Kalev

Bu maqola ayni damda Dieri007 tomonidan faol tahrirlanyapti. Iltimos, mazkur ogohlantirish xabari sahifadan olib tashlanmagunga qadar sahifaga oʻzgartirishlar kiritmay turing. Aks holda, tahrirlar toʻqnashuvi yuz berishi mumkin. Bu sahifa oxirgi marta 08:47, 20-iyun 2022 (UTC) (2 yil avval) da tahrir qilingan.

Kalev (Kaleva) Karel-Fin mifologiyasida Kareliya, Fin qahramonlarining — baʼzan uning o‘g‘illari deb ataladiganVyaynemoynen, Ilmarinen, Lemminkyaynen ajdodi. Elias Lyonnrotning „Kalevala“ sheʼriy eposining nomi uning ismidan kelib chiqqan. Kalevala (fin: Kalevala) — mamlakatning epik nomi, so‘zma-so‘z — „Kalev yashaydigan joy“^[1].

Eston mifologiyasida Kalev — afsonaviy gigant qahramon, Vir qirg‘og‘idagi hukumat-knyazlikning asoschisi, Estoniya milliy qahramoni Kalevipoegning (estoncha: Kalevipoeg — Kalevning o‘g‘li), xuddi shu nomdagi Estoniya milliy eposi Kalevipoegning bosh qahramonining otasi. Sirius uning yulduzi, Orion yulduz turkumi Kalevning qilichi deb hisoblanadi^[2]. Qadimgi afsonalarga ko‘ra, Kalev o‘lgan erining qabrini yopish uchun uning xotini Linda tomonidan sudrab keltirilgan ulkan xarsangtoshlardan hosil bo‘lgan Toompea (Vishgorod) Tallin tepaligi ostida dafn etilgan. Afsonaga ko‘ra, Yulemiste ko‘li uning ko‘z yoshlaridan paydo bo‘lgan^[3].

Karelo-Fin mifologiyasining qahramoni, ehtimol, haqiqiy tarixiy prototipga ega bo‘lgan bo‘lishi mumkin. Xususan, IX asrning ikkinchi yarmidan kechiktirmay tuzilgan, XI asr qoʻlyozmasida saqlangan va aslida „qahramonlik davri“ xalqlari va ularning hukmdorlarining oʻziga xos „katalogi“ni ifodalovchi qadimgi ingliz „Vidsid“ epik poemasida, qandaydir bir Kelik (Cælic) tilga olinadi, bu dunyo bo‘ylab sayohat qilgan asarning bosh qahramoni va ehtimol, muallif so‘zlariga ko‘ra, „finlarni boshqargan“ (weold Finnum). Nima bo‘lganda ham, qadimgi ingliz bardi (skop) tomonidan fin qahramonining ismi tilga olinishining o‘zi uning erta o‘rta asrlardagi Shimoliy Yevropadagi shon-shuhratidan dalolat beradi^[4].

Kalev ismi zamonaviy Estoniyada keng qo‘llaniladi.

Kalev nomidan, ehtimol, Tallinning rus tilidagi qadimgi nomi — Kolivan (Kaleven linna), arab geografi Al-Idrisiy asaridan (1154) va qadimgi rus va rus yozma manbalaridan (1223-yildan boshlab XVIII asr boshlarigacha) maʼlum. Bu buzilgan Estoniya estoncha: Kalevan — „Kalev bilan bog‘liq“ so‘zidan kelib chiqqan bo‘lishi mumkin.

• Linda
• Kalevipoeg

• Калев // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1895. — Т. XIV. — С. 12.