Więcej o zdrowiu kobiety przeczytasz na głównej stronie Gazeta.pl.
Zespół policystycznych jajników - objawy
Zespół policystycznych jajników (PCOS z ang. polycystic ovary syndrome) jest zaburzeniem, które dotyka kobiety w wieku rozrodczym. Ma podłoże hormonalne i przyczynia się do powstania niepłodności. Cechą charakterystyczną obrazu choroby są pęcherzyki widoczne w jajnikach podczas badania USG (co zresztą przyczyniło się do ukucia nazwy tego zaburzenia).
PCOS objawia się m.in. nadmiernym poziomem testosteronu we krwi i nieregularnymi miesiączkami czy cyklami bezowulacyjnymi oraz bólami brzucha. W jajnikach mogą rozwinąć się torbiele, stąd zresztą jedna z nazw choroby (wielotorbielowatość jajników). Ponadto kobiety skarżą się na nadmierne owłosienie, trądzik, nieuzasadnione tycie oraz różne zaburzenia związane ze zwiększoną insulinoopornością. Kobiety z PCOS częściej też tracą ciążę lub doświadczają różnych powikłań ciążowych. Zespół policystycznych jajników zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 oraz nadciśnienia tętniczego i innych chorób układu krążenia oraz różnych zaburzeń metabolicznych (wysoki poziom trójglicerydów, niski poziom "dobrego" cholesterolu, wysoki poziom cukru we krwi). Istnieje też ryzyko krwawienia z macicy oraz rozwoju raka macicy.
Zaburzenia hormonalne dotyczą takich związków jak androgeny, progesteron oraz insulina.
PCOS powoduje, że produkcja tych hormonów zostaje zaburzona, co skutkuje albo nieregularnymi miesiączkami albo ich brakiem, a nieregularne cykle utrudniają planowanie ciąży. Pojawiają się też okresy bezowulacyjne, oznaczające niemożność zajścia w ciążę.
Androgeny to hormony męskie (głównie testosteron). Są produkowane także przez organizmy kobiet (androgeny wytwarzają jajniki). Przy PCOS dochodzi do pewnej nierównowagi i nadprodukcji testosteronu, a to z kolei prowadzi do zaburzeń, takich jak na przykład nadmierne owłosienie ciała. Zespół policystycznych jajników wiąże się też z niedoborami innego hormonu płciowego, a mianowicie progesteronu. Jego niedobór oznacza kłopoty z miesiączką, stoi za niepłodnością i niemożnością donoszenia ciąży. Insulina natomiast reguluje poziom cukru we krwi. Kobiety cierpiące na PCOS mają problemy z reagowaniem na insulinę, stąd też skłonność do tycia i ryzyko rozwoju cukrzycy.
- zaburzenia miesiączkowania - nieregularne, rzadkie miesiączki lub ich całkowity brak
- cykle bezowulacyjne skutkujące niepłodnością
- policystyczne jajniki - mikrotorbiele na jajnikach, które są widoczne podczas badania USG
- hirsutyzm - nadmierne owłosienie twarzy, klatki piersiowej, brzucha, ud, pośladków, pleców
- przerzedzenie włosów - łysienie androgenowe (typu męskiego) zaczynające się od zakoli i czubka głowy
- trądzik pojawiający się na twarzy, plecach, klatce piersiowej
- otyłość typu androidalnego (otyłość brzuszna)
- bóle w miednicy o nieznanej przyczynie
- zmiany nastroju, skłonność do depresji i zaburzeń lękowych
- trudności w donoszeniu ciąży, zaburzenia ciążowe
Zespół policystycznych jajników (PCOS) - przyczyny, czynniki ryzyka
Nie znane są wszystkie przyczyny PCOS, chociaż lekarze mają też pewne hipotezy. Ogólnie przyczyny można podzielić na genetyczne, endokrynologiczne, metaboliczne i środowiskowe.
Podejrzewa się, że PCOS jest zaburzeniem dziedzicznym. Przyczyny upatruje się też w nadmiernej ekspozycji na androgeny jeszcze w okresie płodowym. Wśród czynników ryzyka są też: otyłość, niezdrowy tryb życia, wczesne dojrzewanie płciowe.
Zespół policystycznych jajników (PCOS) - leczenie
Zespołu policystycznych jajników nie da się wyleczyć, można tylko zwalczać jego objawy. Po zaprzestaniu leczenia zaburzenia powracają.
Leczenie zależy od objawów i wieku pacjentki. Przy otyłości konieczne jest obniżenie masy ciała. Zaleca się też dietę o niskim poziomie glikemicznym. Leczenie farmakologiczne natomiast zależy od tego, czy kobieta pragnie zajść w ciążę, czy też nie. Jeżeli nie planuje w najbliższym czasie dziecka, może zacząć przyjmować dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne (lub same antyandrogeny), które mają za zadanie wyrównać poziom hormonów w organizmie. Inne środki farmakologiczne stosuje się u kobiet, które chcą się wyleczyć z niepłodności. Za pomocą leków próbuje się przywrócić owulację, a w ostateczności proponuje zapłodnienie pozaustrojowe. Zaburzenia metaboliczne leczy się przy pomocy metforminy, co ma zapobiegać powikłaniom, takim jak na przykład cukrzyca.
