Tsunami

Un tsunami, sunami (dal japoneze 津

[tsu], 'porto' o 'baja', e 波
[nami], 'onda'[1]) o maremoto, maramoto (dal latin mare, 'mar', e motus, 'movimento' o 'moto')[1][2] el ze un moto ondozo anòmało del mare, orizenà el pì de łe volte da un teramoto sotomarin arente de ła costa e pì raramente da altri avegnimenti che i conporta un spostamento repentin de na granda masa de àcua cofà, par ezénpio, na frana, un'erusion volcànega sotomarina o l'inpatamento de un corpo cełeste cofà un meteorite o un asteròide)[3].

De sòłito, par i maremoti de orìzane sìsmega łe onde łe ga na anpiesa modesta e łe ze poco notàbiłi in mar verto e i consentra ła so forsa desfadiva arente de ła costa cuand cheo, par colpa del fondałe manco profondo, łe se eleva e łe se roversa inte el drentotera. L'intensità de un maremoto el ze in rełasion co ła cuantità de àcua spostada inte el momento de ła formasion de l'isteso maremoto.

El tèrmano tsunami o sunami el ze japoneze (el primo) e vèneto de orìzane japoneza (el secondo) e letaralmente el signìfega "onda inte el porto", e el deriva dal fato che un maremoto el ga l'atitùdene de sorpasar łe defeze portuałi che invese łe proteze da l'ordenàrio moto ondozo. El tèrmano tsunami el ze sta a volte doparà dai mezi de comunegasion in magnera inpròpia, par ezénpio: tsunami de jaso, tsunami de neve, tsunami de nùvołe^[4].

A ze invese sbajà denotar un maremoto col tèrmano onda anòmała (in ingleze rogue wave o freak wave), che in oseanografia el denòmena un fenòmano netamente destinguesto, no ligà a avegnimenti repentini che i pròvoca movestamenti de grande mase de àcua^[5].

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Tsunami

• tsunamiTreccani.it – Enciclopedie on line, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana.
• (EN) tsunamiEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.