Hendrik IV van Engeland

Hendrik IV
Koning van Engeland
’n Portret uit die 16de eeu van Hendrik IV.
Huis	Lancaster
Regeer	30 September 1399 – 20 Maart 1413
Voorganger	Richard II
Opvolger	Hendrik V
Eggenote	Maria de Bohun Johanna van Navarra
Kinders	Hendrik V, Thomas van Clarence, Jan van Bedford, Humfred van Gloucester, Blanche en Philippa
Gebore	3 April 1366
Oorlede	20 Maart 1413
Vader	Jan van Gent
Moeder	Blanche van Lancaster
Handtekening

Hendrik IV (3 April 1366 – 20 Maart 1413) was van 1399 tot 1413 koning van Engeland. Hy was die negende koning van die Huis van Plantagenêt en het nes sy oupa ook aanspraak gemaak op die titel koning van Frankryk. Hy is in Bolingbroke-kasteel in Lincolnshire gebore, vandaar sy ander naam, Hendrik (van) Bolingbroke. Sy pa, Jan van Gent, die 1ste Hertog van Lancaster, was die derde seun van Eduard III, en een van die regente van Hendrik se neef, Richard II (vir wie Hendrik later van die troon gesit het). Hendrik se ma was Blanche, die erfgenaam van die talle Lancaster-landgoede. Hendrik IV is dus die eerste Engelse koning van die Lancaster-tak van die Plantagenêts, een van die twee familietakke wat in die Rose-oorlog betrokke was (die ander was die Huis van York).

In 1380 het hy met Maria de Bohun getrou. Hulle het ses kinders gehad:

• Hendrik V
• Thomas van Clarence
• Jan van Bedford
• Humfred van Gloucester
• Blanche
• Philippa

Hendrik het ’n wisselvallige verhouding met koning Richard II gehad. Hulle was neefs en kindervriende, maar Hendrik het in 1377 deelgeneem aan ’n rebellie teen Richard. Richard het hom nie gestraf soos vir die ander baronne nie, maar hom ’n hertog gemaak.

In 1398 het Hendrik ’n opmerking gemaak wat deur Thomas de Mowbray, die 1ste Hertog van Norfolk, as verraad beskou is en die twee hertoë het ooreengekom op ’n tweegeveg. Richard het egter besluit om Hendrik te verban om verdere bloedvergieting te voorkom. Mowbray is ook lewenslank verban.

Jan van Gent is in 1399 oorlede. Sonder om te verduidelik hoekom, het Richard wetlike dokumente gekanselleer wat Hendrik sy pa se outomatiese erfgenaam sou maak. In plaas daarvan moes Hendrik vir Richard vra vir sy erfporsie. Terwyl Richard op ’n veldtog teen Ierland besig was, het Hendrik na Engeland teruggekeer. Hy het beslag gelê op grond van mense wat hom teengestaan het en genoeg mag en steun opgebou om homself as koning Hendrik IV van Engeland verklaar te kry. Hy het Richard in die Londense Tower laat opsluit en dié is later vermoedelik vermoor.

Hendrik het ’n groot deel van sy bewind bestee om homself teen komplotte, rebellies en sluipmoordpogings te beskerm. ’n Groot deel van sy sukses teen die rebellies was te danke aan die militêre vermoëns van sy seun, later Hendrik V van Engeland.

Die latere jare van Hendrik IV se bewind is gekenmerk deur ernstige gesondheidsprobleme. Hy het ’n verminkende velsiekte gehad, asook ernstige aanvalle van ’n ander siekte. Die laaste aanval was in Maart 1413. Historici gis al lank oor die aard van sy siektes: Die veltoestand kon melaatsheid of psoriase gewees het. Die ander aanvalle kon epilepsie of ’n hartsiekte gewees het.^[1] Hy is op 20 Maart in die huis van die ab van Westminster dood.

• Ian Mortimer, The Fears of Henry IV: the Life of England's Self-Made King (Jonathan Cape, 2007)
• Peter McNiven, "The Problem of Henry IV's Health, 1405–1413", English Historical Review, 100 (1985), pp 747–772
• ANTIQUARY s9-IX (228): 369. (1902)
• Swanson, R. N. (1995). Religion and Devotion in Europe, c. 1215-c. 1515. Cambridge Medieval Textbooks. Cambridge, VK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-37950-4.

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Hendrik IV van Engeland.

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.