1963 het Vangelis en ander skoolvriende 'n rockgroep The Forminx begin, en speel omslag liedjies en oorspronklike materiaal, wat grootliks geskryf is deur Vangelis, met Engelse lirieke deur radio DJ en platevervaardiger Nico Mastorakis. Na nege enkelsnitte en 'n Kersfees-uitgawe, wat regoor Europa sukses behaal het, het die groep in 1966 ontbind.

Persoonlike lewe en dood

[wysig | wysig bron]

Vir 'n musikant van sy formaat is min bekend oor Vangelis se persoonlike lewe, aangesien hy het selde onderhoude aan joernaliste toegestaan het. In 2005 het hy verklaar dat hy "nooit belangstel" in die "dekadente leefstyl" van sy jongdae nie, en verkies om nie alkohol of ander dwelms te gebruik nie. Hy het ook min belangstelling gehad in die musiekbedryfbesigheid en om sterstatus te bereik, en besef dat "sukses en suiwer kreatiwiteit nie baie versoenbaar is nie. Hoe meer suksesvol jy word, hoe meer word jy 'n produk van iets wat geld genereer". In stede daarvan het hy sy sukses gebruik om so vry en onafhanklik as moontlik te wees en het dikwels die geleentheid verwerp om sy roem te bevorder of daaruit munt te slaan.

Vangelis se woonplek was nie publiek bekend nie; in plaas daarvan om hom op een plek of land te vestig, het hy gekies om "rond te reis". Hy het 'n huis besit langs die Akropolis van Athene, wat hy nie opgeknap het nie. Hy het nie kinders gehad nie; in 2005 was hy in sy derde langtermynverhouding en het gesê: "Ek kon nie vir 'n kind sorg op die manier wat ek dink 'n kind behoort versorg te word nie." Uittreksels uit ander onderhoude noem dat Vangelis voorheen twee keer getroud was, waarvan 'n huwelik met die Franse fotograaf Veronique Skawinska, wat werk vir van sy albums vervaardig het. 'n 1982-onderhoud met Backstage dui daarop dat Vangelis voorheen getroud was met die Griekse sangeres Vana Veroutis, wat koor vir sommige van sy plate verskaf het.

Alhoewel 'n baie private persoon, was hy volgens baie weergawes, 'n "buitengewoon toeganklike", "regtig aangename" en "humoristiese" mens, wat lang vriendelike byeenkomste geniet het, gefassineer was deur Antieke Griekse filosofie, die wetenskap en fisika van musiek en klank, en ruimteverkenning. Sy daaglikse aktiwiteite het hoofsaaklik behels om sy elektroniese instrumente en die klavier te kombineer en te speel. Hy het dit ook geniet om te skilder. Sy eerste uitstalling, van 70 skilderye, is in 2003 by Almudin in Valencia, Spanje, gehou. Hy het daarna deur Suid-Amerika getoer tot die einde van 2004.

Vangelis is op 17 Mei 2022, 79 jaar oud, aan hartversaking dood in 'n hospitaal in Parys waar hy vir COVID-19 behandel is.

Musikale styl en komposisie

[wysig | wysig bron]

Vangelis se musikale styl is uiteenlopend; hoewel hy hoofsaaklik elektroniese musiekinstrumente gebruik het, wat elektroniese musiek karakteriseer, is sy musiek beskryf as 'n mengsel van electronica, klassiek (sy musiek was dikwels simfonies), progressiewe rock, jazz (improvisasies), ambient, avant-garde/eksperimenteel, en wêreld. Vangelis word soms as 'n new-age komponis gekategoriseer, 'n klassifikasie wat ander betwis het. Vangelis het self New-age-musiek ’n styl genoem wat “die geleentheid gebied het vir talentlose mense om baie vervelige musiek te maak”.

As 'n musikant wat hoofsaaklik op klawerbord gekomponeer en gespeel het, het Vangelis sterk staatgemaak op sintetiseerders en ander elektroniese benaderings tot musiek. Hy het ook baie van akoestiese instrumente (insluitend folk) en kore gebruik gemaak. Hy het gesê:

"Ek speel nie altyd met sintetiseerders nie. Met dieselfde plesier speel ek akoestiese instrumente. Ek is bly as ek onbeperkte keuse het; om dit te kan doen, het jy alles nodig van eenvoudige akoestiese klanke tot elektroniese klanke. Klank is klank en vibrasie is vibrasie, hetsy van 'n elektroniese bron of 'n akoestiese instrument."

Synthtopia, 'n elektroniese musiekresensiewebwerf, het gesê dat daar na Vangelis se musiek verwys kan word as "simfoniese electronica" vanweë sy gebruik van sintetiseerders op 'n orkestrale wyse. Die webwerf het voortgegaan om sy musiek as melodies te beskryf : "hy teken op melodieë van volksmusiek, veral die Griekse musiek van sy vaderland".

Vangelis se musiek en komposisies is ook beskryf as "'n kenmerkende klank met eenvoudige, herhalende, dog onvergeetlike wysies teen evokatiewe ritmes en akkoordreekse." Sy eerste elektriese instrument was 'n Hammond B3 orrel, terwyl sy eerste sintetiseerder 'n Korg 700 monophonic was. Hy het dikwels vibrato op sy sintetiseerders gebruik, wat op 'n kenmerkende manier op sy Yamaha CS-80 polifoniese sintetiseerder uitgevoer is, om deur variasie in toondruk die ekspressiewe vibrato-klank te produseer. In 'n 1984-onderhoud het Vangelis die CS-80 beskryf as "Die belangrikste sintetiseerder in my loopbaan - en vir my die beste analoog-sintetiseerderontwerp wat daar nog ooit was."

In 'n onderhoud met Soundtrack, 'n musiek- en filmwebwerf, het Vangelis oor sy komposisieprosesse gesels. Vir rolprente het Vangelis verklaar dat hy 'n partituur vir 'n rolprent sou begin komponeer sodra hy 'n rowwe snit van die beeldmateriaal gesien het. Benewens die werk met sintetiseerders en ander elektroniese instrumente, het Vangelis ook saam met orkeste gewerk en gedirigeer. Byvoorbeeld, in die Oliver Stone-film Alexander, het Vangelis 'n orkes gedirigeer wat bestaan ​​het uit verskeie klassieke instrumente, insluitend sitars, perkussie, vingersimbale, harpe en doedoeke (antieke Armeense blaasinstrumente).

Hy verduidelik sy gebruiklike metode van benadering: " Sodra die musikale idee daar is, word soveel klawerborde as moontlik gekoppel, wat op hul beurt direk aan die toepaslike snitte gekoppel is. Die idee is nou om soveel klawerborde as moontlik op dieselfde tyd te speel. Op dié manier ontwikkel so 'n breë basis as moontlik, wat dan net verfyn moet word. Daarna is dit 'n kwessie van dinge byvoeg of dinge uitlaat."

Vangelis het een keer die E-mu Emulator met 'n rekenaar gebruik. Terwyl hy erken dat rekenaars "uiters nuttig en ongelooflik is vir 'n menigte wetenskaplike gebiede", beskryf hy dit as "onvoldoende en stadig" vir onmiddellike en spontane skepping en, in terme van kommunikasie, "die ergste ding wat kan gebeur vir die uitvoerende musikant".

Vangelis was van mening dat die hedendaagse beskawing in 'n kulturele "donker era" van "musikale besoedeling" leef. Hy het musikale komposisie as 'n wetenskap eerder as 'n kuns beskou. Hy het 'n mistieke siening gehad oor musiek as "een van die grootste kragte in die heelal", dat "musiek al voor ons bestaan het". Sommige meen dat sy ervaring van musiek 'n soort sinestesie is, gewaarwordinge wat een deel van die liggaam ondergaan wanneer 'n ander deel geprikkel word.

Bronne

[wysig | wysig bron]
  • Mark J. T. Griffin: Vangelis: The Unknown Man – An Unauthorised Biography. Mark J. T. Griffin, London, 1994, ISBN 0-9523187-2-5.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]