Czym jest cholesterol i co oznacza, że jest "zły"?
Cholesterol to naturalna substancja tłuszczowa w większości wytwarzana przez wątrobę. Drugim źródłem tłuszczów, czyli lipidów, pozostają produkty spożywcze, w tym mięso, tłuste mleko i przetwory mleczne oraz produkty zawierające cukier. Jednak bez cholesterolu nie moglibyśmy żyć, jest niezbędny, aby mogło dojść do szeregu procesów w organizmie. Lipidy są budulcem błony komórkowej, biorą udział w procesie syntetyzowania wielu hormonów oraz kwasów żółciowych, a także witaminy D3.
Dlaczego mówimy jednak o "dobrym" i "złym" cholesterolu? Cholesterol to tłuszcze, a zatem nie rozpuszczają się w wodzie, dlatego - aby mogły być przenoszone przez krew - muszą się połączyć z białkiem. Te cząsteczki nazywamy lipoproteinami. Wyróżnia się kilka rodzajów lipoprotein. Istnieją dwie główne frakcje, nazywane HDL i LDL, do tego dochodzą lipoproteiny o bardzo małej gęstości, czyli VLDL. Są jeszcze tłuszcze zwane trójglicerydami (estry glicerolu i kwasów tłuszczowych). Frakcje HDL i LDL oraz VLDL różnią się między sobą budową, właściwościami oraz funkcją w organizmie.
Lipoproteiny o dużej gęstości, czyli HDL, to tak zwany „dobry" cholesterol, który pełni ważną rolę: usuwa nadmiar „złego" cholesterolu z krwi. Lipoproteiny o małej gęstości (LDL) lub inne niż HDL, to tak zwany "zły" cholesterol. Odpowiada za zatykanie tętnic i wynikające z tego choroby sercowo-naczyniowe. Do zwężenia światła naczyń krwionośnych może przyczynić się także wysoki poziom trójglicerydów.
Nadmiar cholesterolu LDL we krwi grozi rozwojem choroby wieńcowej, choroby naczyń mózgowych, choroby tętnic obwodowych oraz tętniakiem aorty. Na poziom "złego" cholesterolu we krwi wpływają takie czynniki jak: niewłaściwa dieta, nadwaga lub otyłość, palenie tytoniu, zażywanie niektórych leków, przewlekłe choroby (cukrzyca, choroba nerek), zaawansowany wiek, płeć (kobiety częściej mają kłopoty z cholesterolem z powodu menopauzy), a także uwarunkowania genetyczne.
Jak obniżyć poziom złego cholesterolu?
Na początek ważna uwaga: nie obniżymy poziomu cholesterolu w kilka dni. Proces oczyszczania krwi z nadmiaru lipidów musi potrwać. Zaczynamy od przemyślenia swojej diety, ale musimy także wziąć pod uwagę nasz styl życia oraz porzucić pewne nawyki, w tym nawyk palenia papierosów. Aby obniżyć poziom "złego" cholesterolu (LDL) we krwi kluczowe są trzy rzeczy: zdrowa dieta, aktywność fizyczna oraz obniżenie masy ciała.
- Dieta, która może być pomocna przy wysokim poziomie cholesterolu
- Jedz produkty zdrowe dla serca - radzi serwis Mayo Clinic. Najlepiej, aby podstawą naszej diety były produkty pochodzenia roślinnego, które są źródłem błonnika. Rozpuszczalny błonnik zmniejsza wchłanianie cholesterolu do krwiobiegu. Błonnik znajdziemy w surowych warzywach, surowych owocach, nasionach roślin strączkowych, produktach zbożowych z pełnego ziarna (makaron ciemny, chleb graham, chleb razowy, gruboziarniste kasze, ryż brązowy), płatkach zbożowych, otrębach.
Dieta przeciwcholesterolowa powinna też koncentrować się na wysokiej jakości tłuszczach roślinnych (źródło kwasów tłuszczowych omega-3) i ograniczonym spożyciu tłuszczów nasyconych (produkty pochodzenia zwierzęcego). A zatem ostrożnie sięgamy po takie produkty jak: wypieki (pączki, ciasteczka i ciasta), pełnotłuste produkty mleczne (mleko pełne, tłusty ser i masło), czerwone mięso (stek, żeberka, kotlety schabowe, wołowina), przetworzone mięso (bekon, hot dogi, kiełbasa, szynka), smażone potrawy (frytki i smażone mięso). Badania pokazały, że białko serwatkowe obniża zarówno cholesterol LDL, jak i całkowity cholesterol, a także ciśnienie krwi. Za najzdrowszą dla serca dietę uważa się dietę śródziemnomorską.
- Aktywność fizyczna
Ruch jest tym, co pomaga utrzymywać zrównoważony poziom cholesterolu we krwi i prawidłową wagę. Umiarkowana aktywność fizyczna może pomóc podnieść poziom cholesterolu HDL, czyli tego „dobrego" , a obniżyć "złego". Nie bez znaczenia jest także wpływ ćwiczeń na masę ciała.
- Obniżenie masy ciała
Nawet kilka dodatkowych kilogramów może oznaczać za wysoki poziomu cholesterolu. Dlatego osobom z hipercholesterolemią zaleca się obniżenie wagi. Odchudzenie się może znacznie poprawić wyniki.
