Başköy, Pazar
| Başköy | |
|---|---|
 | |
 Rize'nin konumu | |
  Başköy Başköy'ün Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Pazar |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 508 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 259 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53340 |
Başköy, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Başköy'ün eski adı Petre Nikola'dır.[4] Petre Nikola'nın (პეტრე ნიკოლა) Lazca "Peder Nikola" anlamı taşıdığı tahmin edilmektedir. Bu yer adı 1928 tarihli Osmanlıca köy istesinde Baş Köy (باش كوی) olarak geçer.[5] Ancak Başköy adı Başköy adı, Osmanlı Devleti'nde geç dönemde ortaya çıkmış ve yüksek noktada bulunan yerleşim yerlerine verilmişti.[6]
Petre Nikola köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[7]
Petre Nikola veya Başköy, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçti. Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesine araştırma gezisi yapmış olan Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, köyü adını Gürcü alfabesiyle Başköy (ბაშქოი), Rus alfabesiyle Baş-Köy (Баш-Кёв) şeklinde yazmıştır. Bu tarihte köyde 78 hanede 689 kişi yaşıyordu.[8] Nikolay Marr 1910 yılında Atina kazasında 69 köy bulunduğunu ve bu köylerden 64'ünde Lazca konuşulduğunu yazmış, Başköy'ü (Petre Nikola) de Lazcanın konuşulduğu yerleşim yerleri arasında saymıştır.[4]
Başköy, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Rize vilayetinin Atina kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[5] 1935 genel nüfus sayımında Başköy, Artvin ve Rize vilayetlerinin birleştirilmesi sonucunda kurulmuş olan Çoruh vilayetinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 761 kişiden oluşuyordu. Ancak Atina kazasının adı Pazar olarak değişmişti.[9] 1965 genel nüfus sayımında Başköy'de 820 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 162 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy; Rize il merkezine 50 km, Pazar ilçe merkezine 13 km uzaklıktadır.[11] Pazar'ın Hemşin sınırındaki son köyüdür. Güneyinde Levent Köyü (Çoço), güneybatısında Yaltkaya Köyü (Homno), doğusunda Ortayol Köyü (Meleskur), kuzeydoğusunda Şentepe köyü(Hulivat), kuzeyinde Suçatı Köyü (Apso), kuzeybatısında Derinsu köyü (Zanat) ve batısında Sefalı Köyü (Venekdere) bulunmaktadır. Bölgenin en büyük akarsularından olan Hemşin Deresi köyün ortasından geçmektedir. Köyde Tutoğlu Mevki Mahallesi bulunmaktadır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 259[2] |
| 2019 | 254[2] |
| 2018 | 245[2] |
| 2017 | 242[2] |
| 2016 | 238[2] |
| 2015 | 234[2] |
| 2014 | 258[2] |
| 2013 | 239[2] |
| 2012 | 234[2] |
| 2011 | 240[2] |
| 2010 | 258[2] |
| 2009 | 257[2] |
| 2008 | 254[2] |
| 2007 | 253[2] |
| 2000 | 381[11] |
| 1990 | 641[11] |
| 1985 | 815[11] |
| 1935 | 761[11] |
| 1905 | 673[11] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Baskoy, Turkey Page". 4 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Pazar Başköy Köy Nüfusu". Nufusune.com. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 71, ISBN 9786055753634.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 619.
- ^ Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 194 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 158, 169". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2024.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 45" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 526" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Haziran 2024.
- ^ a b c d e f "Başköy Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Başkoyluler.com
- Başköy, Pazar için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft