houyon

     Li rfondaedje di ç’ mot cial est co so balance. Fåt i scrire « houyon » u « hiyon » ?

Bodje « houy- », motoit do bodje tîxhon * « hoya » (aiwe ki soude, come po « Houye »), avou l’ cawete « -on » (etimolodjeye nén acertinêye); li bodje est acertiné dins l' sinse di « wague » dins FE1 a « 2. vague » (houyô) et divins E1 a « houyot »; li passaedje di -ou- a -i- divant Y dins « hiyon », ravize li ci di « houwer » a « hiwer » divant W; mot cité dins l’ FEW 16 755a.

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /hu.ˈjɔ̃/ /hu.joː/ /hyː.ˈjɔ̃/ /hjɔ̃/ /hi.ˈjɔ̃/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /hu.ˈjɔ̃/
• Ricepeures : hou·yon

houyon femrin

1. (fizike) mouvmint d' aiwe do dzo å dzeu.
   • Mouze fwait des gros houyons — Franwal Haust, a « 2.vague » (fråze rifondowe).
2. masse d' aiwe.
   • Ni vindoz måy li pexhon tins k' naiveye eco dvins s’ houyon — Jean-Simon Renier, cité divins E34 (fråze rifondowe).
   • Après l' lavasse, l' aiwe dischindeut do tier a gros houyons — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
3. (mot d’ meteyo) foirt côp d' air.
4. (pa stindaedje do sinse) mouvmint mecanike k' arive tot d' on côp.
   • On vî velo ki rôléve a houyons — Motî del Hesbaye (fråze rifondowe).
   • Mins cwand l' veye n' est pus k' on nukion
     Tot s' elaidixh, bouneur et djoye,
     Et çou k' on-z inme court vite evoye
     Cwand l' cour va fé s' dierin houyon !
     — Louis Lagauche, "Les belès eureus" (1928), p. 69 (fråze rifondowe).
   • Li tcherete a fwait on houyon et dj' a cåzu toumé — Motî Haust (fråze rifondowe).
5. (mot d’ djeu) djeu wice k' i fåt s' enonder.
   • Ni djouwez nén å houyon, c' e-st on trop laid djeu — Motî Forir (fråze rifondowe).

1. on n’ atchtêye nén l’ pexhon tant k’ naiveye co dvins s’ houyon
2. ni vindoz måy li pexhon tant k’ naiveye co dvins s’ houyon

• houyon d’ air

w. do Levant

mouvmint d' aiwe do dzeu å dzo  Loukîz a : vague

•   Francès : vague ^(fr)

foirt côp d' air  Loukîz a : houfêye

•   Francès : rafale ^(fr) (de vent), coup de vent ^(fr)

Sitindaedje do prumî sinse, pa stindaedje di sinse d' ene grosse wague, d' ene rouflåde di vint (etimolodjeye nén acertinêye).

houyon omrin

1. (foclore) ome maryî, dins l' foclore des dicåces, eneviè on bragård (djonne ome).