Pragmatieke Sanctie
De Pragmatieke Sanctie wos e plakkoate (e bevelschrift) uut 1549 van keizer Karel V bedoeld vo de Zeevntien Provinciën t'herorganiseern.
Keizer Karel wilde d'administroasjn van de afzounderlikke ounderdeeln van zyn Hillig Rooms Ryk centraliseern. De Zeevntien Provinciën (wuk da nu à peu près overeenkomt mè België, Holland, Luxemburg en den Franschn regio Nord-Pas-de-Calais) woarn politiek en besteurlik geziene ofgesneen van 't Hillig Rooms Ryk. De Zeevntien Provinciën woarn feodoale leenn dan oorsprounkelik ofhiengn van 'n Duutschn keizer of van 'n Franschn keunienk moa dan de Bourgondische hertoogn deur trouws, erfenissn en veroveriengn bitje mè ne kee t'hope gebrocht hèin. Sinsndien koutn z'ook van de Bourgondische Nederlandn. De Pragmatieke Sanctie makte van de verschillige stoatn e verenigde entiteit woa dan d'Habsburgers d'erfgenoamn van woarn.
Achter 'n troonsofstand van Karel in 1556 zyn de Zeevntien Provinciën overgegoan noa zyne zeune Filips II.
Dizze Pragmatieke Sanctie zoudt e precedent zyn hoe da particularisme, woa dan de gewestelikke belangn primeern boovn 't geheel, koste resulteern in de rebellie in de Nederlandn. Olle 17 provinciën woarn styf anders van mekkoar, z'han ollemoale heel andere wettn, gewuntn en politieke gebruukn. Veel inweuners zoagn hunder provincie lik en autonoom land da nietn te moakn ha mè d'andere provinciën. Dienen wet da Karel hunder uplegde, makte veel inweuners in de Nederlandn styf vies en zynder paktn da zomoa nie. Ge kut dus stelln da 'n upstand in de Nederlandn 't gevolg wos van de Pragmatieke Sanctie, 't hope mè andere puntn lik de vervolgienge van 't calvinisme da serieus wortel an 't schietn wos, en d'hervormienge van de Nederlandsche bisdommn deur Filips II.
