Berg Bogd Khan

De Berg Bogd Khan (Mongoolsch Cyrielliesch schrifte : Богд хан уул, [letterlik "Sinte Khan Berg"]) is e berg in Mongoolje zjuuste te zuudn van den oofstad, Oelan-Bator, mêt 'n ogte van 2 261 meetrs ^[1].

De berg Bogd Khan, tegoare mêt andre illige bergn Burkhan Khaldun en Otgontenger, wierd angeduud lik UNESCO weirlderfgoed in 1996. Weirlderfgoed-platsn zyn dedeeze die e styf grôote kuultuurêele of nateurlikke betêeknisse ên, of alle twêe. In 1783 verkloarde 't platslik bestier van de Qing-Dynastie da de Berg Bogd Khan e beschermde platse was, vo ze schôonte.

In 1778 zoend de Mongoolschn goeverneur (mieniestre) van Khuree (Urga, teegnwôordig Oelan-Bator) Sanzaidorj e briéf no de Qianlong-Keizre woarin dat y toeloatienge vroeg vo joarliksche plechtigeedn te meugn oedn gewyd an de Berg Bogd Khan Uul. De Mongoolschn briéf en 't antwôord uut Peekieng wordn bewoard in de Sentroale Stoatsarchievn van Mongoolje. De tekste van goeverneur Sanzaidorj was de vôgnde :

Joen dienoare en wiedre ambtenoars ên e serjeuze vroage. De reedn vor e Keunienklyk Besluut te vroagn is de vôgnde: Achtr da wydre noazicht gedoan addn, in 't zuudn van Khuree istr e zeekre Khan Uul. Die berg is styf ooge. Iedre kêe ot de vier Khanoatn (Aimag) van de Khalkha tegoare Vergoadrienge oedn is die berg de platse woa dazze byêen kommn. En de veele laamas en lêerliengn van de Jebtsundamba Khutugtu weun ier allemalle. De platslikke bevôkienge vertelt 't vôgnde : Die berg êet Khan Uul omda Genghis Khan ier ôorsproenklik ê geleefd. Inderdoad bekykn al de veele prinsn, êrtoogn, groavn, illign en lêerliengn van de Khalkha die berg lik woendrboar en de vroegre oede Khutugtu (Zanabazar]) zeive verêerde êm. Toenuutoe ên de veele menschn ier nôojs gejoagd ip de bêestn van de berg oewêl da ze zoen kunn, en kappn zydre ook gin boomn, oewêl da ze zoen kunn. Joen dienoare Sanzaidorj en de laamas ên joarliks de berg verêerd, zjuust glik de prinsn, êrtoogn en groavn die kommn vo mee te doen mê de Vergoadriengn. Lik of da joen dienoars goan zien, ot den Êere wierook en ol de nôodige zyde van betreffnd mieniesteerje, en oofiesjêel oendrsteunde êeredienst-plechtigeedn, ton zoed da vezeekrs styf goed zyn vo veele menschn ier. Doa boovnip, de veele prinsn, êrtoogn, groavn en laamas ên dat aa besprookn en zyn dor allemalle mee akkôord. Doarom zeggn wiedr, joen dienoars, kontênt an mekoar dat uus past van nu Joen oenmeetlik Goddlikke oentfermienge en zeegn of te wachtn. Lik of da wydre noagekeekn ên zyn de Mosuur-Bergpas, de Bern Geedn en de Berg Altajie allemalle teegnwôordig verêerd mê de steun uut de stoatskasse. Angezien aal d' illign en lêerliengn van de vier Khanoatn van de Khalkha 't serjeus mêenn ozze zeggn dat die Khan Uul woendrboar is, verwêerdigt Joen osjeblief van offiesjêel oendrsteunde êeredienst-plechtigeedn toe te loatn glik of dat ook gedoan is vo de Mosuur-Bergpas. Otr berichtn wordn gezoenn lik of da 't gevroagd wordt in da verzoek vor e Keunienklik Besluut, ton kutdr iedr joar in de twêe sezoénn van lente en êrfst wierook en aal de nodige zyde wordn verzoenn an Joen dienoars vanuut 't betreffnd Mieniesteerje binst datr ier vo de nôodige koejn, schoapn enzôvors ku gezorgd wordn. Ton kun Joen dienoars die krygn en twi kêers per joar plechtigeedn oedn. Mê serjeuzigeid uutgesprook, vraagn we vo die reedn e Keunienklik Besluut.

De 17de dag van de 9ste moand van 't 43ste joar (1778) van "Tengeriig Tetgesen" (Qianlong regêerperjoode)^[2].

Doarip antwôordde 't Bestier vo d' Admieniestroasje van de Buutngebiedn in Peekieng in 't Mongoolsch:

Brief vo de "Gadagadu Muji-yi Zasahu Jurgan" (Bestier vo d' Admieniestroasje van de Buutngebiedn). Gezoenn an de Mieniestrs die in Khuree verbluuvn. Kopie gekreegn van 't Mieniesteerje van Binnelansche Zoakn. E Keunienklik Besluut was uutgevoardigd ip de 25ste dag van de 9ste moand van 't 43ste joar van Tengeriig Tetgesen zeggnde: Van d' admienstroasje van Sanzaidorj is 't bericht gekommn datr in 't zuudn van Khuree e bepoalde Khan Uul is. Aal de prinsn, êrtoogn, groavn, illign en lêerliengn van de Khalkha zyn dr serjeus van oovrtuugd o ze zydre zeggn da die berg woendrboar is. Andachtig bekeekn, 't wierd vôorngesteld, gezeid en gevroagd dadr wierook en aal de nôodige zyde zoe gezoenn wordn vanuut 't binneland zodatr plechtigeedn zoenn kunn goedn worn ip dezeifste wyze lik of da 't wettlik gebeurt vo de Mosuur-Bergpas. Lat 't zoendr uutstel weetn an 't betrokkn Mieniesteerje datr iedr joar in de twêe sezoenn van lente en êrfst, lik of dat gevroagd is deur Sanzaidorj, wierook en aal de nôodige zyde moe gezoenn wordn an Sanzaidorj en zyn meedewerkrs binst da al d' andre benôodigdeedn ter platse moetn verzienn wordn en kloargemakt. Lat nu de prinsn, êrtoogn en groavn kommn vo êeredienst-plechtigeedn 't oedn. Mêt yvre geôorzoamnd an da Besluut istr e kopie gezoenn no da Bestier. Doarom êm wiedre 't gezoenn no 't Mieniesteerje van Plechtigeedn vo 't Besluut te loatn oendrzoekn en uutvoernn. Wydr ên ook beslootn dat moste gezoenn wordn en bekend gemakt an Mieniesteerje van 't Keizrlik Uus en an de mieniestrs die in Khuree verbluuvn. Vo die reedn verzoenn.

29ste dag van de 9ste moand van 't 43ste joar (1778) van de "Tengeriig Tetgesen" (Qianlong regêerperjoode)^[2]

• Biosfêer-rizêrvoat Bogd Khan Uul
• Koniefeere-busschn van Transbajkal

• (en) More on Bogd Khan Uul.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Bogd Khan Uul van Wikimedia Commons.

<references>

1. ↑ (en) Mongolia Sacred Mountains: Bogd Khan, Burkhan Khaldun, Otgon Tenger - UNESCO World Heritage Centre.
2. ↑ ^{2,0 2,1} Documents on worshipping Khan Uul. Mongolian Governmental Implementing Agency. General Archive Authority