Sovyet halkı
Rusça:Советский народ | |
|---|---|
 | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
 | 27.000 |
Sovyet halkı (Rusça: советский народ, Sovetskiy narod)[1] veya SSCB vatandaşları (Rusça: Граждане СССР; Grazhdane SSSR) Sovyetler Birliği nüfusunu bir arada tanımlamak için üretilmiş şemsiye bir demonim terimdir. Başlangıçta Sovyet nüfusuna özgün olmayan bir referans olarak kullanılmış, sonra "insanların yeni bir tarihsel, sosyal ve uluslararası halk birliği" olarak değerlendirilmiş ve farklılıkların yok edilmesi amacı güdülmüştür.[2]
Sovyetler Birliği'nin ilk dönem ulus politikaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Sovyetler Birliği tarihi boyunca, Sovyet nüfusundaki etnik farklılıklara İlişkin hem doktrin ve hem pratik, zaman içinde değişik tesirde bulundu. Azınlıktaki millî Kültürler Sovyetler Birliği'nde tamamen ortadan kaldırılmamıştır. Sovyet tanımıyla, ulusal kültürler devletin resmî amaçlarını ve değerlerini desteklemek için kullanılmalıydı. 1920'lerde ve 1930'ların başlarında pragmatik bir adım olarak, Rus olmayan kültür ve dilleri destekleyen korenizatsiya (yerelleşme) politikası altında, milletlerin hep ortak bir devletin çimentosu olmaları amaçlanıyordu. 1930'ların sonlarında bu durum değişti, Rusça ve Rus kültürü ağırlık kazandı. 1950'lere gelindiğinde Sovyet kamu eğitimi bu tercihi daha da artırdı. Devletin tüm çabalarına rağmen asimilasyon belli bir ölçüde kaldı. Çoğu millî kültür varlığını sürdürebilmiş, 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından da bağımsız kültürlerini ortaya koyabilmişlerdir.[3]
Politik kavram olarak Sovyet halkı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Nikita Kruşçev 1961 yılındaki SBKP 22. Kongresi Sovyet halkı terimini, SSCB'nde yaşayıp ortak özelliklere sahip çeşitli ulusların insanlarından oluşan tarihi bir halk topluluğu olarak tanımladı.
1953-1956 arasındaki Stalinsizleştirme olarak da adlandırılan dönemde, Stalinin diktatörce uygulamalarının reddi ve mağdurların bazı mağduriyetlerinin telafi edilmişti. Fakat ırklara, şartlara ve bölgelere göre yine çelişkili politikalar izlenmiştir. 22. Kongrede okunan programın "Millî münasebetler alanında partinin hedefleri" başlığının girişi şöyle başlıyordu:
| “ | Açılıp genişlemiş komünizm kuruculuğu, Sovyetler Birliği'nde milletlerin ileride birbirlerine daha yakın olmak ve tam bir birliğe ulaşmak özelliğini taşıyan millî münasebetlere gelişiminde yeni bir aşamayı ifade eder. | „ |
Burada sözü edilen "milletlerin birbirlerine daha yakın olması" ifadesinden yalnız siyasi ve kültürel bağları sıkılaştırmanın değil milletler arasındaki farkların ortadan kaldırılmasının vurgulandığı, Kruşçev'in devam eden sözlerinden anlaşılmaktadır:
| “ | Komünistler millî ayrılıkları muhafaza etmeyeceklerdir. Hatta millî kalıntıların en ufak belirtisinin bile kökü, tam bir Bolşevik uzlaşması ile kurutulmalıdır. | „ |
1971 yılındaki SBKP 24. Kongresi'nde Sovyet halkı teriminin tanımı tamamlandı:
| “ | Yeni tarihsel, sosyal ve uluslararası halk birliği, ortak bir toprak, ekonomi ve sosyalist içerik; farklı ulusların yansımalarından gelen bir kültür, federal bir devlet ve ortak bir nihai hedef: Komünizmin inşası. | „ |
2010 Rusya Nüfus Sayımında kendini "Sovyet halkı" olarak tanımlayanların sayısı 27 bine kadar düşmüştür.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ukraynaca: Радянський народ, Radyasky narod; Belarusça: Савецкі народ, Savetski narod; Kazakça: Совет халқы, Sovet khalqı; Azerice: Sovet xalqı, Sovet khalqı); Gürcüce: საბჭოთა ხალხი, sabchot’a khalkh; Ermenice: Խորհրդային մարդիկ, Khorhrdayin mardik
- ^ a b Süleymanlı, Dr. Ebülfez (Yaz 2005). "Sovyetlerin Millî Kimliği Yok Etme Faaliyetleri: 'Sovyet Halkı' Denemesi". Karadeniz Araştırmaları, 6. Dergi Park Akademik. ss. 128-129. 3 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ Barbara A. Anderson and Brian D. Silver, "Some Factors in the Linguistic and Ethnic Russification of Soviet Nationalities: Is Everyone Becoming Russian?" in Lubomyr Hajda and Mark Beissinger, Eds., The Nationality Factor in Soviet Politics and Society (Boulder: Westview, 1990): 95-130.(İngilizce)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Avstriyada yaşayan soydaşlarımızla görüşdə Azərbaycan Respublikasi Prezidenti Heydər Əliyevin çıxışı". Viyana: aliyevheritage.org. 5 Eylül 2000. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2017.(Azerice)
- İbrahim Əliyev (30 Ocak 2014). "Sovet xalqının insanların yeni tarixi birliyi olması haqqında tezis və onun 1970-80-ci illərində sovet dövlətinin millî siyasətində yeri". strategiya.az. 29 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2017.(Azerice)
- "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin Bakıda keçirilən Beynəlxalq Konfransda və Qafqaz Müsəlmanları Qurultayında nitqi". aliyevheritage.org. 30 Eylül 1998. 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2017.(Azerice)
- ""İslam sivilizasiyası Qafqazda" mövzusunda beynəlxalq simpoziumda Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi". aliyevheritage.org. 9 Aralık 1998. 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2017.
Keçmişdə, sovet hakimiyyəti dövründə din qadağan edildiyinə görə kim müsəlmandır, kim xristiandır - hamısı bir idi, hamısı da sovet xalqı hesab olunurdu. Hətta xalqların adını da xırda-xırda aradan götürmək meylləri inkişaf edirdi. "Vahid sovet xalqı", "insanların yeni tarixi birliyi" kimi terminlər var idi.
(Azerice) - "TÜRKSOY Təşkilatının üzvü olan ölkələrin mədəniyyət nazirləri daimi şurasının XIX toplantısında Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin çıxışı". aliyevheritage.org. 6 Şubat 2003. 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2017.
...çünki onda sovet ideologiyası, bir də ümumi sovet xalqı vardı. Get-gedə millətlər əriyib gedirdi, olacaqdı ümumi sovet xalqı.
(Azerice) - Aleksandr Zinovyev (1986). Homo sovieticus. Grove/Atlantic. ISBN 0-87113-080-7.(İngilizce)
- Ragozin, Leonid (9 Mayıs 2005). "Thorny legacy of 'Soviet Man'". BBCRussian.com. 9 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2017.(İngilizce)
- "The long life of Homo sovieticus". The Economist. 10 Aralık 2011. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2017.(İngilizce)
