Androstendion mimo niewielkich ilości, w jakich jest produkowany, jest bardzo ważnym hormonem płciowym. Determinuje odpowiedni rozwój płciowy u kobiet i mężczyzn. Jego nieprawidłowe normy mogą wskazywać na poważne choroby. Ilość androstendionu w osoczu stopniowo wzrasta od 7. roku życia, a zaczyna spadać około 30. roku życia.
Możemy też zauważyć różnicę w stężeniu tego hormonu na poziomie dobowym. Najwyższe wyniki możemy zaobserwować w godzinach porannych, natomiast w nocy stężenie gwałtownie spada. Ilość androstendionu może wzrosnąć nawet dwukrotnie u kobiet w trakcie miesiączki. Biorąc pod uwagę wymienione zależności normy androstendionu wahają się u mężczyzn między 0,28 a 1,52 ng/ml. U kobiet wynoszą 0,49 – 1,31 ng/ml, przy czym rozróżnią się one od norm dla kobiet po menopauzie, które są nieco obniżone i wynoszą 0,187- 1,07 ng/ml. Wyniki przekraczające ten poziom, jeśli chodzi o androstendion, badać powinno się niezwłocznie, aby wykluczyć poważne schorzenia zagrażające życiu i zdrowiu.
Co może oznaczać podwyższony androstendion i kiedy mogą pojawić się zawyżone wyniki? Największe stężenie obserwuje się po okresie dojrzewania i osiąga ono szczyt około 20. roku życia. Zwiększone poziomy wskazują na intensywną produkcję androgenów pochodzenia nadnerczowego lub gonadalnego. Kobiety, u których wykryto podwyższony poziom androstendionu powinny sprawdzić, czy nie są w ciąży, ponieważ wówczas poziom tego hormonu zazwyczaj wzrasta, przekraczając zakładane normy. Powodem wzrostu poziomu hormonu może być również wysiłek fizyczny. Podwyższony androstendion może prowadzić do rozwoju męskich cech fizycznych u kobiety, tak zwanej wirylizacji lub wczesnego pokwitania u chłopców.
Jakie objawy powinny zachęcić nas, aby sprawdzić, jaki poziom w naszym organizmie ma androstendion? Kiedy badać jego stężenie w organizmie? Dobrym wskaźnikiem zachęcającym do podjęcia badań może być:
Androstendion badany jest również w przypadku podejrzenia lub monitorowania stanu pacjenta, w procesie leczenia wrodzonego przerostu nadnerczy (CAH). Badania przy przeroście nadnerczy mogą wskazać wysoki androstendion, normy przekraczający kilkakrotnie.
Badanie wykonuje się także, aby sprawdzić czynność gruczołów nadnerczy, oraz dla ustalenia powodów występowania cech męskich u dziewczynek i zbyt wczesnego pokwitania u chłopców. Pomocniczo hormon androstendion bada się w diagnozie guzów zewnętrznej warstwy kory gruczołów nadnerczy i w rozpoznaniu zespołu policystycznych jajników (PCOS). Inną przyczyną, która może zachęcić nas, aby androstendion badać, są problemy z niepłodnością.
Aby oznaczyć stężenie androstendionu, należy wykonać badanie krwi. W tym procesie pobierana jest krew łokciowa. Na badanie najlepiej jest przyjść rano, na czczo, a przed badaniem unikać wysiłku fizycznego, ponieważ w przeciwnym wypadku badanie może dać niewiarygodny wynik. Hormon ten ulega wahaniom dobowym, a dodatkowo u kobiet - wahaniom w cyklu miesiączkowym. Dlatego też badając androstendion, badanie powinniśmy wykonać rano, a w przypadku kobiet – w określonej fazie cyklu, dokładnie pomiędzy 2. a 5. dniem cyklu, lub według indywidualnych zaleceń lekarza.
Kiedy zdiagnozowano już u nas zbyt wysoki androstendion, jak obniżyć jego stężenie do poziomu, który pozwoli nam wrócić do pełni zdrowia? Najlepiej zrobić to naturalnymi sposobami, gdyż są one skuteczne w regulacji tego hormonu. Wprowadzenie zbilansowanej diety, regularna aktywność fizyczna i zredukowanie stresu będzie kluczem do walki ze zbyt wysokim poziomem tego hormonu. Dieta obniżająca poziom androgenów powinna opierać się na produktach o niskim indeksie glikemicznym. Powinna być również bogata w błonnik, który pomaga wydalać z organizmu testosteron, będący pochodną androstendionu. Naukowcy wskazują także korzyści wynikające ze spożywania białka w procesie obniżania androstendionu.
Zobacz też: Owłosienie. Kiedy nadmierne owłosienie powinno stać się powodem do niepokoju?