ZX Spectrum

Sinclair ZX Spectrum, Sinclair Research şirketi tarafından evlerde kullanılmak üzere 1982 yılında İngiltere'de piyasaya sürülen 8-bit işlemcili kişisel bilgisayar. Kendisinden önceki Sinclair ZX81 modelinin siyah beyaz ekran görüntüsünün aksine renkli bir görüntüye sahip olmasından ötürü adı ZX Spectrum olarak konulmuştu.^[1]^[2]^[3]

Modeller

ZX Spectrum aralarında 1982 yılında piyasaya sürülmüş 16 KB'lik RAM'li başlangıç modeli ve 1987 yılında piyasaya sürülmüş 128 KB'lık RAM'li ve floppy sürücüsü bulunan ZX Spectrum +3 modelinin de bulunduğu toplam sekiz model olarak kullanıma sunulmuştur. ZX Spectrum'un çıkışı ile bu tipteki makinalara yazılım ve donanım sağlayan firmaların sayısında bir patlama olmuştur.^[4]

Donanım

1983 yılında tanıtılan ve 1984'te üretilen Sinclair 48K ZX Spectrum bilgisayarının 3B numaralı anakart.

ZX Spectrum, 3,5 MHz hızla çalışan bir Zilog Z80A merkezi işlem birimiyle donatılmıştı. Özgün Spectrum modellerinde 16K ROM ve 16K veya 48K RAM hafıza bulunuyordu. Donanım tasarımı, Sinclair Research şirketinden Richard Altwasser, makinenin dış tasarımı ise yine aynı şirketten endüstri tasarımcısı Rick Dickinson tarafından yapılmıştı.^[4] Bilgisayarın özgün bir basic içeren ROM'u Dr. Ian Logan tarafından yazılmıştır. 16 kilobyte uzunluğundaki ROM, Z80'in sıfır adresinden itibaren konumlandırılmıştır.

ULA olarak adlandırılmış bir chip, Spectrum'un neredeyse tüm donanımını oluşturmaktaydı. ULA (Uncommitted Logic Array) yongası dinamik bellek yönetimi ve refresh protokolünü sağlar, Keyboard, Expansion Slot (Genişleme yuvası) gibi tüm birimler için adres çözme işlemini gerçekleştirir, Ayrıca işlemci için saat frekansı, Kesme işaretleri, video çerçevesi gibi işaretleri üretirdi. RAM'ın video olarak ayrılmış kısımlarından "pixel" ve "attribute" (renk vs.) bilgilerini okuyup video işaretini oluşturup, dahili hoparlörden aldığı ses işaretleri ile birlikte RF modülatöre göndermek de ULA nın görevlerinden idi.

Spectrum'un klavyesi, şimdiki modern klavyelerde kullanılan film klavye tekniğinin popüler ilk kullanımıdır. Film üzerinde ayrık tuşlar yerine lastikten ve tek parça tuş takımı bulunur.

Görüntü çıkışı bir RF modülatörü vasıtasıyla televizyona gerçekleşiyordu. Görüntüler 256x192 nokta çözünürlüğündeydi. Hafızadan tasarruf sağlamak için, renkler 32x24 çözünürlük düzeyinde tutuluyordu. Bunun bir sonucu olarak, ekran 8x8 noktalık karelere bölünüyordu ve her karenin içinde sadece iki renk bulunması mümkündü. ZX Spectrum'da sekiz renk mevcuttu, bunlardan siyah hariç yedisi iki farklı parlaklık düzeyinde olabiliyordu.

Makinede tek kanallı ses çıkaran bir hoparlör bulunmaktaydı.

Kaynakça

^ Sinclair Spectrum gelişimi 28 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Rick Dickinson, 24-07-2007 tarihinde erişildi.
^ Sinclair Spectrum gelişimi 14 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Rick Dickinson, 24-07-2007 tarihinde erişildi.
^ Computer Museum 11 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erik Klooster, 19-04-2006 tarihinde erişildi.
^ ^a ^b Owen, Chris, "ZX Spectrum 16K/48K 5 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Planet Sinclair, 23 Eylül 2008 tarihinde erişildi.

[1] Sinclair Spectrum gelişimi 28 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Rick Dickinson, 24-07-2007 tarihinde erişildi.

[2] Sinclair Spectrum gelişimi 14 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Rick Dickinson, 24-07-2007 tarihinde erişildi.

[3] Computer Museum 11 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erik Klooster, 19-04-2006 tarihinde erişildi.

[spec1648-4] Owen, Chris, "ZX Spectrum 16K/48K 5 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Planet Sinclair, 23 Eylül 2008 tarihinde erişildi.

[1]

[2]

[3]

[4]