Jedli je już Sumerowie
Bez bakalii wiele potraw nie miałoby w ogóle racji bytu. Bo są nie tylko smaczne, ale też dostarczają organizmowi wielu cennych składników odżywczych
Ich historia sięga bardzo odległych czasów. Podobno właśnie palmy daktylowe, migdałowce i figowce były pierwszymi roślinami uprawnymi. Podobno już siedem tysięcy lat temu swoją dietę opierali na daktylach Sumerowie, a w grobowcu Tutenchamona archeolodzy znaleźli pojemniki wypełnione orzechami i daktylami.
Migdały
Jadalną częścią migdałowca są nasiona pozbawione twardej pestki, zwykle obrane z brązowej skórki. Nie są orzechami, ale ich skład i smak są zbliżone. Są pożywne i sycące, bo zawierają sporo białka i tłuszczu. W sprzedaży są migdały słodkie. Druga odmiana - gorzkie - ze względu na zawartość kwasu pruskiego (cyjanowodoru) nie trafiają do sklepów. Z mig- dałów przygotowuje się marcepan - bardzo drobno zmielonych, utartych z cukrem (w równych częściach) i odrobiną wody.
Zawierają wiele składników mineralnych, witaminy E, PP i z grupy B. Poprawiają stan włosów, cery, paznokci, wzrok oraz pamięć i koncentrację. Zmniejszają zagrożenie miażdżycą.
W 100 g: 572 kcal, 20 g białka, 52 g tłuszczu, 20,5 g węglowodanów, 778 mg potasu, 454 mg fosforu, 239 mg wapnia, 3,19 mg cynku, 12,9 g błonnika
Rodzynki
Otrzymuje się je przez suszenie niektórych odmian winogron. Najbardziej popularne to sułtanki (z Turcji), rzadziej trafić można na koryntki (z Grecji). Zawierają bardzo wiele cennych składników, m.in. witaminy A, C, E i z grupy B, a także potas, wapń, cynk, żelazo, magnez. Ich zwolennicy przekonują, że zawarte w nich cukry nie powodują tycia. Wzmacniają odporność fizyczną, poprawiają pracę serca i mózgu. Korzystnie oddziałują na płuca, żołądek i jelita. Mogą pomóc rzucić palenie i w miarę bezboleśnie przejść menopauzę. Polecane sportowcom i osobom aktywnym fizycznie.
W 100 g: 277 kcal, 2,3 g białka, 0,5 g tłuszczu, 71,2 g węglowodanów, 21 mg sodu, 833 mg potasu, 78 mg wapnia, 129 mg fosforu, 40 mg magnezu, 1,5 mg żelaza, 9,4 g błonnika
Orzechy włoskie
Tak naprawdę są pestką owocu. W dodatku nie pochodzą z Włoch, tylko z Azji Mniejszej. Można je jeść bezpośrednio po wyjęciu ze skorupki, po uprażeniu albo w różnych potrawach.
Zawierają sporo witamin, np. osiem razy więcej wit. C niż porzeczki i wielokrotnie więcej niż cytrusy. Wysoko ocenia się ich właściwości wzmacniające, stymulujące koncentrację i pracę mózgu. Pozytywnie wpływają na wzrost dzieci. Wykorzystuje się je w leczeniu chorób krwi i choroby wieńcowej. Poprawiają stan cery, paznokci, włosów. Dostarczają wielu składników odżywczych, np. tłuszczów, białka, witamin E, B, PP i D, fosforu, nienasyconych kwasów tłuszczowych.
W 100 g: 645 kcal, 16 g białka, 60,3 g tłuszczu, 18 g węglowodanów, 474 mg potasu, 8,7 mg wapnia, 332 mg fosforu, 99 mg magnezu, 1,8 mg żelaza, 2,72 mg cynku, 3,6 mg manganu, 6,5 g błonnika
Orzechy laskowe
To jedna z najstarszych roślin uprawianych przez ludzi. Są stosunkowo ubogie w tłuszcz, za to dostarczają witamin: B1, B2, PP, C, białka, węglowodanów i składników mineralnych. Polecane są osobom intensywnie pracującym umysłowo, przemęczonym, osłabionym. Sproszkowane i połączone z miodem i wodą lub mlekiem powinny pić osoby, którym doskwiera kaszel i katar. Orzech laskowy symbolizuje mądrość, a leszczynie przypisuje się właściwości magiczne.
W 100 g: 640 kcal, 14,4 g białka, 63 g tłuszczu, 14,9 g węglowodanów, 616 mg potasu, 186 mg wapnia, 333 mg fosforu, 140 mg magnezu, 2,44 mg cynku, 1,29 mg miedzi, 4,2 mg manganu, 8,9 g błonnika
Orzechy arachidowe
Dojrzewają w strąkach, pod ziemią. Powinni je jeść wegetarianie, ponieważ jako roślina strączkowa dostarczają pełnowartościowego białka zastępującego zwierzęce. Są bardzo pożywne, bo zawierają dużo tłuszczu. Poleca się je ludziom aktywnym, nastolatkom, sportowcom oraz przy wzmożonym wysiłku umysłowym. To dobre źródło błonnika, cynku, fosforu, witamin z grupy B.
W 100 g: 560 kcal, 25,7 g białka, 46,1 g tłuszczu, 19,2 g węglowodanów, 16 mg sodu, 720 mg potasu, 58 mg wapnia, 385 mg fosforu, 180 mg magnezu, 3,2 mg żelaza, 3,1 mg cynku, 7,3 g błonnika
Śliwki suszone
Najbardziej pożądane są pochodzące z Kalifornii. Polskie są bardziej aromatyczne (lepsze do bigosu i mięsa), ale bardziej wysuszone i mają pestki. Są bogate w węglowodany, wapń, magnez, potas, witaminy E, B, PP, C. Zawarte w nich związki pektynowe oczyszczają organizm z toksycznych substancji, a błonnik przyspiesza trawienie.
W 100 g: 267 kcal, 3,5 g białka, 1,2 g tłuszczu, 68,9 g węglowodanów, 12 mg sodu, 804 mg potasu, 72 mg wapnia, 91 mg fosforu, 3,6 mg magnezu, 9,4 g błonnika
Wiórki kokosowe
Dostarczają wiele energii, a w ich składzie jest dużo cennego białka, które w diecie może zastąpić białko zwierzęce. Dobrze wpływają na perystaltykę jelit ze względu na wysoką zawartość błonnika.
W 100 g: 606 kcal, 5,6 g białka, 63,2 g tłuszczu, 27 g węglowodanów, 28 mg sodu, 660 mg potasu, 23 mg wapnia, 160 mg fosforu, 90 mg magnezu, 21,1 g błonnika.
Morele
Zawierają bardzo dużo cukru. Uważa się je za jeden z najzdrowszych produktów; były wykorzystane w diecie amerykańskich kosmonautów. Są bogate w beta-karoten, który jest istotny m.in. w walce z nowotworami. Poleca się je przy bólach mięśniowych. Mają właściwości przeciwutleniające, mogą obniżać ciśnienie krwi.
W 100 g: 284 kcal, 5,4 g białka, 1,2 g tłuszczu, 72,2 g węglowodanów, 1666 mg potasu, 139 mg wapnia, 127 mg fosforu, 42 mg magnezu, 3,6 mg żelaza, 10,3 g błonnika.
Daktyle
Są bardzo słodkie, zawierają dużo glukozy. W ich składzie znajdują się głównie węglowodany oraz substancje mineralne, karoten, dość niewiele witamin B1, B2, PP, C. Produkt wysokoenergetyczny. Ceni się je za właściwości wykrztuśne. Obniżają poziom cholesterolu, lekko przeczyszczają. Łagodzą objawy menopauzy i osteoporozy.
W 100 g: 277 kcal, 2 g białka, 74 g węglowodanów, 35 mg sodu, 688 mg potasu, 70 mg wapnia, 54 mg magnezu, 8,7 g błonnika
Bakalie
to nie tylko owoce suszone, ale także konserwowane w inny sposób.
Kandyzowanie - kąpiel w cukrze. Bardzo przedłuża trwałość owoców (głównie ananasów, moreli, papai), ale powoduje, że ich smak staje się znacznie mniej wyrazisty. Cukier można zastąpić miodem.
Liofilizacja - zamrażanie i suszenie. Pokrojone owoce zamraża się na jakiś czas, później odmraża, wkłada do wody i w końcu suszy.
Substancje odżywcze
Błonnik - pobudza ruchy jelit, obniża poziom cholesterolu we krwi.
Tłuszcze - są niezbędne do sprawnego funkcjonowania organizmu, dostarczają energii. Dostarczają rozpuszczalnych w tłuszczach witamin (A, D, E, K). Mają wpływ na stan skóry ale też zwiększają zagrożenie chorobą wieńcową, mogą powodować otyłość, zwiększają ryzyko raka piersi, jelit i trzustki.
Beta-karoten - pomaga zwalczać nowotwory, chroni przed skutkami starzenia się.
Węglowodany - dostarczają organizmowi energii. Im więcej, tym mniejsze jest zapotrzebowanie na tłuszcz. Powinny pokryć połowę dziennego zapotrzebowania energetycznego.
