Ruan

Ruan
Rouen

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Francii
Eläjiden lugu (2021)	114,083 ristitud
Pind	21,38 km²
Pämez'	Nikolä Majer-Rossinjol' (mandat 2020−2026, Nicolas Mayer-Rossignol)
Telefonkod	+33−235
Aigvö	tal'vel UTC+1, kezal UTC+2

Ruan (franc.: Rouen [ʁwɑ̃] vai [ʁu.ɑ̃]) om lidn Francijan pohjoižes. Se om Normandii-regionan administrativine keskuz da istorine pälidn, mugažo Mererandaline Sen-departamentan keskuz.

Ezmäine lidnalaižiden eländpunkt sündui Senan oiktal randal läz meiden eran zavodindad, Oktavian Avgust-imperatoran ohjandusen aigan. Sen galliž-rimalaižen lidnan korged aig oli 3. voz'sadal, letihe amfiteatrad i surid termid (kül'betid). Saksalaižiden londad zavodihe 4. voz'sadan keskespäi, ezmäine päjumalanpert' oli saudud sil-žo aigal.

Ezmäižen mail'man sodan aigan britanine sodabaz sijazihe lidnas. Toižen mail'man sodan aigan lidn oli okkupiruidud nacistižen Germanijan sodavägil (9. kezaku 1940 — 30. eloku 1944), alištui Britanijan i AÜV:oiden bombardiruindale vn 1944 sulakus-kezakus.

Ruan šingotihe tekstiližel tegimištol. Ezilidnoiš om neniden sarakoiden edheotandoid: metallurgii, mašinansauvomine, kivivoinümbriradmine, himine, punümbriradai, bumagan tehmine. Merijogiport radab lidnas.

Lidn sijadase Sen-jogen randoil, 2..152 m ü.m.t. korktusil. Matkad Parižhasai om 136 km suvipäivnouzmha.

Klimat om ven valdmeren, pil'vekaz tal'vaigan eriližešti. Voden keskmäine lämuz om +11,0 C°, kezakun-elokun +16,1..+18,2 C°, tal'vkun-uhokun +4,3..+4,8 C°. Ekstremumad oma −17,1 C° (viluku) i +41,3 C° (heinku). Kezaaigan minimum om +1,1 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +19,7 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-sügüz'kus. Paneb sadegid 847 mm vodes, enamba redukus-vilukus (76..102 mm kus), vähemba sulakus (56 mm). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 78..84 % röunoiš keväz'kus-sügüz'kus, 89..91 % redukus-vilukus.

Lidn jagase 12 nimitadud fartalaks, niišpäi ühesa sijadasoiš Senan oiktal randal, koume oma hural randal. Kaik 12 tošt kundad ümbärtas lidnan municipalitetad.

Edeline lidnan pämez' om Ivon Rober (kezaku 1995 — keväz'ku 2001, kezaku 2012 — heinku 2020, Yvon Robert).

Vn 2011 Francijan rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 111 557 ristitud, ezilidnoidenke 655 tuhad ristituid 1800 km² pindal. Kaik 110 169 eläjad oli lidnas vl 2015. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 124 987 eläjad vl 1911. Kaik 702 945 eläjad om lidnaglomeracijas 2792,2 nellikkilometrad pindal (2018).

Ruanan-Normandijan universitet^[1] (franc.: Université de Rouen-Normandie, ende muite Ruanan, 31,5 tuh. üläopenikoid vl 2021) radab vspäi 1966. Se mülütab nenid palakundoid: kuz' tedoiduzpalakundad, viž institutad, innovacižtehnologijoiden inženerine üläškol.

Avtobusad, tramvaid, taksid i velosipediden kortom oma kundaližeks transportaks lidnas sen ümbrištonke. Kaik kuz' sildad ühtenzoittas Senan randoid lidnas, niiden kesken avaiduzsild Güstav Floberan nimed (86 m) om kaikiš suremb mugoine Evropas. TGV-verkon kiruhjonused ühtenzoittas Lionanke i Marselinke joga päiväl. Järed jogimeriport radab amuižiš aigoišpäi.

Regionaline civiline Ruan — Senan alangišt-lendimport (franc.: Aéroport de Rouen - Vallée de Seine, URO / LFOP, 15,5 tuh. passažiroid vl 2019) radab vspäi 1991 Bos-ezilidnas kümnes kilometras suvipäivnouzmha. Ei ole regulärižid passažirreisid vn 2019 heinkuspäi, no lendimport kävutase avaros toižiden metoiden täht: medicinine, azjaline i sodaaviacii, openduzlendused.

• Pol'šanma Gdan'sk, Pol'šanma (vspäi 1992)
• AÜV Klivlend, Ogajo, Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad (2008)

1. ↑ Ruanan-Normandijan universitetan sait (univ-rouen.fr). (fr.) (angl.)

• Lidnan oficialine sait (rouen.fr). (fr.)

Ruan Vikiaitas