Boğdan Seferi (1484)
| Boğdan Seferi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1481-1486 Osmanlı-Boğdan Savaşı | |||||||||
 II. Bayezid Boğdan Seferi (1484) sırasında Kırım Hanı I. Mengli Giray'la | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı Devleti *  Kırım Hanlığı *  Eflak Prensliği |
 Boğdan Prensliği | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
II. Bayezid Hadım Ali Paşa Malkoçoğlu Bali Bey Mengli Giray Keşiş Vlad | III. Ştefan | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Hafif | İki kalenin garnizonları teslim oldu, çok sayıda sivil esir | ||||||||
Boğdan Seferi, 1481-1486 Osmanlı-Boğdan Savaşı'nda evre.
II. Bayezid komutasındaki Osmanlı ordusu 1484 yılında Boğdan Prensliği'ne ait Kili ve Akkerman kalelerini fethederek bu Prensliğin Karadeniz'le bağlantısını kesti.
Sefer öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
1455 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na haraç ödemeye başlayarak tâbi devlet statüsünü kabul eden Boğdan Prensliği, III. Ştefan'ın 1457 yılında tahta geçmesinden sonra Osmanlı İmparatorluğu ile Macaristan ve Lehistan Krallıkları arasındaki rekabetten faydalanarak daha özerk bir siyaset izlemeye çalıştı ve nihayetinde Osmanlılar'ın doğuda Akkoyunlu tehdidiyle uğraşmasından bilistifade 1473 yılında haraç ödemeyi keserek Osmanlı tâbiyetinden çıktı. Osmanlılar, aynı yıl Otlukbeli zaferiyle Akkoyunlu tehdidini bertaraf ettikten sonra Macaristan Krallığı tarafından desteklenen Boğdan Prensliği'ne yöneldi. 1476 yılında Fatih Sultan Mehmed'in III. Ştefan'a karşı Akdere zaferiyle Osmanlılar Boğdan Prensliği'ni pasifize etmeyi ve 1479'da yeniden kısa süreliğine tâbiyetlerine almayı başardılarsa da, Fatih Sultan Mehmed'in ölümünden sonra III. Ştefan yeniden haraç ödemeyi kesti ve Osmanlılar'a tâbi Eflak Prensliği'nin içişlerine karıştı.
Cem Sultan'la taht rekabetinden galip çıkan Osmanlı padişahı II. Bayezid 1483 yılında Macaristan Krallığı'yla ateşkes antlaşması imzalayarak 1454'ten beri süren savaşı sona erdirdi. Söz konusu antlaşmada Boğdan Prensliği'ne dair bir hükmün olmayışı, II. Bayezid'a Macar tehdidi olmadan Boğdan Prensliği'ne yönelme fırsatını verdi.
Sefer
[değiştir | kaynağı değiştir]
II. Bayezid Boğdan Prensliği'nin Karadeniz bağlantısını sağlayan Kili ve Akkerman kalelerini ele geçirmeyi hedefledi. Bu hedefe yönelik olarak, yeniçeriler, azablar Anadolu ve Rumeli tımarlı sipahileri, kapıkulu askeri ve topçu birliklerinden oluşan 40-50.000 kişilik bir ordu hazırladı. Keza top ve kuşatma malzemelerinin nakli için 30-40 parçalık Osmanlı donanması da Karadeniz'e açıldı.
1483-1484 kışını İstanbul'da sefer hazırlıklarıyla geçiren II. Bayezid 30 Nisan 1484'te ordusunun başında hareket etti. Kısa süre önce yangın felaketine uğrayan Edirne'de imar faaliyetlerine de nezaret ettikten sonra Mayıs sonundan itibaren ileri harekâtını sürdürdü. Osmanlı ordusu 26 Haziran'da Tuna'yı şarak İshakçı'ya ulaştı ve Eflak Prensi Keşiş Vlad ve küçük ordusuyla buluştu. Keşiş Vlad'ın kılavuzluğunda 5 Temmuz 1484'te Kili önlerine gelerek kaleyi kuşatan Osmanlı ordusu 14 Temmuz'da kaleyi ele geçirdi.[1]
19 Temmuz'da Akkerman Kalesi üzerine yürüyen Osmanlı ordusu yolda Kırım Hanlığı'ndan gelen birlikle birleşti ve 22 Temmuz'da kalenin önüne gelerek kuşatmayı başlattı. Şiddetli top atışı ve patlatılan lağımlar sonucu 5 Ağustos'ta teslim olan kaleye 7 Ağustos'ta Osmanlı birlikleri girdi. 14 Ağustos'ta Osmanlı ordusu yeniden toplanarak dönüş yoluna geçti ve Ağustos sonunda yine İshakçı bölgesinden Tuna'yı geçti ve Edirne üzerinden İstanbul'a döndü.[2]
Sefer sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]
II. Bayezid komutasındaki Osmanlı ordusunun Kili ve Akkerman'ı fethetmesi Boğdan Prensliği açısından ağır bir darbe oldu. Asya-Avrupa ticaretinden önemli limanlardan ikisinin kaybı Boğdan'ın Karadeniz'le bağlantısını kopardı ve kara devletine dönüşmesine neden oldu.
Boğdan Prensi III. Ştefan Osmanlı ordusunun çekilmesinin ardından Kili'ye taarruz ettiyse de yenilgiye uğrayarak çekilmek zorunda kaldı. 1485 yılında Osmanlı-Memlûk Savaşı'nın başlaması üzerine doğu cephesine yönelmeye mecbur kalan II. Bayezid, III. Ştefan'ın karşı taarruzuna misilleme olarak 1485 yılında Rumeli Beylerbeyi Hadım Ali Paşa komutasındaki bir Osmanlı birliğine Boğdan'ı yağmalattığı gibi, Akkerman uçbeyliğine tayin edilen Malkoçoğlu Bali Bey komutasındaki akıncı birlikleri de eşzamanlı bir harekât icra ettiler.[3] Bunun üzerine Lehistan Krallığı'na sığınarak 16 Eylül 1485'te Kolomıya'da Leh Kralı IV. Kazimierz'e bağlılığını sunan III. Ştefan aldığı takviyeyle karşı taarruza geçti.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1, Empire of the Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280–1808", Stanford J. Shaw, Cambridge University Press (1976), ISBN 978-0-52121-280-9, s.73
- ^ "1484 Osmanlı Seferi Askerî Hazırlıkları ve Kronolojisi", N. Beldiceanu, (çev. Zeki Arıkan), Pairs (1959), s.589-596
- ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.4, s.11
- ^ "Romanians and Ottomans in the XIVth and XVIth Centuries", Tasin Gemil, Bükreş (2009), s.210-211