Яшин қайтаргич
 | Бу мақолада ички ҳаволалар жуда кам. |
Яшин қайтаргич — турар жой ва саноат бинолари, транспорт, коммунал хўжалик ва бошқаларнинг иншоотларини яшин уришидан сақлайдиган қурилма. Ингичка, учли металл стержен кўринишидаги электрод (стерженли Яшин қайтаргич), электр узатиш линиялари устидан тортилган сим (трос) кўринишидаги (тросли Яшин қайтаргич) ва умумий қаршилиги 10—20 ом дан ошмайдиган пухта ерга улагичдан иборат. Яшин қайтаргич ҳимоя қилинадиган обект устига ўрнатидади. Яшин қайтаргичнинг иши тож разрядига асосланган (қаранг Электрразряди). Атмосферада момақалдироқ бўлган вақтда ҳосил бўладиган кучли электр майдон Яшин қайтаргичнипг учила тож разрядни вужудга келтиради. Бу разряд зарядларнинг бино олдида тўпланишига йўл қўймай, уларни ерга ўтказиб туради ва бинони яшин зарбларидан сақлайди.
Якка стерженли Яшин қайтаргичнинг ҳимоя зонаси (таъсир лоираси) шакли бўйича чўққисида 45° бурчак ташкил этадиган конусга яқин, якка тросли Яшин қайтаргичда ҳимоя зонаси қирралари трос вазифасини ўтовчи уч қиррали призма шақтида бўлади (расмга қ). Электр ст-яларида яшин токини ерга ўтказиб юбориш учун ерга улагич симдан фойдаланилади. Тунукаси ерга уланган тунука томли бинолар, марказий сув билан иситиладиган, водопровод ва ер остидан электр ўтказилган бинолар яшиндан етарлича сақланган бўлади ва уларга махсус Яшин қайтаргич ўрнатилмайди. Ичида портлаш хавфини вужудга келтирадиган аралашмалар, чанг, буғ, газлар ҳосил бўладиган биноларни ҳимоя қилиш учун Яшин қайтаргич бинолардан нарироққа ўрнатилади. Шунда биноларнинг барча қисмлари Яшин қайтаргичнинг таъсир доирасида бўлади.
 | Ушбу мақолада Ўзбекистон миллий энсиклопедияси (2000-2005) маълумотларидан фойдаланилган. |
 | Бу андозани аниқроғига алмаштириш керак. |