schiråde

Bodje « schir- », bodje A do viebe « schirer », avou l’ cawete « -åde »; mot cité dins l’ FEW 17 105b.

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /hi.ˈʀɔːt/ /hi.ˈʀaːt/ /ʃi.ˈʀaːt/ /ʃi.ˈʀoːt/ /ʃy.ˈʀaːt/ /ʃœ.ˈʀaːt/ /ʃœ.ˈʀoːt/ /ʃe.ˈʀoːt/; miersipepieuzmint e l’ notule ALW 15.60 ; (betchfessî sch, halcrosse rîlêye)
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /ski.ˈʀɔːt/ (waire u nén prononcî insi å 20inme sieke)
• Ricepeures : schi·råde

schiråde femrin

1. (mot d’ medcén) (contåve) grande plåye, fwait pa åk ki côpe.
2. (imådjreçmint) plaece d' on frut, d' ene plante la k' on a côpé.
   • D' on côp d' dint, dji råye li tiesse a on boket d' frut, pu djel here e souke ki s' vént plaker sol schiråde — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
3. (mot d' costire) (contåve) longou disfijhaedje d' on mousmint shuvant les fis del sitofe.
   • I s' a fwait ene bele schiråde al marone tot zouplant les fis d' ronxhe.

•  
  schiråde al mashale
•  
  schirådes a on bleudjine

1. A l' schiråde, Mareye k' est malåde (u: Mareye Maråde); å grand feu, les shijhes e feu u : Al schiråde, Hinri k' est malåde; å grand feu, Hinri k' est djoyeus u : Al schiråde, po les malådes; å grand feu, po ls amoreus : criyaedje del schiråde (pitit feu).

• (grande longowe plåye): kernaxhe, scherlaxhe
• (schiraedje d' on mousmint): cénk

• F. blessure, entaille, déchirure, balafre, estafilade
• déchirure

Calcaedje « achoura » (motoit pal voye do trouk), avou l’ cawete « -åde » (fåsse cawete).

     Li rfondaedje di ç’ mot cial est co so balance. Fåt i scrire « schiråde » u « chiråde » ?

schiråde femrin todi singulî (nén contåve)

1. (foclore) (cronolodjeye) pitit feu di strin u d' fetchires k' on fwait å crås mårdi, et fé potchî les djins k' ont bén magnî ådzeu (i schirèt l' feu po n' nén "schirer" zels-minmes).
2. (mot d’ houyeu) pitit feu ki fwait splôzer l' gaz et fé on raboula.
   • -Ki l' Bon Diu m' endè wåde !
     Sinte Båre n' e-st ele nén la ?
     -I n' fåt k' ene simpe schiråde :
     On dmeure e raboula !— Martin Lejeune, "Tot riv’nant dè beûr" (fråze rifondowe).

•  
  zouplaedje al schiråde (pitit feu)

chirêye

• petit feu