Tlashkalteklar

Tlashkalteklar (Tlashkalanlar) – ispangacha boʻlgan davrda xuddi shu nomdagi zamonaviy Meksika davlati hududida Tlashkala qirolligida yashagan Nahua guruhidan boʻlgan xalq. Tarixan, Asteklarning eng ashaddiy dushmanlari boʻlib, ular ispanlar Astek imperiyasini bosib olish paytida konkistadorlarni qoʻllab-quvvatlaganlar.

Konkistadan keyin oʻzlarining imtiyozli mavqei tufayli Tlashkalteklar ispanlar bilan aralashib ketishdi. Zamonaviy avlodlari – mestislar.

Dastlab, Tlashkalteklar navbati bilan bir-biriga bogʻliq boʻlmagan Nauatl, Otomi va Pinome tillarida soʻzlashadigan uchta alohida xalqning birlashmasi edi. Asta-sekin, nauatl tilida soʻzlashuvchilar ustunlik mavqeini egalladi^[1].

Bir qancha urinishlarga qaramay, asteklar Tlashkalteklarni boʻysundira olmadilar. Ikkinchisi ham Gul jangida qatnashgan^[2].

Tlashkalteklar Astek imperiyasining poytaxti Tenochtitlanga qarshi yurishda Ernan Kortesning ittifoqchilari edi. Ular ispanlarga Anahuak vodiysini egallashda yordam berishdi va bosqinchi armiyaning asosiy kontingentini tashkil qilishdi^[3].

Ittifoqchilik xizmatlarini eʼtirof etgan holda, Tlashkalteklar ispanlardan Meksikadagi boshqa mahalliy xalqlarga nisbatan bir qator imtiyozlarni oldilar, jumladan, oʻqotar qurol olib yurish, ot minish, zodagonlik unvonlariga ega boʻlish va oʻz turar-joylarini avtonom tarzda boshqarish.

Tlashkalteklar Meksikaning shimolida, jumladan, ispanlar mahalliy qabilalarni boʻysundira olmagan zamonaviy Texas shtatining janubi-sharqidagi hududning bir qismini ham oʻz ichiga olgan bir qator aholi punktlariga asos solgan^[4]. Ispanlar ularni mahalliy xalqning oʻtroq turmush tarzini qabul qilishlari va ispan hukmronligini tan olishlari namunasi sifatida ularni mahalliy isyonkor koʻchmanchi qabilalar (chichimeklar deb nomlanadi) bilan birga joylashtirdilar. Bu joylarda Tlashkalteklar konlarda va tomorqalarda ishlagan.

• Сказания о Солнцах. Мифы и исторические легенды науа. Видавець Купрієнко С.А., 2014. ISBN 978-617-7085-11-8. 
• Альва Иштлильшочитль, Фернандо де. „История народа чичимеков, его поселения и обоснования в стране Анауак.“. www.bloknot.info (2010-yil 22-mart). — пер. с исп. - В. Талах, Украина, Киев, 2010. Qaraldi: 2010-yil 23-mart.