ba-dar

BADAR: ТжРСda bu oʻrin oti 'tashqariga' ("naruju, von, proch") maʼnosini anglatib, gurehtan kabi feʼllar bilan boglab ishlatilishi taʼkidlangan (40). Asli bu birlik tojikcha ba- old qoʻshimchasini (ТжРС, 30) 'ajral-', 'kes-' maʼnosini anglatadigan tojikcha daridan feʼlining dar hozirgi zamon asosiga (ТжРС, 115) qoʻshib hosil qilingan. Tarixan bu feʼl asosi ot sifatida ham ishlatilgan; shunga koʻra asli 'ajratish', 'adoqani uzib ketish' maʼnosini anglatgan boʻlsa kerak. OʻTILda keltirilgan badar ketmots birikmasiping 'nom-nishonsiz ket-’ maʼnosi yuqorvdagi maʼno asosida yuzaga kelgan. Budagov lugʻatvda badar birligi ba va dar qismlardan tarkib topgan deyilgan (Andoza:ССТТН, I, 247).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

ba.. + fors. — eshik;

Badar ketmoq nom-nishonsiz ketmoq, dom-daraksiz ketmoq, gʻoyib boʻlmoq. ◆ Oʻsha kelgan boʻyi badar ketgan. "Yoshlik". ◆ Boqqa bir bordingiz-u, badar ketdingiz, — deb ginaxonlik qilib koʻrishdi amma. S. Anorboyev, „Mehr.“

БАДАР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.