Darılı, Pazar
| Darılı | |
|---|---|
 | |
 Rize'nin konumu | |
  Darılı Darılı'nın Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Pazar |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 252 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 159 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53340 |
Darılı, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Darılı köyünün eski adı Aranaşi'dir.[4][5] Lazca aile adlarının "-şi" (-ში) sonekiyle sonlanması üzerinden Aranaşi'nin (არანაში) aile adı olması ihtimali vardır.[6] Aranaşi adı Türkçeye Aranaş şeklinde girmiştir. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesi ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Aranaş (اراناش) olarak geçer.[7][8]
Aranaşi köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[9] Aranaşi köyü, 1876 tarihli Trabzon Vilayeti salnamesine göre, Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağının Atina kazasına bağlı olan köyün nüfusu 17 hanede yaşayan 53 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusundan ibaret olması ihtimali de vardır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 5 keçi, 40 inek ve 11 öküz kaydedilmiştir.[10]
Aranaşi veya Aranaş köyü, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçti. Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesine araştırma gezisi yapmış olan Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze köyü adını Gürcüce Aranaşi (არანაში), Rusça Aranaş (Аранаш) şeklinde yazmıştır. Bu tarihte köyde 33 hanede 205 kişi yaşıyordu.[11] Nikolay Marr 1910 yılında Atina kazasında 69 köy bulunduğunu ve bu köylerden 64'ünde Lazca konuşulduğunu yazmış, Aranaş köyünü de Lazcanın konuşulduğu yerleşim yerleri arasında saymıştır.[12]
Aranaşi veya Aranaş köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Rize vilayetinin Atina kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[8] 1935 genel nüfus sayımında Artvin ve Rize vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 241 kişiden oluşuyordu.[13] Aranaşi veya Aranaş Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Darılı olarak değiştirilmiştir.[14] 1965 genel nüfus sayımında Darılı köyünün nüfusu 351 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 141 kişi okuma yazma biliyordu.[15]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Darılı köyü Rize il merkezine 41 km, Pazar ilçe merkezine 4 km uzaklıktadır.[16]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 159[2] |
| 2019 | 163[2] |
| 2018 | 171[2] |
| 2017 | 112[2] |
| 2016 | 127[2] |
| 2015 | 130[2] |
| 2014 | 127[2] |
| 2013 | 196[2] |
| 2012 | 136[2] |
| 2011 | 129[2] |
| 2010 | 136[2] |
| 2009 | 130[2] |
| 2008 | 131[2] |
| 2007 | 135[2] |
| 2000 | 169[16] |
| 1990 | 333[16] |
| 1985 | 390[16] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Darili, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Pazar Darılı Nüfusu". Nufusune.com. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "İuri Siharulidze, Çaneti / Lazeti (ჭანეთი / ლაზეთი), 2 cilt, Batum, 1979, II. Cilt s. 18". 16 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2024.
- ^ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 102, ISBN 978-605-89094-0-3
- ^ "Bakur Gogohia, Doğu Lazistan Tarihi ve Kişi Ad-Soyadları (Gürüce: აღმოსავლეთ ლაზეთის ისტორია და გვარსახელები), Tiflis, 2019, s. 66" (PDF). 17 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Haziran 2024.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 370, ISBN 9789157871117.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 619.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 371, ISBN 9789157871117.
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 157, 169". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2024.
- ^ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 70, ISBN 9786055753634.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 22.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 603". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 526" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Haziran 2024.
- ^ a b c d "Darılı Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.