geny

• Chiny zgromadziły największy na świecie bank zachodnich danych genetycznych. Co nam grozi?

  badania genetyczne

  Kasper Kalinowski

  W Polsce, żeby założyć firmę zajmującą się badaniami genetycznymi, wystarczy działalność gospodarcza. Dane, jakie zgromadzi taka firma, trafią najprawdopodobniej do Chin. O tym, jakich regulacji prawnych potrzebuje rynek badań genetycznych, rozmawiamy z lekarzem genetykiem, prof. Michałem Wittem.

  04.11.2024 | 13:46

  Chiny

  firma

  geny

  nauka

  

• Nagroda Nobla. Kluczowe odkrycie, które najpierw wszyscy zignorowali

  Nagroda Nobla

  Katarzyna Staszak

  Dziś nauka i medycyna widzą w mikroRNA szansę na zapobieganie chorobom i na ich leczenie. Jednak najpierw zdobywcy Nobla byli ignorowani. Wydawało się, że okryli coś, co dotyczy tylko małego robaka.

  07.10.2024 | 19:14

  choroba parkinsona

  geny

  medycyna

  nauka

  

• Nagroda Nobla z fizjologii i medycyny za odkrycie mikroRNA! Czyli co włącza lub wyłącza nasze geny

  Nagroda Nobla

  Margit Kossobudzka

  Tegoroczną Nagrodą Nobla z fizjologii i medycyny podzielą się Victor Ambros i Gary Ruvkun za odkrycie mikroRNA i jego roli w regulacji genów.

  07.10.2024 | 11:37

  fizjologia

  geny

  medycyna

  mikroRNA

  

• Ewolucjonista: Tak, Europejczycy są wyjątkowi

  Europa

  Marcin Ryszkiewicz

  Wilki, niezbyt groźne dla ludzi drapieżniki, mają kłopoty przez dorastających młodych mężczyzn sprzed 4800 lat

  04.10.2024 | 05:00

  antropologia

  archeologia

  geny

  indie

  

• Uczniowie szkół społecznych i prywatnych mają odrobinę inne warianty genów niż uczniowie szkół państwowych

  Wolna Sobota

  Tomasz Ulanowski

  Zrozumienie wyborcy PiS czy Konfederacji może być dla wyborcy KO, Trzeciej Drogi czy Lewicy równie trudne, jak pojęcie, jak to jest być nietoperzem. Tak chce biologia

  19.07.2024 | 05:00

  geny

  inteligencja

  mężczyzna

  psychologia

  

• Jestem mężczyzną i chcę długo żyć, więc muszę poślubić niską kobietę z południa Europy

  Wolna Sobota

  Kasper Kalinowski

  Niespodzianka: mieszkańcy krajów Europy Północnej umierają wcześniej niż Południowej czy Azji Południowo-Wschodniej, choć są bogatsi i zdrowsi.

  05.07.2024 | 05:00

  długowieczni

  geny

  młodość

  starość

  

• Jak się z rana dobrze rozbudzić? Sprawdzał to zespół słynnego badacza snu z Berkeley

  zdrowie psychiczne

  Katarzyna Staszak

  "Bez porannej kawy nie funkcjonuję", "z rana jestem ospały", "ledwie kontaktuję" - tak opisuje swoje pobudki wiele osób. Ale są szczęśliwcy, którzy od razu tryskają energią. Co różni te dwie grupy? Geny, tryb życia?

  02.02.2024 | 12:08

  geny

  pobudka

  poradniki Wyborczej

  sen

  

• Ile genów ma ocean? Naukowcy publikują największe w historii badania morskiego DNA

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  Oceany to największe siedlisko na świecie, zajmujące 71 proc. powierzchni Ziemi i szacunkowo 99 proc. objętości biosfery, czyli około 1,335 mln km sześc.

  18.01.2024 | 06:05

  geny

  mikroorganizmy

  nauka

  oceany

  

• Przecież to są ludzie! Chińskie bliźniaczki Lulu i Nana zostały stworzone jako eksperyment. Czy świat jest na to gotowy?

  Duży Format

  Urszula Jabłońska

  Nie wiemy, czy technologia edycji genomu jest bezpieczna. Czy warta jest tego, by stworzyć trzy tysiące dzieci? I badać przez całe ich życie, czy nie wystąpią problemy?

  15.05.2023 | 05:30

  badania genetyczne

  badania naukowe

  dna

  etyka

  

• Dlaczego Mediolańczycy nie urośli od czasów starożytności w przeciwieństwie do innych Europejczyków

  Nauka

  Mikołaj Marcysiak

  Średni wzrost mieszkańców Mediolanu nie zmienił się w ciągu ostatnich 2 tys. lat, sugeruje analiza szczątków ponad 500 szkieletów pochodzących z miejscowych cmentarzy.

  03.04.2023 | 10:00

  archeologia

  badania naukowe

  geny

  nauka

  

• Naukowcy z Łodzi tworzą mapę DNA Polski. Żeby wiedzieć, na co zachorujemy za 50 lat

  geny

  Marek Szybka

  Zespół naukowców z Biobanku Uniwersytetu Łódzkiego skanuje DNA uzyskane od 10 tys. osób z terenu całej Polski. Zebrane dane posłużą do stworzenia genetycznej mapy kraju.

  12.03.2023 | 17:31

  badania

  badania genetyczne

  choroby cywilizacyjne

  Uniwersytet Łódzki

  

• Nowe spojrzenie na pierwsze dzieci z edytowanymi genami

  The Conversation

  G. Owen Schaefer [National University of Singapore]

  He Jiankui zastosował metodę CRISPR do zmiany genu CCR5 w ludzkich embrionach w celu nadania im odporności na HIV. Naukowiec trafił do więzienia, a eksperyment wywołał burzę i rodzi wiele wątpliwości etycznych.

  19.01.2023 | 06:30

  choroby genetyczne

  dna

  genom

  geny

  

• Ciężki przebieg COVID-19 to zasługa neandertalskich genów?

  Nauka

  Kasper Kalinowski

  -Zróżnicowanie przebiegu COVID-19 wciąż pozostaje zagadką dla naukowców. Nowe, fascynujące światło na ryzyko wystąpienia niebezpiecznych powikłań w przebiegu choroby rzucają ostatnie badania genetyczne.

  03.10.2022 | 14:50

  epidemia koronawirusa

  geny

  koronawirus

  neandertalczyk

  

• Jo Zayner, biohaker: Najbardziej szaloną rzeczą, jaką zrobiłem w garażu, była szczepionka na COVID

  modyfikacje genetyczne

  Piotr Cieśliński

  Jo Zayner to amerykański biolog molekularny, biofizyk, przedstawiciel anarchistycznej społeczności biohakerów, która jest za jak najszerszym udostępnieniem wszystkim chętnym technologii modyfikacji genów.

  24.09.2022 | 11:05

  biologia

  dna

  eksperymenty

  geny

  

• Amerykańscy badacze prześledzili historię romansu wszech czasów: neandertalczyka z Homo sapiens

  Nauka

  Mikołaj Marcysiak

  Wszyscy mamy w sobie odrobinę neandertalczyka. Niektórzy trochę więcej. Amerykańscy naukowcy sprawdzili, gdzie ludzie odziedziczyli najwięcej genów po neanderalczykach.

  08.09.2022 | 13:29

  archeologia

  geny

  homo sapiens

  neandertalczyk

  

• "The New York Times": Czy maltańczyki naprawdę mają starożytny rodowód?

  Nauka

  James Gorman, The New York Times

  Jak informuje Amerykański Klub Kynologiczny, "maleńki maltańczyk pławi się w luksusach od czasu, gdy rozpoczęły się prace nad Biblią". Podobnego zdania jest mój przyjaciel, opiekun maltańczyka (suczki, która jest także moim przyjacielem). Niedawno powołał się na Greków i Rzymian, określając ich mianem pierwszych wielbicieli tej rasy.

  07.10.2021 | 18:11

  dna

  geny

  psy

  Tylko na Wyborcza.pl

  

• Nasze mózgi są wyjątkowe. Naukowcy poznali genetyczne podstawy ewolucji ludzkiego mózgu

  nauka

  Paulina Mozolewska

  Naukowcy uważają, że w naszym genomie występują pewne specyficzne miejsca, które silniej niż inne mogą wpływać na rozwój typowo ludzkich cech.

  07.09.2021 | 11:21

  człowiek

  ewolucja

  geny

  mózg

  

• Ciężki przebieg COVID możesz mieć zapisany w genach. Znaleziono podejrzane miejsca w chromosomach

  Nauka

  Paulina Mozolewska

  Międzynarodowa grupa naukowców poinformowała w "Nature" o znalezieniu 13 rejonów w chromosomach, które mogą wpływać na podatność na zakażenie wirusem SARS-CoV-2 oraz przebieg COVID-19.

  09.07.2021 | 11:29

  chromosomy

  COVID-19

  geny

  SARS-CoV-2

  

• Litwini zrozpaczeni, mogli mieć Nobla. Komitet Noblowski skrzywdził Virginijusa Šikšnysa?

  nauka

  Wojciech Moskal

  Nie ma wątpliwości, że wczorajsze laureatki Nobla z chemii: Emmanuelle Charpentier i Jennifer A. Doudna, na nagrodę zasłużyły. Ale na liście zwycięzców zabrakło jeszcze jednego nazwiska.

  08.10.2020 | 12:22

  chemia

  geny

  medycyna

  Nagroda Nobla

  

• Kto i dlaczego choruje na stwardnienie rozsiane? Największe badanie genów chorych na SM

  Nauka

  Wojciech Mikołuszko

  Największa w historii badań stwardnienia rozsianego analiza genetyczna ujawniła aż 233 warianty genów zwiększające podatność na tę chorobę. To oznacza, że rozwój SM jest wynikiem złożonych interakcji wielu genów oraz czynników środowiskowych.

  01.10.2019 | 06:32

  geny

  nauka

  stwardnienie rozsiane

  zdrowie

  

• Odkryto geny leworęczności. Prowadzą do nieco innego rozwoju mózgu

  Nauka

  Olga Woźniak

  Po raz pierwszy zidentyfikowano mutacje genów związane z leworęcznością. Okazało się, że różnice genetyczne między prawo- a leworęcznymi mają wpływ na architekturę mózgu i wiążą się z jego obszarami językowymi.

  11.09.2019 | 07:09

  geny

  leworęczność

  mózg

  nauka

  

• Dr hab. Wojciech Dragan: Żadne z ludzkich zachowań nie jest wrodzone czy nabyte. Homoseksualność także

  Nauka

  Wojciech Dragan

  Opublikowane w najnowszym numerze "Science" badanie dotyczące genów związanych z zachowaniami seksualnymi ukierunkowanymi na tę samą płeć potwierdza to, co już wiemy. Jednak daje też sporą dawkę nowych informacji.

  02.09.2019 | 15:02

  biologia

  dziedziczenie

  geny

  homoseksualizm

  

• Homoseksualność: wrodzona czy nabyta? "Science" publikuje wyniki dużego badania

  homoseksualizm

  Jacek Kubiak

  Pytanie zawarte w tytule od dawna nęka nie tylko naukowców, ale także przyjaciół i wrogów LGBT+. Jest więc ono istotne zarówno dla genetyki czy szerzej biologii, jak i dla seksuologii, psychologii, socjologii, a nawet - o czym ostatnio głośno w Polsce - dla polityki. Międzynarodowa grupa genetyków i psychologów opublikowała w najnowszym numerze "Science" badania, które rzucają nowe światło na ten problem.

  02.09.2019 | 09:18

  biologia

  geny

  nauka

  

• Brat bliźniak zmienia siostrę w łonie matki. Na całe życie - odkryli naukowcy

  Nauka

  Tomasz Ulanowski

  Testosteron, który zalewa organizm męskiego bliźniaka w macicy, nie pozostaje bez wpływu na rozwój jego siostry. Odbija się to na jej dorosłym życiu.

  21.03.2019 | 13:53

  geny

  hormony

  nauka

  

• Dzieci dojrzewają w różnym tempie. Część jest pewna swojej orientacji wcześniej, część może się wahać

  Wolna Sobota

  Krystyna Romanowska

  "Z badań wynika, że orientacja seksualna u mężczyzn jest odziedziczalna w 35-50 proc., a cechy temperamentu są przeciętnie odziedziczalne w 40 proc. To znaczy, że w przypadku orientacji seksualnej możemy zatem mówić o dosyć silnym udziale genów". Rozmowa z Wojciechem Draganem, psychologiem

  16.03.2019 | 05:57

  geny

  LGBT

  

• Specjalny dodatek "Depresja" - w czwartek 31 stycznia z "Gazetą Wyborczą"

  depresja

  red.

  Na 24 stronach dodatku poruszamy zagadnienia dotyczące m.in. pochodzenia choroby, leczenia, znaczenia rodziny dla chorego, stylu życia i diety

  24.01.2019 | 09:29

  depresja genetyczna

  dieta

  geny

  jak leczyć depresję

  

• Kawa czy herbata? Wybór masz zapisany w genach

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  Dlaczego jedni z nas wolą kawę, a inni herbatę? Uczeni uważają, że to nasze geny decydują o tym, który z tych napojów preferujemy.

  22.11.2018 | 11:43

  dieta

  geny

  herbata

  kawa

  

• Ile Polaka w Polaku. Ulanowski bada genotyp rodaka

  Wolna Sobota

  Tomasz Ulanowski

  Narody, które dziś mówią językami słowiańskimi i germańskimi, jeszcze 5-7 tys. lat temu biologicznie tworzyły jedną grupę

  10.11.2018 | 05:55

  geny

  

• Synu, masz to po mamie. Zagadka dojrzewania

  genetyka

  Wojciech Moskal

  Od czego zależy moment, w którym młodemu chłopcu zaczynają się zmieniać głos i cera, czyli zaczyna się dojrzewanie? Od pierwszej miesiączki jego matki - dowodzą naukowcy z Danii.

  18.10.2018 | 09:50

  dojrzewanie

  dzieci

  dziedziczenie

  geny

  

• Wszystko wina ojca. Jego geny sterują także... matczyną miłością

  Nauka

  Margit Kossobudzka

  O tym, jak matka będzie zajmować się dzieckiem, w dużym stopniu decyduje aktywność ojcowskich genów.

  08.08.2018 | 12:30

  biologia

  ciąża

  geny

  nauka

• Odczytali wszystkie geny koali. Tam się kryją największe zagadki tego słodkiego torbacza

  nauka

  Wojciech Moskal

  Naukowcom z Australii udało się odczytać pełny gonom koali. Liczą na to, że dzięki temu uda się lepiej chronić te słynne torbacze.

  07.07.2018 | 11:07

  biologia

  genetyka

  geny

  zoologia

  

• Możesz nagle osiwieć ze zmartwienia albo od... grypy. Jak to wytłumaczyć?

  Nauka

  Margit Kossobudzka

  Nowe badania prowadzone na myszach przez naukowców z Narodowych Instytutów Zdrowia i uniwersytetu Alabama w Birmingham dają pewne wyjaśnienie, dlaczego niektórzy przedwcześnie siwieją pod wpływem silnego stresu lub infekcji wirusowej.

  10.05.2018 | 18:24

  geny

  nauka

  zdrowie

  

• Naukowcy z Harvardu za pomocą terapii genowej wyleczyli wrodzoną niedokrwistość

  zdrowie

  Wojciech Moskal

  To przełom w życiu ciężko chorych osób, które dotychczas wymagały stałych transfuzji krwi.

  20.04.2018 | 06:34

  anemia

  geny

  nauka

  terapia genowa

  

• Przebadali geny 14,6 tys. Polaków. Co znaleźli i co to oznacza dla nas wszystkich

  zdrowie

  Danuta Pawłowska

  Błąd w naszym genie odpowiada za 20-25 proc. nowotworów. W przypadku takich genetycznie uwarunkowanych nowotworów im młodszy pacjent, tym większe prawdopodobieństwo skutecznego przeciwdziałania rozwojowi choroby.

  10.04.2018 | 06:00

  geny

  nowotwór

  

• Antropolog: Warto walczyć o jedzenie, schronienie, terytorium, a w przypadku mężczyzn - także o kobiety, czyli o przekazanie swoich genów

  Classic

  Tomasz Ulanowski

  Skąd w nas agresja? W połowie za jej poziom odpowiadają geny, w 11 proc. - środowisko, a reszty czynników naukowcy nie potrafią dokładnie określić - składają się na nie indywidualne doświadczenia - rozmowa z prof. Bogusławem Pawłowskim

  17.01.2018 | 06:00

  agresja

  geny

  konkurencja

  przemoc

  

• Chłopiec cierpiący na rzadką genetyczną chorobę wyleczony dzięki przeszczepowi własnej, genetycznie zmodyfikowanej skóry

  Nauka

  Olga Woźniak

  Eksperymentalna terapia uratowała życie 7-latka. Był bliski śmierci, teraz prowadzi normalne życie.

  13.11.2017 | 07:00

  geny

  medycyna

  nauka

  zdrowie

  

• Zagadka sprzed 40 tys. lat. Kto żył w jaskini Tianyuan niedaleko dzisiejszego Pekinu?

  Nauka

  Joanna Grabowska

  Najnowsze badania DNA znalezionych tam kości są zdumiewające. Wskazują, że był to przedstawiciel Homo sapiens z domieszką genów neandertalczyka, daleki krewny dzisiejszych wschodnich Azjatów oraz rdzennych ludów Amazonii, także spowinowacony ze starożytnym mieszkańcem belgijskiej jaskini Goyet, ale nie z żyjącymi dziś Europejczykami. Co o tym sądzić? - głowią się badacze.

  18.10.2017 | 06:24

  dna

  geny

  homo sapiens

  nauka

  

• Jesteś typem sowy, palisz, lubisz drzemać w ciągu dnia? To spadek po neandertalczykach

  Wiadomości

  Margit Kossobudzka

  Także uczucie samotności i stany obniżonego nastroju to po części sprawka genów naszego dawnego kuzyna - dowodzą naukowcy w najnowszych pracach. Nowe badanie potwierdza, że ich geny wciąż w nas działają. Wpływ neandertalskich genów na nasz DNA jest większy, niż się spodziewano.

  08.10.2017 | 07:10

  dna

  geny

  nauka

  neandertalczyk

  

• Naukowcy naprawili chory gen w ludzkim zarodku. Czy to początek rewolucji w medycynie?

  Nauka

  Wojciech Moskal

  Międzynarodowa grupa badaczy po raz pierwszy w historii zmodyfikowała nieprawidłowy gen w ludzkim zarodku. Usunęli mutację, która odpowiada za ciężką wrodzoną chorobę serca, i wprowadzili prawidłowo działającą kopię genu.

  03.08.2017 | 09:07

  geny

  mutacja

  nauka

  zdrowie

  

• Kobiety i mężczyźni mają różną aktywność genów

  nauka

  Margit Kossobudzka

  Genetyczna równość płci nie istnieje. Wiadomo to choćby z faktu, że istnieją chromosomy X i Y. Ale są też inne, bardziej subtelne różnice

  08.05.2017 | 19:00

  geny