Haraki
Ebu Muhammed 'Abd al-Jabbar al-Kharaqī, ayrıca Haraki (1084-1158[1]), 12. yüzyılda Merv yakınlarındaki Harak'ta doğmuş bir İranlı[2] astronom ve matematikçidir.[3] İran sarayında Sultan Sencer'in hizmetindeydi. Haraki, Almagest'te Batlamyus'un astronomik teorisine meydan okudu ve gezegenlerin tüplerin içinde hareket ettiği devasa maddi küreler hayal ederek alternatif bir küreler teorisi kurdu.[3]
Guillaume Postel, 1536'da Osmanlı İmparatorluğu'na yaptığı seyahatler sırasında el-Kharaqī'nin Muntahā al-idrāk fī taqāsīm al-aflāk ("Kürelerin Bölünmelerinin Nihai Kavraması") adlı astronomik eserini elde etti, açıkladı ve Avrupaya geri getirdi.[4]
Haraki ayrıca, artık kayıp olan Al-Risala al-Shāmila ("Kapsamlı İnceleme") ve Al-Risala al-Maghribiyya ("Kuzey Afrika İncelemesi", dirhem ve dinar hesabıyla ilgili) adlı matematiksel incelemeler yazdı.[3]
Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Muntahā al-idrāk fī taqāsīm al-aflāk ("Kürelerin Bölümlerinin Nihai Kavramı") 1138/9
- Al-Risala al-Shāmila ("Kapsamlı İnceleme")
- Al-Risala al-Maghribiyya ("Kuzey Afrika İncelemesi")
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Akpınar, Cemil (1997). "HARAKĪ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 16. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 94-96.
- ^ Selin, Helaine (2008). Encyclopaedia of the history of science, technology, and medicine in non-western cultures. Berlin New York: Springer. s. 134. ISBN 9781402049606.
Abū Muh.ammad ˓Abd al-Jabbār ibn ˓Abd al-Jabbār al-Kharaqī was a Persian astronomer, mathematician and geographer.
- ^ a b c Encyclopaedia of the history of science, technology, and medicine, ed. Helaine Selin, p.478
- ^ Islamic science and the making of European Renaissance, by George Saliba, p.218 978-0-262-19557-7
