Fahd van Saoedi-Arabië

Fahd
Koning van Saoedi-Arabië

Heerskappy	13 Junie 1982 – 1 Augustus 2005
Kroning	13 Junie 1982
Voorganger	Khalid
Opvolger	Abdoellah
Koningin	Verskeie
Kinders	Verskeie
Vorstehuis	Huis van Saoed
Vader	Abdoel Aziz al-Saoed
Moeder	Hassa bint Ahmed al-Soedairi
Gebore	1921 Riaad
Gesterf	1 Augustus 2005 (op 84) Riaad
Begrawe	Riaad

Fahd bin Abdoel Aziz al-Saoed (Arabies: فهد بن عبد العزيز آل سعود, Fahd ibn ‘Abd al-‘Azīz Āl Sa‘ūd; 1921^[1][2] - 1 Augustus 2005) was van 1982 tot 2005 koning van Saoedi-Arabië. Hy was een van die 45 seuns van die land se stigter, Ibn Saoed, en die vierde van die ses seuns wat hom opgevolg het.

Fahd is in 1975 as kroonprins aangewys toe sy halfbroer Khalid ’n ander halfbroer, Faisal, opvolg nadat laasgenoemde in ’n sluipmoordaanval dood is. Fahd is as die de facto-premier beskou tydens Khalid se bewind, deels vanweë Khalid se swak gesondheid. Fahd het die troon bestyg nadat Khalid op 13 Junie 1982 oorlede is.

Fahd kry die eer dat hy die Basiese Reg van Saoedi-Arabië ingestel het. Hy het in 1995 ’n verlammende beroerte gehad, waarna hy nie sy amptelike pligte ten volle kon uitvoer nie. Sy halfbroer, Abdoellah, die land se kroonprins, het as de facto-regent gedien en Fahd ná sy dood in Augustus 2005 opgevolg.

Fahd bin Abdoel Aziz is in 1921 in Riaad gebore.^[3][4] Hy was die agtste oudste seun van Ibn Saoed.^[5] Sy ma was Hassa al-Soedairi^[6] en hy was die oudste van die Soedairi-sewe,^[7] die sewe broers van dieselfde ma. Hy het onder meer opleiding ontvang aan die Instituut vir Heilige Kennis in Mekka.^[8][9]

Fahd was in 1945 op sy eerste staatsbesoek – in San Francisco vir die ondertekening van die VN-stigtingsakte.^[10] Hy het onder sy broer gedien, wat toe Saoedi-Arabië se minister van buitelandse sake was.^[9]

Hy was in 1953 die eerste keer aan die hoof van ’n amptelike besoek met die kroning van koningin Elizabeth II van Brittanje namens die Huis van Saoed.^[11][12][13] Op 24 Desember 1953 is hy as die land se eerste minister van onderwys aangestel.^[14][15]

Fahd het in 1959 die Saoediese afvaardiging gelei na die Arabiese Liga, wat ’n teken was van sy toenemende belangrikheid. In 1962 het hy die minister van binnelandse sake geword^[16] en in 1975, ná die dood van koning Faisal, die kroonprins.^[17][18] Twee van sy ouer broers, prinse Nasser en Saad, is as ongeskik vir die troonopvolging beskou.^[17]

Toe koning Khalid op 13 Junie 1982 sterf, het Fahd hom opgevolg^[19] as die land se vyfde koning.^[20]

Omdat hy bang was die Iranse Rewolusie van 1979 kon tot soortgelyke oproerigheid in Saoedi-Arabië lei, het Fahd nadat hy in 1982 koning geword het aansienlike bedrae geskenk om Saddam Hoesein se Baathistiese Irak in sy oorlog met Iran te steun.^[21] Hy was ook ’n ondersteuner van die Verenigde Nasies en het 5,5% van Saoedi-Arabië se nasionale inkomste aan verskeie fondse geskenk soos die Saoediese Ontwikkelingsfonds en die Opul-fonds vir Internasionale Ontwikkeling. Hy was ’n sterk ondersteuner van die Palestynse saak en ’n teenstander van Israel.^[22] Hy was ook ’n groot bondgenoot van die VSA.^[23]

Fahd was ’n strawwe roker en vir ’n groot deel van sy volwasse lewe oorgewig, en het in die 1960's aan artritis en kwaai diabetes begin lei.^[7] Hy het op 29 November 1995 ’n verlammende beroerte gehad^[15] en het merkbaar verswak, en het op 2 Januarie 1996 regeringsake in die hande van kroonprins Abdoellah gelaat.^[24][25][26] Op 21 Februarie het Fahd amptelike pligte hervat.^[27]

Ná sy beroerte was Fahd deels onaktief en moes hy ’n kierie en rolstoel gebruik.^[28] Hy het egter steeds vergaderings bygewoon en uitgesoekte besoekers ontvang. Kroonprins Abdoellah het op amptelike reise gegaan.

Fahd is op 27 Mei 2005 vir mediese toetse in Riaad in die hospitaal opgeneem.^[29] Hy is op 1 Augustus van dié jaar op 84 oorlede.^[30]

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Fahd van Saoedi-Arabië.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia