Dahiliye Nezâreti
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Kuruluş tarihi | 1835 Umûr-ı Mülkiye Nezâreti 1837 Dahiliye Nezâreti |
| Önceki kurum | |
| Kapanış tarihi | 4 Kasım 1922 |
| Sonraki kurum | |
| Türü | Bakanlık |
| Bağlılığı | Sadaret |
| Adres | Bâb-ı Âli, İstanbul, Osmanlı Devleti |
Dahiliye Nazırlığı veya Dahiliye Nezareti, son dönem Osmanlı hükûmetlerinde içişlerinden sorumlu bakanlığa verilen isimdir.[1]
Osmanlı Devleti'nde günümüzdeki anlamda bakanlıkların (nazırlık) kurulmasından önce içişlerinden sorumlu ilk görevliye Sadaret Kethüdası adı verilmekteydi.[2] Divan-ı Hümayun üyesi olan bu makam padişah II. Mahmut döneminde yapılan reformlar sonucu 1835 yılında Umur-ı Mülkiye Nezareti adını aldı ve başına Pertev Paşa getirildi. Daha sonra 1837 yılında tekrar adı değiştirilerek Dahiliye Nezareti makamına dönüştürüldü ve başına Akif Paşa tayin edildi. Dahiliye Nazırlığı Mektupçu, Mutasarrıf, Kaymakam, Mülkiye Müfettişi ve Valiler gibi kamu görevlilerinin tayin, koordinasyon, bütçe ve idari işlerinden sorumluydu.
9 Aralık 1913 tarihinde çıkartılan Dahiliye Nezareti Teşkilat Nizamnamesi'yle yeniden düzenlenen Dahiliye Nazırlığına Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti de (Emniyet Genel Müdürlüğü) bağlandı. Dahiliye Nazırlığı Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar varlığını sürdürdü. Bu görevi son yapan kişi Haziran-Ekim 1922 tarihleri arasında görev alan Salih Hulusi Paşa olmuştur.
Nazırlar listesi[3][4]
[değiştir | kaynağı değiştir]- Pertev Paşa (1835-1837)
- Akif Paşa (1837-1838)
- Mehmed Emin Rauf Paşa (1838-1839)
- Şirvanlızade Mehmed Rüşdi Paşa (1869-1871)
- Kabzımalzade Mehmed Said Efendi (1871-1877)
- Ahmed Cevdet Paşa (5 Şubat 1877)
- Ahmed Hamdi Paşa (Kasım 1877-Ocak 1878)
- Kabzımalzade Mehmed Said Efendi (1878)
- Ahmed Vefik Paşa (1878)
- Mehmed Sadık Paşa (1878)
- Mehmed Said Paşa (9 Haziran 1878 - 23 Kasım 1878)
- Server Paşa (23 Kasım 1878-1879)
- Cenanizade Mehmed Kadri Paşa (1879)
- Mahmud Nedim Paşa (1879-1882)
- İbrahim Edhem Paşa (1882-1885)
- Ahmed Münir Paşa (1885-1891)
- Halil Rifat Paşa (1891-1896)
- Mehmed Memduh Paşa (1896-1907)
- Akif Halil Paşa (1908)
- Reşid Akif Paşa (1908)
- İbrahim Hakkı Paşa (1908)
- Hüseyin Hilmi Paşa (1908-1909)
- Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa (1909)
- Adil Bey (1909)
- Mehmed Talat Paşa (1909-1911)
- Halil Bey (1911)
- Mehmed Celal Bey (1911-1912)
- Hacı Adil Bey (1912)
- Mehmed Ziya Paşa (1912)
- Ali Daniş Bey (1912)
- Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa (1912)
- Ahmet Reşit Bey (1912-1913)
- Hacı Adil Bey (1913)
- Talat Paşa (1913-1918)
- Mustafa Arif Bey (1918)
- Ali Fethi Bey (1918)
- İsmail Bey (1918)
- Mustafa Arif Bey (1918-1919)
- Kürt Ahmed İzzet Paşa (1919)
- Artin Cemal Bey (1919)
- Ahmed Reşit Bey (1919)
- Mehmed Ali Bey (1919)
- Ali Kemal Bey (1919)
- Adil Bey (1919)
- Mehmed Şerif Paşa (1919-1920)
- Ebubekir Hazım Bey (1920)
- Reşid Mümtaz Paşa (1920)
- Kürt Ahmed İzzet Paşa (1920-1921)
- Mustafa Arif Bey (1921)
- Şerif Mehmed Rauf Paşa (1921)
- Ali Rıza Paşa (1921-1922)
- Salih Hulusi Paşa (1922)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Osmanlıdan Günümüze İller İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Tarihi Gelişimi". 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2011.
- ^ "Sadaret Kethüdalığından, İçişleri Bakanlığına, T.C. İçişleri Bakanlığı web sitesi". 28 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2011.
- ^ Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya Bey
- ^ Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, ISBN 9784281181, 1999
