Sekeller
 Sekel bayrağı | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 Romanya (Sekelistan) | 500.000 - 700.000 |
| Diller | |
| Din | |
8. Sekelce
Sekeller[1] (Macarca: Székelyek, Rumence: Secui, Almanca: Szekler, Latince: Siculi), ağırlıklı olarak Romanya'nın Sekelistan bölgesinde, daha az olarak güney Macaristan'da yaşayan ve Macarların bir alt grubu olan halk.[2] Macarcanın Sekel lehçesini konuşurlar.
Kökenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ana Macar kitlesinden asırlarca uzakta kalan Sekellerin kökeni tartışmalıdır.
- Kimilerine göre Macar kökenli olup Macarca dışında bir dil konuşmazlar.[3][4]
- Kimilerine göreyse Esegel-Bulgar (Eskil),[5][6][7] Hun,[8][9] Avar,[10][11] Geç Avar[12] ya da Kabar[10][13][14] kökenli olabilir.[3]
- 1990'da Endre Czeizel onlar üzerinde tıbbi-genetik bir inceleme yaptı ve sonuçlar İran halklarına çok yakın olduklarını gösterdi.[15]
Dil
[değiştir | kaynağı değiştir]Sekeller Macarcanın Sekelce (székely nyelvjárások) denen lehçesini konuşurlar:[16]
| Sekelce | Macarca | Türkçe |
| megbonyul | megellik | doğurma (hayvan) |
| pityóka | krumpli, burgonya | patates |
| patkány, pocok | patkány, pocok | sıçan, tarla sıçanı |
| kacsiba, kacsuba, kacsuka | csámpás, kacsiba | kabasaba |
| hínyáros | homályos | deniz yosunu, belirsiz |
| összebüszüdik | megromlik, megbüdösödik | bayatlamak |
| ollózik | ellik (kecske) | gıdik, yeni doğmuş oğlak, keçi yavrusu, hayvan yavrusu |
| olló | olló | makas |
| ahajt, ott, amott | ott, amott | aha, orada |
| gürüzdölés, görözdölés | köszörülés | bileği |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kitap Değerlendirme: İsmail Doğan, Atilla'nın Torunları: Sekeller, Yeni Avrasya yayınları, Ankara 2005, 147 s. 25 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Pál Engel, Tamás Pálosfalvi, Andrew Ayton, The realm of St. Stephen: a history of medieval Hungary, 895-1526, I.B.Tauris, 2005, p. 115 [1] 12 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Cathy O’Grady, Zoltán Kántor and Daniela Tarnovschi, Hungarians of Romania 3 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., In: Panayote Dimitras (editor) Center for Documentation and Information on Minorities in Europe - Southeast Europe (CEDIME-SE) MINORITIES IN SOUTHEAST EUROPE, Ethnocultural Diversity Resource Center, 2001, p. 5
- ^ Hunfalvy Pál: A székely kérdéshez. Századok 1881. 195.
- ^ Nagy Géza: A székelyek és a pannóniai magyarok. Ethnographia 1890. 178.
- ^ Györffy György: Tanulmányok a magyar állam eredetéről. Budapest, 1959. 65-67.
- ^ Kristó Gyula: A székelyek eredete. Budapest, 2005.
- ^ Szabó Károly: A "székely" nemzeti névről. Századok 1880. 410.
- ^ Orbán Balázs: A székelyek származásáról és intézményeiről. Budapest, 1888.
- ^ a b Sebestyén Gyula: Az avar-székely kapcsolat emlékei. Ethnographia 1899. 1-25.
- ^ Pais Dezső: A magyarsággal kapcsolatos IX-X. századi népelemek és népmozgalmak. A székelyek eredetéhez és a székelység kialakulásához. Magyar Nyelv 1967. 71-73.
- ^ László Gyula: Őstörténetünk. Budapest, 1981. 172.
- ^ Pauler Gyula: Néhány szó hadi viszonyainkról a XI-XIII. században. Hadtörténeti Közlemények 1888. 501-526.
- ^ Kristó 2005. 65.
- ^ "Referencia nepessegek". 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2021.
- ^ : A Transindex.ro székely-magyar szótárában [2] 17 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2243 szócikk található.