Slag van Agincourt

Slag van Agincourt Engels: Battle of Agincourt Frans: Bataille d'Azincourt
Deel van die Honderdjarige oorlog
Slag van Agincourt, 15de-eeuse skildery
Datum 25 Oktober (Sint Krispynsdag) 1415 Ligging Agincourt, Frankryk Resultaat Engelse oorwinning
Strydende partye
Koninkryk van Engeland	Koninkryk van Frankryk
Bevelvoerders
Hendrik V van Engeland	Karel VI van Frankryk
Sterkte
Ongeveer 6 000; 5/6 langboogskutters, 1/6 dismounted men-at-arms.	Tussen 20 000 en 30 000 Geskat op 1/6 kruiboogskutters en boogskutters, 1/2 gens d'armes, 1/3 berede ridders.
Ongevalle
100-250 Ongevalle[1]	Ongeveer 6 000

Die Slag van Agincourt (ook bekend as die Slag van Azincourt) het op 25 Oktober 1415 tydens die Honderdjarige oorlog tussen die leër van koning Hendrik V van Engeland en dié van Karel VI van Frankryk plaasgevind. Die Koninkryk van Engeland het 'n oorwinning oor die swaar geharnaste Franse kavallerie behaal, wat weens die swaar reënval tydens die slag moes afsaal. Die Franse ruiters het gegly en gesukkel in die modder en gevolglik swaar verliese gely deur die storm pyle wat op hul neergereën het.

Die slag het daartoe gelei dat die noorde van Frankryk onder Engelse heerskappy geval het. Tonele van die veldslag vorm deel van William Shakespeare se drama, Henry V.^[2]

Op 13 Augustus 1415 land koning Hendrik se leër van 8 000 boogskutters en 2 000 man kavallerie by Harfleur. Die beleg van hierdie stad het koning Hendrik 'n derde van sy leër gekos. Hierna kies hy op 7 Oktober koers na Calais wat hy so vinnig moontlik kuslangs wou bereik.

Sy soektog na 'n veilige oorsteekplek oor die Somme, die Canche en die Ternoise bring hom op die hoëveld van Agincourt, 'n klein dorpie in die Noord-Franse graafskap Artois. Tussen die bosse van Agincourt en Tramecourt stuit hy op 24 Oktober die Franse leër van maarskalk d'Albret, wat sy weg versper, ruim 20 000 man sterk. Bowendien was die Engelse leër honger, vermoeid en deur siekte geteister.

Die stryd is gevoer in 'n oop deurgang tussen die twee genoemde bosse. Die nag van die 24ste rus albei leërs, maar die Engelse geniet skrale beskutting teen die swaar reën. Vroeg op die môre van die 25ste stel Hendrik sy leër op (ongeveer 1 000 berede soldate, 6 000 boogskutters, en 'n paar duisend voetsoldate). Die Engelse linkerflank staan onder aanvoering van Camoys, die regterflank onder die Hertog van York, en die middelgroep onder koning Hendrik self. Hierby het elke groep sy eie kleiner leër gevorm, met die kavallerie (wat afgesaal was) in die middel, boogskutters op die flanke en groepies boogskutters wat vorentoe geskuif is. Op die bostaande skets van die terrein word die aanvangsposisie van die Engelse leër regs onder weergegee.

Die Franse stel hulle op in drie rye, met reëlmatige spasies tussenin. Hoewel hulle drie tot vier maal meer as die Engelse is, verhinder die terrein dat hulle ten volle hiervan gebruik maak. Weens die swaar reënval was die grond uitermate modderig, wat ook tot gevolg gehad het dat hulle nie hul artillerie nie betyds kon laat stelling inneem nie. Hulle kruisboogskutters bevind hulle agter die ridders en ander kavallerie.

Gedurende die eerste drie uur na sonsopkoms bly dit rustig. Toe Hendrik merk dat die Franse nie van plan was om aan te val nie, beveel hy sy leër om verder in die deurgang tussen die bosse op te beweeg. Die Engelse boogskutters plant skuins pale in die grond om 'n stormloop van die ridders af te weer en begin die slag met 'n sarsie pyle. Die Franse ridders, ongedissiplineerd en sorgeloos ondanks die lesse van Crécy en Poitiers, word op hierdie wyse spoedig tot aksie uitgelok, en hulle kavallerie saal toe op vir 'n stormloop, maar word in die verwarring weer teruggedryf.

Die Franse maarskalk lei die voorste linie, afgesaal, met hulle swaar harnasse deur die modder na die Engelse linie. Ondanks die modder en die Engelse pyle bereik hulle die Engelse linie, waar hulle handgemeen raak met die Engelse kavallerie wat ook afgesaal het. Die dun Engelse verdedigingslinie is teruggedryf, en koning Hendrik self is byna van sy perd afgedwing. Die Engelse boogskutters kies dié oomblik om deur gate in die nou vormlose Franse linie te dring; die swaar gepantserde Franse het geen antwoord op hierdie lig gepantserde soldate nie en word gedood of gevange geneem. Met die tweede Franse linie verloop sake ook soos met die eerste. Volgens sommige bronne het die derde Franse linie die voorbeeld van die eerste twee gevolg, volgens ander weer het hierdie linie vas bly staan.

Die geveg het tot 'n einde gekom met 'n halfhartige aanval deur 'n groep vlugtelinge. Koning Hendrik, bang dat sy groot groep gevangenes kon ontsnap, het opdrag gegee om hulle te dood. 'n Deel van die Franse gevangenes word lewend verbrand in 'n hut waar hulle toevlug gesoek het. Die slagting het tot 'n einde gekom toe die aanvallers hul onttrek het.

Die Engelse se verlies is geskat op 13 kavalleriste (insluitend die Hertog van York, Eduard van Norwich, kleinseun van Eduard III van Engeland) en ongeveer 100 voetsoldate. Soos in daardie tyd gebruiklik was, word sy liggaam gekook sodat sy beendere na Engeland saamgeneem kan word.

Die Franse verloor 5 000 uit die adelstand, insluitende die Franse maarskalk, 3 hertoë (onder wie Antoon van Boergondië, hertog van Brabant en Limburg), 5 grawe en 90 baronne (onder meer Jan van Alençon); 1 000 ander is gevange geneem, onder wie hertog Karel van Orléans (sien onder Blois).

In die literatuur word hierdie slag breedvoerig beskryf in:

• William Shakespeare: "Henry the Fifth".
• Hella S. Haasse: "Het woud van verwachting".

• Engelse Wikipedia, diverse webwerwe.