Güroymak

Güroymak
İlçe
Nemrut Krater Gölü Güroymak
Türkiye'de yeri
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Bitlis
Coğrafi bölge	Doğu Anadolu Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Mehmet Zahid Uzun
• Belediye başkanı	Eşref Mutlu (Ak Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	650 km²
Rakım	1.320 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	47.742
• Kır	23,315
• Şehir	25.339
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	13800
İl alan kodu	434
İl plaka kodu	13
Resmî site http://www.guroymak.gov.tr

Güroymak, Bitlis ilinin bir ilçesidir.

Yerleşimin eski adı "Norşin" olup 1987'de ilçenin adı Güroymak olarak değiştirilmiştir.^[1] Norşin, köken itibarıyla Ermenice bir sözcüktür. Nor-Şen/Şin-Yeni-Köy anlamına gelmektedir.^[2]

Güroymak, Doğu Anadolu Bölgesinde Yukarı Murat havzasının doğusuyla Van Gölü’nün batısında Muş Ovası’nın doğu ucunda, doğu-batı istikametinde uzanan iki dağ sırasının arasında ovada bulunan bir alan içinde yer almaktadır. İlçenin doğusunda yer alan Nemrut Dağı-Krater Gölü ve etekleri özellikle batıya doğru uzanarak ilçenin kuzeyini çevirir. Güneyde Yer alan Kilhar Dağı ise Doğu Torosların uzantısı olup, ilçenin batısına doğru hafif bir eğimle ovaya uzanır.

Güroymak iklim yapısı genelde Bitlis ilinin Akdeniz kara iklimi geçiş özelliğine benzemekle beraber önemli değişiklikler gösterir. Kışları ve baharları özellikle yoğun sis nedeniyle güneşli gün sayısı azdır. İlçenin doğusundaki Rahva düzlüğü doğal bir rüzgâr koridoru olduğu için büyük tipi ve fırtınalara sahne olur. Kışlar soğuk ve yoğun kar yağışlı baharlar ise yağmurlu geçer. Yazlar kısa ve ılık bir özellik gösterir. İlçenin yüksek yerlerinde yetişen meşe ve kavak ağaçları tahrip edilip kesildiğinden dağlık arazisi çıplak, seyrek çalılarla kaplı otlaklıklar niteliğindedir. Ovadaki eski ormanlar tahrip olmuş yerinde sellerle kaplı bozkır mahiyetinde bir arazi yapısı ortaya çıkmıştır. İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği 1320 metre, köyler ile birlikte yüzölçümü 650 km² dir.

İlçenin bulunduğu topraklar tarih boyunca Muş Ovası ile aynı siyasi kaderi paylaşmış, 4. ila 9. yüzyıllarda Mamigonyan Ermeni Beyliğine, 825-967 yılları arasında Bagratuni Ermeni krallığına tabi olmuş, 967 yılında Bizans egemenliğine girdikten kısa bir süre sonra Diyarbakır merkezli Mervani emirlerinin hakimiyetine girmiştir. Türk akınlarından sonra bir müddet Ahlat'ta hüküm süren Dilmaçoğlu ve Sökmenli beyliklerinin hakimiyetine giren Norşin, daha sonra Bitlis'teki Şerefhanoğlu beylerinin egemenliği altında kalmıştır. Bu süreçte ilçe ve çevresinin Ermeni olan eski nüfusunun peyderpey Kürtleştiği anlaşılmaktadır.

Norşin kasabası 1926 yılında "Çukur" adı verilen nahiyenin merkezi olmuştur. 1960 tarihinde Güroymak adını kazanan ve Çukur bucağının merkezi olan yerleşim, 29 Haziran 1971'de kasaba,^[3] 4 Temmuz 1987 tarih ve 19507 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3392 sayılı kanunla ilçe statüsü kazanmıştır. 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün, 2009 Ağustos ayındaki ziyareti sırasında ilçeden Norşîn olarak bahsetmesiyle^[4] ilçenin eski ismini alması gündeme gelmiş ve aynı yıl içerisinde Belediye Meclisinde yerleşimin isminin Norşin olması kararı İçişleri Bakanlığına sunulmuştur.^[5] Ancak aradan geçen süre zarfında yerleşimin isminde değişiklik olmamıştır.

İlçede toplamda 6 tane lise bulunmaktadır. Güroymak İMKB(Borsa İstanbul) Anadolu Lisesi, Güroymak Mesleki Ve Teknik Anadolu Lisesi, İpekyolu Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Selahattin-Rahime Dur Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi, Güroymak Anadolu Lisesi ve Selahaddin Eyyubi Anadolu İmam Hatip Lisesi.