Виллизиев ҳалқаси

Бу мақолада бир қанча муаммолар мавжуд. Илтимос, уларни тузатиб ёрдам қилинг ёки шу муаммоларни мунозара саҳифасида муҳокама қилинг. Бу мақола викилаштирилиши керак. Илтимос, бу мақолани Википедия қоида ва кўрсатмаларига мувофиқ тартибга келтиринг. (2023-11) Бу мақола бирорта туркумга қўшилмаган. Илтимос, мақолага алоқадор туркумлар қўшиб ёрдам қилинг. (2023-11)

Виллизиев ҳалқаси -доираси миянинг артериал доираси бўлиб, миянинг пастки қисмида жойлашган ва бошқа қон томир ҳовузларидан тошиб кетиши туфайли қон таъминотининг етарли эмаслигини қоплашни таъминлайди. Инглиз шифокори Томас Уиллис шарафига номланган. Одатда, Виллизиев доирасини ташкил этувчи томирлар мия асосида ёпиқ тизимни ташкил қилади. Виллизиев доирасини шакллантиришда қуйидаги артериялар иштирок этади :

• олдинги мия артериясининг бошланғич сегменти (А-1),
• олдинги қўшувчи артерияси;
• орқа қўшувчи артерияси ,
• орқа мия артериясининг бошланғич сегменти (П-1).^[1]

Виллизиев доираси мияни қон билан таъминлайдиган ҳар қандай томир тиқилиб қолганда мияни нормал қон билан таъминлайди (яъни. э. миянинг коллатерал айланиши учун жавобгар). Виллизиев доираси мия тўқимасини қон билан таъминлайдиган артерияларни чиқаради.^[2]

Одатда ривожланган Виллизиев доираси фақат 25-50% ҳолларда учрайди.

Кўпинча бирлаштирувчи артерияларнинг гипоплазияси, олдинги мия артерияси ва орқа мия артериясининг биринчи сегментларининг йўқлиги ва гипоплазияси мавжуд.

Мия артерияларининг аксарият аневризмалари Виллизиев доираси томирларида ривожланади.

Мия қон оқимини ўрганишнинг энг қимматли ва информацион усули – бу мия ангиографияси. Ушбу тадқиқот бутун қон айланиш тизимини кўриш имконини беради, лекин ўз контрендикацияси ва қийинчиликларига эга.

Допплер ултратовуш текшируви оддий ва хавфсиз диагностика усули ҳисобланади. Транскраниал Допплер сонографияси олдинги мия артерияси, ўрта мия артерияси ва постериор мия артериясидаги қон оқимини ўлчайди. Миянинг қон томир касалликларини ташхислашнинг энг информацион усуллари ҳозирги вақтда турли усуллар билан амалга ошириладиган ангиография ҳисобланади.

1. Миянинг интервенцион селектив ангиографияси. Феморал артерия Скарповский (феморал) учбурчаги соҳасида тешилади , катетер киритилади ва артериал тизим орқали қизиқадиган жойга олиб борилади, сўнгра радиопак препарат (масалан, ёд ўз ичига олган препарат) Омнипак) таъминланади, у аввал артериал бўйлаб, сўнгра веноз тўшак бўйлаб тақсимланади. Юқори инвазивлиги туфайли бу усул диагностика учун кам қўлланади, кўпинча терапевтик эндоваскуляр аралашувлар (балонопластика, стентлаш ва бошқалар) билан биргаликда қўлланади.).
2. КТ ангиографияси. Радиоконтрастли препарат вена ичига болус сифатида юборилади, қизиқиш зонасига контраст оқими назорат қилинади (контрастни олдиндан кузатиш), кечиктирилгандан сўнг компютер томографияси ўтказилади. Кейинчалик, тасвир қайта ишланади, бу уларнинг контрасти туфайли мия бўлимининг томирларини бўлим бўйича тасаввур қилиш имконини беради ва кейин томир тўшагини 3Д реконструксия қилишни амалга оширади. Ушбу усул сизга тез ва минимал инвазив тарзда анжиёграфик текширув ўтказиш ва ташхисни аниқлаштириш имконини беради.
3. МР ангиографияси. инвазив бўлмаган техника. Ўрганилаётган ҳудудга доимий тўйинган радиочастота импулси қўлланади, тўйинмаган спинли янги протонларнинг оқими фақат қон оқими билан мумкин, спинлар бўшашади ва сигнал ёзилади. Ушбу усул парвоз вақти ангиографияси (ТОФ – оқим вақти) деб аталади. Бу усул радиация таъсири, контраст моддаларнинг токсик таъсири ёки ятрогеник асоратлар билан боғлиқ эмас, лекин унинг чекловлари мавжуд. ТОФ ангиографиясидан фойдаланиб, томирларнинг анатомик тузилишини ишончли баҳолаш мумкин, тромблар сигнал бериши мумкин ва ангиограммада аниқланмайди. Қон оқимининг хусусиятлари ҳам аниқланмаган.^[3]

Ангеограммалар қон оқимини миқдорий баҳолашга имкон бермайди, аммо транскраниал допплерография бу вазифани энгади. Бу усул Допплер эффектига асосланади: трансдусер томонидан яратилган ултратовуш импулси ўзгарган частотали эритроцитларнинг ҳаракатланишидан акс эттирилади ва қон оқими тезлиги частоталар фарқи ёрдамида аниқланади. Рангли Допплер харитаси, шунингдек, қон оқимининг йўналишини аниқлашга имкон беради, аммо бу усул томирларнинг анатомик тузилишини тасаввур қилиш имконини бермайди. Якуний ташхисни шакллантиришда фақат усуллардан комплекс фойдаланишга рухсат берилади, бу ҳам томирнинг анатомик тузилиши ва лüмени, ҳам қон оқимининг хусусиятлари учун муҳимдир.