Jak Kartye

Jak Kartye fr. Jacques Cartier
Hönäre	säyäxätçe
Tuu datası	31 dekäber 1491(1491-12-31)
Tuu cire	Sen-Malo, Bretan gersoglığı
Watandaşlığı	Fransiä korollege
Ülem datası	1 sentäber 1557(1557-09-01) (65 yäş)
Ülem cire	Sen-Malo, Fransiä

Jak Kartye (fr. Jacques Cartier; 1491, Sen-Malo — 1557, Sen-Malo) — Fransiä diñgez säyäxätçese, Tönyaq Amerikanı Fransiä kolonizatorları tarafınnan üzläşterügä nigez salğan.

Amerikağa öç säyäxät yasağan, İzge Lavrentiy qultığın, İzge Lavrentiy yılğası häm «Kanada ile» ciren taswirlağan.

Jak Kartye belän Kabot häm Şamplen Kanadanı berençe açuçı bulıp sanala.

1492 yılda Bretan gersoglığında tuğan.

1524 yılda Covanni Verratsano belän Tönyaq Amerikağa gizä. Tönyaq Karolina, Yaña Şotlandiä, yar buyındağı utrawlarnı fänni tikşerälär.

Başqa säyäxättä Bräzil yarına kilep citälär.

1534 yılda Fransiä patşası Fransisk I röxsäte buyınça Kartye Nyufaunlend, Kanada atlantik yarı, İzge Lavrentiy qultığı yanına säyäxät itä.

1535-1536 yılda ikençe säyäxättä İzge Lavrentiy yılğasın fänni tikşerä.

1540 yılda Fransisk I Kartyeğa açılğan cirlärdä xalıq utırtırğa quşa.

1541 yılda Kartye yänä Kanadağa gizä, irokez qäbiläläre kirmänne çolğap alalar. Qışlağannan soñ Kartye Kanadadan Fransiägä qayta.

Tağın säyäxätlär itmägän, Sen-Malo'da portugal telennän tärcemäçe bulıp eşlägän.

Epidemiä waqıtında, onıtılğan Kartye 1557 yılda Sen-Malo şähärendä ülgän. Señ-Vinsent Çirkäwendä kümelgän.

• Картье // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
• Jacques Cartier The Voyages of Jacques Cartier / Ramsay Cook. — Toronto: University of Toronto Press, 1993. — ISBN 0802050158