Pous Adrianus I

Pous Adrianus I
Pontifikaat begin	9 Februarie 772
Pontifikaat eindig	25 Desember 795
Voorganger	Stefanus III
Opvolger	Leo III
Gebore	Rome, Italië
Sterf	25 Desember 795 Rome, Italië
Ander pouse genaamd Adrianus

Adrianus I was die 95ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk.

Pous Adrianus I is in Rome gebore, die seun van 'n Romeinse edelman met die naam Theodorus. Op 9 Februarie 772 volg hy Pous Stefanus III op en regeer tot sy dood op 25 Desember 795. Hy word opgevolg deur Pous Leo III. Die naam ‘Adrianus’ beteken 'inwoner van Adrië'.

Net voor die verkiesing van Pous Adrianus I val Desiderius die koning van die Lombarde die pouslike gebied binne. Adrianus vra hulp van Karel die Grote, koning van die Franke. Karel die Grote val Italië met 'n groot leër binne en verower Pavia, die hoofstad van die Lombarde. Desiderius vlug na die abdy van Corbië in Frankryk. Karel het die hele Lombardye ingeneem en ook die titel "Koning van die Lombarde" vir homself gevat.

Die pous het 'n paar toevoegings gekry tot die hertogdom van Rome, die eksargaat van Ravenna en die vyf stede (die Pentapolis) aan die Adriatiese kus, van Rimini tot Ancona sowel as die kusvlakte tot by die berge.

'n Bewys vir die rustigheid wat in die Hertogdom van Rome geheers het, is gevind in die "Domusculta Capracorum", die sentrale landgoed wat Adrianus laat bou het in die landelike gebied noord van Veii. Die landgoed word beskrywe in die Liber Pontificalis, maar was onbekend tot 1960, toe uitgrawings dit herontdek het. Die landgoed was self-onderhoudend met sy eie graanmeul, smitswinkel en teëlfabriek. 'n Gemengde ekonomie met graan, wingerde, olywe, groentes en 'n varkboerdery is gevind. In die 10de eeu het verskeie dorpies uit die landgoed ontstaan, Campagnano in 1076, Formello in 1027, Mazzano in 945, en Stabia (teenswoordig Faleria) in 998.

'n Heroplewing van 'n ou kettery het in Adrianus se tyd in Spanje plaas gevind. Elipandus, biskop van Toledo, en Felix, biskop van Urgel, het beweer dat die tweede persoon van die Heilige Drie-eenheid nie regtig mens geword het nie, maar slegs die menslike natuur aangeneem het. Jesus Christus sou dus slegs die aangenome seun van God wees. Die Pous het die Neo-Nestorianisme veroordeel en die konsilie van Ratisbon in 758 het die pous se siening bevestig.

In sy stryd met die Bisantynse Ryk en die Lombardiese hertog van Benevento, Arichis II, het Adrianus vasgeklou aan sy bondgenootskap met die Franke. Hy het wel met die Franke verskil oor die ikonoklasme en Adrianus het die dekreet van die tweede sinode van Nicaea bekragtig wat die verering van beelde toegelaat het. Die tweestryd het gelei tot die ontstaan van die "Libri Carolini". Adrianus het hom daarteen verset en in 'n brief die banvloek (anatema) uitgespreek teen almal wat geweier het om beelde van Jesus, die Maagd Maria of die heiliges te vereer. Die Frankiese sinode van Frankfurt in 794 het die praktyk weereens veroordeel en die strydpunt het gebly tot na Adrianus se dood.

In 787 het hy die bisdom van Lichfield in Engeland verhef tot 'n aartsbisdom op die versoek van die Engelse biskoppe en die Engelse koning Offa om die magsbalans tussen Kent en Mercië te handhaaf. Hy het die pallium aan biskop Higbert besorg in 788.

Onderstaande grafskrif geskryf deur Karel die Grote in digvorm, waarin hy Adrianus as 'vader' beskrywe, kan vandag nog gesien word by die deure van die Sint Pieterskerk.

Nomina jungo simul titulis, clarissime, nostra : Hadrianus, Carolus, rex ego, tuque pater. Quisque legas versus, devoto pectore, supplex Amborum mitis, dic, miserere Deus.

Adrianus het van die akwadukte in Rome herstel en die kerke Santa Maria in Cosmedin en San Marko laat herbou.

Adrianus was een van die pouse wat die langste regeer het. Toe hy sterf, was hy naas Petrus die langs regerende pous. Na hom was daar nog vier pouse wat langer regeer het Pius VI, Pius IX, Johannes Paulus II en Leo XIII.

• Davis, R. (2001) Book of the Pontiffs (English Translation of the Liber Pontificalis) Liverpool University Press. ISBN 0-85323-545-7
• Duff, Eamon. Saints and Sinners: A History of the Popes, Yale University Press, 2001. pp 62–63. ISBN 0300091656
• Maxwell-Stuart, P. G. Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present, Thames & Hudson, 2002, p. 47. ISBN 0500017980.
• Ward-Perkins, J.B., "Etruscan Towns, Roman Roads and Medieval Villages: The Historical Geography of Southern Etruria" The Geographical Journal 128.4 (December 1962:389-404)

Die Engelse Wikisource bevat bronmateriaal oor hierdie onderwerp onder die titel:

Catholic Encyclopedia (1913)/Pope Adrian I

• CE Inskrywing in die Catholic Encyclopedia (Engels)

• BBKL Inskrywing (met Literatuurverwysings) in die Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (Duits)
• PTA Inskrywing in "Popes through the Ages" deur J. Brusher S.J. (Engels)

Saamgestel en vertaal uit die Nederlandse, Engelse, Duitse en Franse wikipedia.