Objawy
- ból w dołku podsercowym pojawiający się 1-2 godz. po posiłku (wrzód żołądka)
- ból pod prawym łukiem żebrowym, 3-5 godz. po jedzeniu, a także w nocy i na czczo (wrzód dwunastnicy)
- zgaga, niestrawność
- nudności, wymioty, zaparcia
Przyczyny
Nadmierne wydzielanie soku żołądkowego (wrzód dwunastnicy) i upośledzone wydzielanie soku żołądkowego (wrzód żołądka), azakażenie Helicobacter pylori, zaburzenia motoryki żołądka i przełyku, leki, przede wszystkim niesteroidowe leki przeciwzapalne NLPZ, niewłaściwa dieta zawierająca składniki pobudzające nadmierne wydzielanie soku żołądkowego, stresujący tryb życia.
Ryzyko zachorowania
Od lat 70. obserwuje się spadek zachorowań, ale co dziesiąty Europejczyk cierpi na chorobę wrzodową. Trzy razy częściej są to wrzody dwunastnicy niż żołądka. Częściej chorują mężczyźni w okresie aktywności zawodowej.
Możliwe powikłania:
- krwotok, którego objawem są czarne wymioty podobne do fusów z kawy, oraz smolisty, luźny stolec;
- przedziurawienie ściany jelita, przedostawanie się treści żołądkowej poza przewód pokarmowy, co prowadzi do zapalenia otrzewnej;
- drążenie wrzodu, czyli jego pogłębianie się i uszkodzenie trzustki, wątroby lub jelit;
- zwężenie dalszej części żołądka (odźwiernik) przez tworzące się blizny, utrudnienie przechodzenia pokarmu, wymioty.
Diagnostyka
Gastroskopia, badanie radiologiczne z użyciem kontrastu (papka barytowa). Wskazane jest wykonanie testu wykrywającego Helicobacter pylori. Pomocniczo morfologia krwi i próba benzydynowa na obecność krwi utajonej w stolcu, OB oraz badanie treści żołądkowej sondą Key'a.
Pomoc doraźna
Ograniczenie pokarmów, które pobudzają żołądek do nadmiernego wytwarzania soków. Należy jeść małe porcje, ale często, nawet 6-7 razy na dzień. Posiłki powinny być łagodnie doprawione, najlepiej ugotowane, a nie surowe czy smażone, niegorące i niezimne.
Leczenie
Stosuje się wiele różnych leków, z których najważniejsze to:
- leki neutralizujące kwaśny sok żołądkowy, np. Rennie, Maalox, Manti czy Tums;
- antagoniści receptora H2, np. famotydyna, ranitydyna itp.;
- inhibitory pompy protonowej, np. omeprazol, antyprazol;
- leki osłaniające błonę śluzową, np. sukralfat;
- w chorobie wrzodowej dwunastnicy: leki zwalniające motorykę żołądka, np. NO-SPA, Spasmophen;
- środki zwalczające Helicobacter pylori.
