Josua

Josua is die sesde boek van die Hebreeuse Bybel.

Die boek handel oor die verowering van Kanaän deur die Israeliete en die verdeling van die land onder hulle, onder Josua se leiding. Deur dit alles vir die Israeliete moontlik te maak, het die Here sy belofte aan Abraham vervul. Soos Moses gedoen het, spoor ook Josua kort voor sy dood die volk aan om getrou te bly in hulle diens aan die Here en nie afgode te dien nie.

Die skemer begin reeds toesak oor die laagte van Ráfidim. Op 'n klip op die heuweltop sit Moses, die man wat Israel, die volk van God, uit die slawerny uit Egipteland gelei het. Die groot menigte het al ver getrek deur die woestyn op pad na Kanaän, die land wat die Here aan hulle beloof het, maar dors en honger en vermoeienis dreig nou om hul moed te breek. En nou het die Amalekiete ook nog met 'n slinkse aanval gekom. Hulle het die swakkes en vermoeides, wat die agterhoede van die trekkende volk gevorm het, aangeval.

Die volk moet hulself verdedig. Vlug, soos voor Farao uit, kan hulle nie nou nie. Maar Moses is geen krygsman nie. 'n Volksleier, ja, maar nou is 'n onverskrokke veldheer nodig, 'n jong man vol durf en daadkrag en geloof. Toe roep Moses sy jong dienaar, die seun van Nun uit die stam van Efraim, wat op die moeisame woestyntog met die opstandige volk sy regterhand geword het. Hosea is sy naam, wat beteken “Hy gee redding". Maar Moses het hom anders genoem: Josua, wat beteken “Die Here gee redding". Hierdie naam, Josua, is in die Hebreeus ook nou verwant aan die naam van Jesus, die groot Verlosser wat aan die volk van Israel belowe is en eeue later in Betlehem gebore sou word. “Kies vir ons manne en trek uit, veg teen Amalek," het Moses Josua beveel.

Self het hy op die heuwel geklim om die geveg dop te hou en met opgehewe hande woordeloos te bid dat die Here die oorwinning moet gee. Nou, met die donker wat in die vallei langs kruip, weet hy: die Israeliete het die Amalekiete verslaan. Josua, die eerste generaal in die lang geskiedenis van die volk van Israel, het sy eerste oorwinning behaal, met “die Here as sy banier.", soos Moses die altaar wat hy hier uit dankbaarheid gebou het, genoem het.

Hier het die roemryke loopbaan van Josua, die aanvoerder van die leermag van die volk van God, begin. Hy is deur God self aangewys as Moses se opvolger wat die volk die Beloofde Land moet inlei, omdat Moses weens sy ongehoorsaamheid dit nie self mag gedoen het nie. Op die tog deur die woestyn is Josua gevorm vir hierdie taak. By Sinai het by, toe Moses vir die tweede keer die berg opgaan om God te ontmoet, saamgegaan. Hy het die teenwoordigheid van die Here leer ken. Later, toe die Here daagliks in 'n wolkkolom voor die Tent van Samekoms neergedaal het om met Moses te praat “van aangesig tot aangesig, soos met 'n vriend", was Josua ook aanwesig.

Toe hy dus as een van die twaalf verspieders gekies is om die land Kanaän te gaan verken, het hy en Kaleb die volk aangemoedig om in te trek, want by het geglo dat Israel die inwoners van die land met die Here se hulp sou oorwin. Vir hierdie geloof en moed wou die volk hom stenig. Maar veertig jaar later staan hy met die kinders van die kleingelowige volk voor die Jordaan en laat die Here hulle droogvoets deur die rivier die Beloofde Land binnetrek. “Wees net baie sterk en vol moed; soos Ek met Moses gewees het, sal Ek met jou wees; jy moet net nie links of regs van my Wet afwyk nie," het die Here Josua beveel.

Die eerste vesting wat hulle moes inneem, was die ommuurde Palmstad, Jerigo. Oorlogstuig soos stormramme en hoe bouttorings om oor die mure te kom, het die Israeliete nie besit nie. Maar terwyl Josua nog kyk na die hoë mure van die stad daar op die vlakte, merk hy 'n man by hom met 'n uitgestrekte swaard in sy hand. Vriend of vyand? Wonder Josua, en val op sy knieë toe hy hoor dat die Man die Leërowerste van die Here is. Josua ontvang nou opdrag om Jerigo in te neem.

Vir 'n soldaat wat nie absoluut gehoorsaam aan die bevele van God en vol vertroue in Hom was nie, sou die opdrag verspot geklink het. Maar Josua het dit stiptelik uitgevoer. Ses dae lank trek hy met sy krygsmanne in doodse stilte al om die stadsmure met die verbondsark, gedra deur sewe priesters, op die voorpunt. Van agter hul verskanste mure het die inwoners van Jerigo die vreemde skouspel dopgehou. Toe, op die sewende dag, trek die Israeliete sewe maal om, die priesters blaas op die borings en die volk hef 'n magtige krygsgeskreeu aan.

Die stadsmuur van Jerigo krummel, kantel, stort inmekaar. Jerigo is verower. Interessante opgrawings word nog steeds gedoen naby die huidige Jerigo, wat deur sommige geleerdes as die oudste bekende stad beskou word. Daar bestaan verskeie teorieë oor hoë die stadsmure omgeval het. Sommige meen dat dit 'n aardbewing was wat die Here gestuur het om sy volk te help. Ander se die daelange gestamp van duisende voete het die fondamente verswak en toe het die aanslag van die geweldige klankgolf uit duisende kele die krummelende mure op die verswakte fondamente laat instort.

Watter verklaring ook al aangebied word, die feit bly staan, volgens die skrywer van die Hebreërbrief: “Deur die geloof het die mure van Jerigo geval ... " Vol moed trek 'n klein leermag Israeliete nou op teen die volgende vesting in hul pad, die klein stadjie Ai. Maar hulle ly 'n vernederende neerlaag. Haastig moet hulle voor hul agtervolgers vlug. Waarom dan? En selfs die gelowige, dapper Josua vra nou verwytend aan die Here waarom Hy hulle ooit deur die Jordaan laat trek het.

Gou kry hy die antwoord: Israel was ongehoorsaam. 'n Man met die naam Akan het, teen die Here se bevel in dat alles in Jerigo vernietig moet word, 'n mooi mantel, goud en silwer vir homself geneem. Eers nadat Josua met Akan afgereken het en so weer die les van absolute gehoorsaamheid geleer het, kon Israel Ai verower. Nou laat Josua vir die Here 'n altaar bou. Hy roep die hele volk bymekaar en lees vir hulle die hele wet voor soos Moses dit ontvang het, die seën en die vloek, sodat hulle baie goed kan weet wat van hulle verwag word.

Tog het Josua hom nog een keer deur die vyand om die bos laat lei. Die inwoners van die stad Gibeon het 'n listige plan beraam om die Israeliete se verowering vry te spring. Hulle stuur 'n paar boodskappers met verslete klere en uitgedroogde korsies brood na Josua. Die boodskappers gee toe voor dat bulle van 'n ver land afkomstig is en vra dat die Israeliete 'n vredesverbond met hulle sluit. Sonder om die Here te raadpleeg en teen die bevel in dat daar geen verbond met die inwoners van Kanaän gesluit mag word nie, belowe Josua om die Gibeoniete te laat lewe.

Drie dae later, toe hy by die stad Gibeon aankom, kom hy agter dat by bedrieg is. Josua kon sy eed om hul lewens te spaar, nie verbreek nie. Daarom maak hy die Gibeoniete tot knegte van die Israeliete. Hulle het die houtkappers en waterdraers geword wat ook moes sorg dat daar voortdurend genoeg hout vir die altaar sou wees. Toe die ander Kanaänitiese konings van Josua se verbond met die Gibeoniete hoor, sluit vyf van hulle met mekaar 'n verdrag.

Met 'n geweldige oormag trek hulle teen Gibeon op. Nou is Josua verplig om die Gibeoniete te hulp te kom. Met 'n belofte van die Here dat Hy hom die oorwinning sal gee, slaan Josua onverwags toe op die vyand nadat hy heelnag deur getrek het en dryf hulle voor hom uit. Weer gebeur daar 'n wonder. 'n Geweldige haelstorm sak uit oor die vlugtende vyand. Duisende word deur die groot haelstene doodgeslaan. Toe bid Josua dat die Here die son moet laat stilstaan sodat hy die vyand in daglig kan agtervolg en vernietig.

“En daar was geen dag soos hierdie een, voor hom en na hom, dat die Here na die stem van 'n man geluister het nie, want die Here het vir Israel gestry." Na hierdie oorwinning was daar geen keer aan Josua se segetog nie. Een-en-dertig konings is deur hom verslaan, en toe kon by aan elke stam in Israel sy eie gebied in die Beloofde Land toeken. Die belofte wat die Here eeue tevore aan Abraham gedoen het, is vervul. En toe Josua oud en ver op sy dae was, roep hy weer die volk bymekaar.

Ernstig vermaan hy hulle om aan die Here getrou en gehoorsaam te bly. Die woorde het hy in ʼn wetboek laat aanteken. Toe het hy gesterwe, honderd-en-tien jaar oud, en is op die grondgebied van sy erfdeel by Timnat-Serag begrawe. In die Bybel is die verhaal van Josua opgeteken in die boeke Exodus, Numeri en Deuteronómium, terwyl die boek Josua, wat nie deur homself geskryf is nie, die geskiedenis van sy verowering van Kanaän vertel.

• KENNIS, 1980, ISBN 079810824X, volume 2, bl. 380, 381
• Die Bybel: Nuwe vertaling (Bybelgenootskap van Suid-Afrika)
• Bybel.co.za

• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Josua.