Uch ogʻayni

"Uch ogʻayni" (nemischa: Drei Kameraden ) — Erich Maria Remarquening romani boʻlib, u 1932-yilda roman ustida ish boshlagan. Roman 1936-yilda Daniyaning Gyldendal nashriyoti tomonidan "Kammerater" nomi bilan yakuniga yetkaziladi va chop etildi^[1][2]. 1958-yilda rus tiliga tarjima qilingan.

Voqealar 1928-yil martidan 1929-yil martigacha Germaniyadaboʻlib oʻtadi. Uch ogʻayni — Robert Lokamp (Robbi), Otto Koester va Gottfrid Lenz kichik avtomobillarni taʼmirlash ustaxonasini boshqaradi. Bosh qahramon, avtomexanik Robbi maftunkor qiz Patrisiya Xolman bilan tanishib qoladi. Ular — turli taqdirdagi va jamiyatning turli qatlamlaridan boʻlgan odamlar bir-birlarini sevib qolishadi. Dastlab Robert ichkilikka mukkasidan ketganligi sababli oʻzini Patrisiyaga loyiq deb bilmaydi. U sevgilisining koʻziga piyonista boʻlib koʻrinishni istamaydi va shu sababli ichishni tashlaydi. Doʻstlari uni qoʻllab-quvvatlaydi. Roman Veymar Germaniyasi inqirozi fonida ularning sevgisining rivojlanishini koʻrsatadi.

Erta tongda Robert avtoustaxonaga kiradi va ichib olgan farrosh Matilda Shtossni koʻradi. U farrosh qari boʻlganligi uchun qattiq gapirmaydi va oʻzi sogʻliq uchun ichish taklifini beradi. Ogʻir xotiralar shunday kunda ham Robertni tark etmaydi. Ishdan soʻng u doʻstlari bilan ichki qismi kuchli dvigateldan tashkil topgan umumiy mashinaga oʻtiradi va kechki ovqat tanovul qilishga borishadi.

Roman „yoʻqotilgan avlod“^[3] mavzusini davom ettiradi.

Urush oʻchogʻidan oʻtgan odamlar oʻtmish xotiralaridan qochib qutula olmaydi. Urush xotiralari bosh qahramonni doimo azoblaydi. Bolalikdagi ochlik sevgilisining kasalligiga sabab boʻldi. Ammo uchta oʻrtoq: Robert Lokamp, Otto Kyoster va Gottfrid Lenzni birlashtirgan narsa harbiy birodarlik edi. Va ular doʻstlik uchun hamma narsaga tayyor. Oʻlim sodir boʻlishiga qaramay, roman hayotga boʻlgan ishtiyoq haqida gapiradi.

• Robert Lokamp (Robbi) romanning bosh qahramoni, u roppa-rosa 30 yoshda, roman voqealari uning yubiley tugʻilgan kunida (1928 -yil) boshlanadi. Patrisiya Xolmanning sevgilisi (Pat). Gottfrid Lenz va Otto Kyosterning doʻsti. Birinchi jahon urushi qatnashchisi.
• Otto Kyosster — bosh qahramonlardan biri. U ham taxminan 30 yoshlarda. Urush paytida u uchuvchi boʻlgan, romanda u asosiy qahramonlar ishlagan avtomobillarni taʼmirlash ustaxonasining egasi edi. Otto havaskor poygachi boʻlib, u Karl mashinasida poygalarda qatnashadi va bir necha bor gʻalaba qozonadi. Boks bilan shugʻullanadi.
• Gotfrid Lenz romanning bosh qahramonlaridan biridir. Frontdagi safdoshlari Otto va Robert bilan bir xil yoshda. U armiyada xizmat qilgan, dunyo boʻylab koʻp sayohat qilgan, buning dalili uning kvartirasida turli joylarning fotosuratlari, har xil otkritkalar, pochta markalari va boshqa narsalar bilan yopishtirilgan chamadonning borligidir. U Kyoster va Lokamp bilan avtomobil taʼmirlash ustaxonasida ishlaydi. Juda ochiq tabiatli, pozitiv odam, davraning „ruhi“. Tashqi koʻrinishiga koʻra, u olomon orasida somon sochi bilan ajralib turardi. Doʻstlar uni oxirgi, „qogʻoz“ romantik deb atashardi.
• Patrisiya Xolman (Pat) bosh qahramonning sevgilisi. Bu ishq tarixi asar syujetining asosini tashkil etadi.

• Alfons — ichimlik muassasasining egasi, Lenzning yaxshi doʻsti. U jang qilishni yaxshi koʻradi va xor ijrosidagi kompozitsiyalarni xush koʻradi.
• Valentin Gauzer Robertning quroldoshi. U urushda tirik qolish istagi tufayli qiyinchilik bilan kun kechirdi. U frontdan qaytgach, umrining har bir daqiqasidan zavqlanib, unga qoldirilgan merosni ichardi.
• Fred — barmen, xuddi shu nomdagi barning egasi, u yerda Robert va Valentin doimiy ravishda ishlaydi.
• Professor Jaffe Patrisiyaning davolovchi shifokori.
• Mathilde Stoss — avtomobil taʼmirlash ustaxonasi tozalovchi, ichishni yaxshi koʻradi.
• Roza mahalliy fohisha boʻlib, uning yosh qizi bor. Roza uni mehribonlik uyiga berishga majbur boʻladi, lekin unga gʻamxoʻrlik qilishda va unga narsalar toʻqishda davom etadi.
• Hasselar oilasi — janob Xasse ommaviy ishsizlik sharoitida oʻz ishini yoʻqotishdan qoʻrqish tufayli doimo pul yoʻqligi sababli janjallashadigan oilaviy juftlik.
• Ferdinand Grau — oʻlganlarning fotosuratlarini portretlarga aylantirish orqali yaxshi pul topadigan rassom. Falsafa qilishni yaxshi koʻradi.
• Frau Zalevski — Robert Lokamp yashagan pansionat egasi. Spirtli ichimliklarga qaramligi tufayli Robertni „oltinlangan aroq shishasi“ deb biladi.
• Jupp - avtomobil ustaxonasida shogird bola. Katta quloqlarga ega edi va poygachi boʻlishni orzu qilardi.
• Gustav — taksi haydovchisi, Robertning yangi doʻsti. Sobiq sanitar kapral, baxtli hayot kechiradi. Ularning doʻstligi janjal bilan boshlandi.
• Erna Bernig — kotiba qiz, uni ish joyidagi xoʻjayini qoʻl ostida, uning sevgilisi. Frau Zalevskiyning pansionatida yashaydi.
• Georg „Jorji“ Blok — kambagʻal talaba.
• Graf Orlov — kapitan, rus muhojiri, "kyolner, kinostudiyadagi statistchi. Ajoyib gitarachi. U oʻrta darajadagi mehmonxonada maʼmur lavozimini egallashni orzu qiladi. ,,Ichib, koʻz yosh toʻkardi''.
• Frida — Frau Zalevskiyning xizmatkori. Juda shafqatsiz xarakterga ega. Robertga nisbatan oʻzaro kuchli antipatiya tuygʻusini boshdan kechiradi.

Romanda „Gʻarbiy frontda oʻzgarish yoʻq“ asarining Stanislav Katchinskiy, Myuller, Lir, Frans Kemmerix kabi qahramonlari ham tilga olinadi.

• 1938-yil — „Three Comrades“ („Uch ogʻayni“) filmi — rejissor Frank Borzeigi (AQSh)^[4].
• 1984-yil — Yuriy Smirnov-Nesvitskiy tomonidan sahnalashtirilgan spektakl. Shanba (teatr). Ikkinchi tahrir 2006-yil
• 1991-yil — „Uch ogʻayni“ radio shousi — rejissor Emil Vernik.
• 1998-yil — "Gʻoliblardan gullar " filmi — harakatlar Rossiyada 1990-yillarga koʻchiriladi. Rejissor Aleksandr Surin.
• 1999-yil — Galina Volchek tomonidan sahnalashtirilgan spektakl. „Sovremennik“ teatri^[5].
• 2012-yil — „Uch ogʻayni“ mini-seriali — rejissor Tigra^[6]n Keosayan. Asos romandan olingan, ammo syujet sezilarli darajada oʻzgartirilgan.